VOV4.Jarai- Mơ\ng tơngan thâo mơbruă [ing adơi amai đah kơmơi, tơlơi rơgơi kơhnâo hơmâo baih mơ\ng gru grua đưm kual ]ư\ siăng kriăng pơtâo pơjing rai bruă pe\ kơpaih, ngaih mrai, mơ`am băn eng gru đưm.

 

 Gơnam rơwơi mơ`am hăng mrai đưm [u djơ\ kơnong pơjing rai eng ao, abăn mơsum pioh buh, pioh yua đô] ôh, do\ pơdah rai tơlơi pơmin pran jua, tơlơi khăp amăng bruă rơwơi mơ`am kơteh tuai, du` mơ`am ngă rup djop mơta amăng bơnal mơ`am mrai đưm mơ\ng djop djuai ania [iă kual Dap kơdư.

 

Dơ\ng mơ\ng đưm đă laih, bơnal mrai đưm le\ [u dưi kơ[ah ôh amăng tơlơi hơdip mơda djop djuai ania amăng kual Dap kơdư.

 

Hơdôm mơta bơnal mrai đưm djuai ania [iă

 

Eng ao gru đưm djuai ania pơ anai, kah hăng mơ\ng tuai kơteh, ao Jarai kơ đah rơkơi; bơ đah kơmơi le\ eng, ao mơ`am hăng mrai đưm hiam biă mă.

 

Amăng mông ngui ngor, ngă yang, pơdo\ rơkơi bơnai, eng ao anai arăng buh kiăng hơdor glăi gru grua djuai ania laih anun pơpu\ kơ ia rơgơi tơlơi kơhnâo mơ\ng đưm djuai ania.

 

Amăng bơnal Jarai đưm hơmâo mơ`am du` ngă rup, teh tuai hiam biă mă tui hluai tơlơi thâo mơ\ng djuai ania pô.

 

 

Jing kah hăng tơlơi juăt laih, djop đah kơmơi djuai ania [iă do\ [ơi kual C|ư\ Siăng lơ\m truh dra lêng hơmâo am^ gơ`u pơtô ba mơ`am mrai soh yơh, [u kơnong kiăng thâo mơ`am eng ao hiam brơi kơ pô ta buh đôc\ ôh mơ\ mơ`am ba kơ sang ano\ ta hlao.

 

Hơdôm blah eng ao hiam hloh pioh buh amăng hrơi ngui ngor, pơdô| rơkơi bơnai, lơ\m ană plơi jơnum ngui ngor, atông c\ing, ayun suang, [ing đah kơmơi hơmâo eng ao hiam le\ [ing triang yơh anun.

 

{ing đah kơmơi djuai ania Mnông buh eng ao gru grua djuai ania pô

 

Kiăng dưi hơmâo bơnal tral anun hiam hăng lu djuai rup bơnga arăng mơ`am du` kơteh ba, sa tơlơi pơ]eh phrâo [u thâo gleh ôh mơ\ng bruă pla kơpaih ngaih mraih, rơwơi, pih kơpaih, kmơ\i kơpaih laih anun a`ru\ mô, poh mô, tram ia kơ`^, ia mriah mơtah pyơ\k.

 

Bruă a`ru\ mô, poh mô, tram ia iom yơh lu ]răn biă mă, tui hluai kơ eng ao, tuai kơteh mơ\n arăng du` ngă tui gru rup hiam amăng bơnal mơ`am anun.

 

Djop mơta gơnam mă yua mơ\ng glai klô, kyâo pơtâo, rơ\k tơ\k soh, giong anun tram mrai amăng hlu\, kiăng đôm ia iom tram ngă hiam bơnal laih mơ`am giong.

 

Tơdơi kơ ngă giong bruă prăp lui gơnam c\i mơ`am, hơdôm hre\ mrai phrâo hơmâo ngaih [ơi không.

 

Không mơ`am mrai mơng mơnuih [on sang djuai ania [iă kar  kăi mơn, lêng kơ ngă hăng đing kram, đing djrao, kyâo koh mơng glai đôc\ yơh.

 

Không mrai amu` mơn pơkra, samơ\ hơmâo lu luăi biă mă, pioh mơ`am abăn eng, mơ`am abăn mơsum, đa pioh mơ`am bơnal anet đôc\ kah hăng mơ`am kơdung bak, abăn bă ană, tuai…

 

Kiăng dưi mơ`am hiam le\ ta kho\m rơguăt tơngan, pô mơ`am pioh pran jua amăng mrai mơtăm yơh.

 

Tui hăng tơlơi pơmin mơng djuai ania [iă kual C|ư\ Siăng: mrai ia ju\ lu hloh pơ ala kơ lon tơnah, hơdip [ơi lo\n – djai [ơi lon mơn; ia mriah pơ ala kơ pran jua amuaih ngă bruă, hrưn đ^ hơdip mơda, pơ ala kơ tơlơi kiăng khăp, tơlơi pơ amuaih; ia mơtah le\ pơ ala kơ lon adai, phun kyâo mơtah; ia kơ`^ pơ ala kơ yang hrơi, apui jă rơđah, pơ ala kơ tơlơi hro\m hơbit kơplah wah ană mơnuih ta hăng ayuh hyiăng lon adai.

 

Bruă mơ`am mrai đưm ăt do\ djă pioh đô]

 

Hăng tơngan thâo mowbruă mơ\ng [ing đah kơmơi hrơi, rup kơteh du` lơ\m mrai sa tơlơi kơhnâo prong biă mă.

 

Đưm adih, rup arăng juăt kơteh mơ`am amăng bơnal Jarai kual Dap kơdư hăng gru rup jơlan anăn ziczak, ling tơpă, we#, wil, klâo akiăng, rup yang hrơi, yang blan….

 

Tơdơi anai, tơlơi pơđ^ kyar tui, ano\ pơ[uh ăt lu tui mơ\n, anun [ing mơnuih thâo mơ`am mrai pơ]eh phrâo gru rup amăng bơtal mơ`am mrai đưm, ngă lu mơta rup hiam hloh, tơnap hloh.

 

Lu biă mă `u rup bơnga mơdua, klâo, rup mơnuih, rup ]^m br^m, hlô mơnong, kyâo pơtâo, bơnga kiăng pơ[uh kơ bruă mă do\ dong [ong huă r^m hrơi.

 

Ră anai, [ing thâo mơ`am mrai đưmăt thâo mơ`um du` kơteh ngă rup rơdêh, phao kơtuang tui hluai ano\ kiăng…

 

Djop mơta rup anun sa gru tơhnal pơ[uh brơi bruă mă, tơlơi do\ dong [ong huă ană mơnuih mơnam, yua [ing kơhnâo mơ`am mrai pơ]eh mă soh.

 

Ăt kah hăng djuai ania pơko\n [ơi C|ư\ Siăng mơn, eng ao djuai ania Sêdang juăt hơmâo ia ju\ hăng ia mô. Bơnga [ơi eng ao juăt pơhrup [ơi jum dar ao, aban eng.

 

Hăng djuai ania Êđê, ia ju\ hăng ia mriah le\ 2 ia iom hơmâo arăng amuaih hloh. Arăng rơngaih mrai, ngă bơnga [ơi eng ao lêng kiăo tui glông mrai.

 

 

Mơnga arăng juăt pơhrua [ơi tơkuai ao, gơlai ao, tong krah abăn. Tơdah mơ`am abăn eng le\ bơnga arăng juăt pơhrua [ơi akiăng hăng glông [ơi anăp abăn eng lơ\m ba mơbăn.

 

Rup amăng bơnal mrai đưm djuai ania K’ho amu` hloh kơnong rup klang ]rah, rup klâo akiăng tô nao rai laih anun hơmâo ling tơpă, pơ[uh tong ten kơ gru grua djuai ania K’ho.

 

Rup hơdom kiăng pơdah rai tơlơi thâo gum pơgôp, je\ giăm khăp pap; rup mơta ]^m br^m pơ[uh kơ bơyan ngă hmua, hrơi blan; rup sang dlông gru đưm kiăng lăi trơi pơđao; rup yang hrơi, ia krông kiăng lăi tơlơi đăo kơ yang rơbang….

 

Bơ bơnal djuai ania Mnông le\ ăt hơmâo rup klâo akiăng lă mơ\n, tô nao rai hăng ling hơmâo rup ]^m, hlô mơnong, kyâo pơtâo, rơ\k tơ\k [udah rup bruă mă r^m hrơi. Bơ rup tơlơi đăo kơ yang rơbang djuai ania Mnông hă hơmâo lo\n tơnah yang hrơi, ]ư\ siăng, ia krông kiăng laiư tơlơi kơtang ană mơnuih bong glăi hăng glai klô.

 

Rơngiao mơng bơnga juăt [uh amăng tơlơi hơdip rim hrơi, [ơi abăn ao djuia ania Bahnar, Jarai hơmâo mơn gru bơnga pơhrup kơ yang rơbang, yang hơmâo amăng tơlơi hơdip djuai ania Bahnar kah hăng Yang kơtơp – yang c\im kơtrâo.

 

Bơnga [ơi eng ao [ing đah kơmơi djuai ania Bahnar, Jarai [uh rơđah [ơi gru bơnga hăng hơdră arăng rơngaih bơnga, arăng juăt pioh bơnga [ơi tơkuai, tơngan, tơda, [ơi hlung, samơ\ bơnga rơngaih lu hloh [ơi hlung yua dah anai yơh anih hơmâo hruh ană, anih dưi pơjing ană mơnuih ta.

 

 Bơnga [ơi abăn eng [ing đah kơmơi djuai ania Bahnar, Jarai ăt hơmâo rơngaih lu [ơi kơiăng, tăng tlôn hăng [ơi tơkai.

 

Thun 2019, tơring ]ar Daknông hok mơak jing tơring ]ar pô ako\ pơjing mông ngui ngor pơplông mơ`am mrai đưm Việt Nam tal sa.

 

{ơi mông pơplông gru grua anai, Khua dêh ]ar ơi Nguyễn Xuân Phúc lăi pơtong: Khom lăng kơ r^m blah bơnal mrai đưm dưi pơjing rai hơmâo sa tơlơi ră ruai kơ gru grua djuai ania pô, gru phun lo\n ia, plơi pla; pơdah thâo tơlơi đăo kơ yang rơbang hăng lu mơta nua yom amăng tơlơi hơdip mơda gru grua 54 djuai ania adơi ayong [ing ta.

 

Nga hiư\m pă tơdơi anai, pơjing gơnam brơi kơ tơdruă djă pioh, sa amăng hơdôm gơnam mơ\ng Khua dêh ]ar pioh brơi kơ khua mua jar kmar sit nao mă bruă pơ dêh ]ar ta] rơngiao le\, hơmâo bơnal tral mrai đưm mơ\ng djuai ania [iă ta.

 

Nao pơ kual Dap kơdư ră anai, tuai amra [uh lu mơta bơnal tral mrai đưm hiam biă mă, hrom hăng tơpai ]eh, ]ing hơgor sa gơnam yang brơi kơ kual Dap kơdư ]ư\ siăng [ing ta.

 

 

Nay Jek-Siu H’Mai: Pơblang hăng pôr