VOV4.Jarai - Tơring ]ar Daklak ră anai hmâo giăm truh sa klăk ]ô mơnuih gum hrom hră pơgang gah ia jrao, hmâo 81,5% mrô m[s, lu biă `u dưi [ơk brơi hră [u rơngiă prăk no#p ôh.

Mrô mơnuih blơi hră pơgang rong gơgrong mă pô do# [ia\ anun [u dưi yua lom nao pel e\p, pơjrao tơlơi duam ruă, biă `u [ing duam ruă kơtang, sui hrơi.

Gơnong bruă ia jrao mơng tơring ]ar Daklak glăk pơtrut kơtang bruă hyu lăi pơhing, djru m[s thâo rơđah hơdôm bôh tu\ yua mơ\ hră pơgang gah ia jrao ba glăi.

Yua kơ thun tha rơma, pran tơdu, ană bă do# pơ\ ataih, anun ơi H Nhăn djuai ania Êđê pơ\ [ôn }uôr Dăng A, să }uôr Dăng, tơring glông }ư\ Mgar gơgrong hlâo laih blơi hră pơgang gah ia jrao pơhlôm hlâo lom hmâo tơlơi duam ruă.

Thun hlâo, `u khom nao breh bung ako [ơi Sang ia jrao prong tơring ]ar Daklak gơnang kơ hmâo hră pơgang gah ia jrao anun dưi djru rơbêh kơ 80% mrô prăk pơjrao:

“Tal anun kâo blơi giong le\ nao breh pơjrao bung ako [ơi sang ia jrao tơring ]ar, lom pơjrao le\ prăk apah do# pơjrao [ia\ samơ\ sang ia jrao ăt bơwih brơi klă mơn, kâo [uh hră pơgang gah ia jrao hmâo tu\ yua biă.

Phrâo anai hră anun abih hrơi mă yua laih, samơ\ akă blơi phrâo hmao tlôn ôh, pơ\ anăp anai amra ăt blơi dong mơn, yua kơ hmâo hră pơgang gah ia jrao plai [ia\ lu biă mrô prăk mă yua, tơdah [u hmâo hră anai lom duam ruă thơ amra rơngiă lu prăk biă”.

 Khă hnun hai, [u djơ\ sang ano# hơpă leng kơ hmâo tơlơi pơmin djop djel ôh bruă blơi hră pơgang gah ia jrao gơgrong mă pô kah hăng Ơi H Nhăn.

Rơkơi bơnai H Ja` Niê djuai ania Êđê, do# [ơi [ôn hăng ơi H Nhăn, khă pô mă bruă phun amăng sang ano# samơ\ [u hmâo blơi hră pơgang gah ia jrao.

Amai H Ja` Niê lăi le\, tơlơi hơd^p sang ano# tơnap tap, tơlơi suaih pral do# ta#o anun [u hmâo nao pel e\p, pơjrao tơlơi ruă hơge\t ôh, anun rim thun mă yua rơbêh kơ sa klăk prăk blơi hră pơgang gah ia jrao le\ tơlơi [u kiăng đơi ôh. Samơ\ truh hrơi kiăng le\, `u mơng [uh [lok glăi:

“Hlâo adih năng ai `u thun 2006, sang ano# kâo ăt hmâo blơi mơn hră pơgang gah ia jrao, samơ\ [u mă yua truh ôh, duam ruă ăt nao pel e\p gah rơngiao mơn kiăng kơ gal ta`, anun yơh tơdơi anai [u hmâo blơi dong tah.

Samơ\ phrâo tôm adih anai ăt [uh [lok glăi mơn yua kơ [u blơi hră pơgang gah ia jrao, lom kâo pikian kơ ană đah rơkơi tơlu^, yua kơ [u kiăng truh kơ hră pơgang gah ia jrao anun [u hmâo blơi ôh.

Truh hrơi nao tơkeng ană le\ bưp pô tơkeng ană tơnap, khom ba nao pơ\ sang ia jrao ta` mơtam.

Tơdah hmâo hră pơgang thơ [u rơngiă lu prăk ôh, samơ\ yua kơ [u hmâo hră anun sang ano# kâo rơngiă abih 11 klăk prăk”.

Să }uôr Dăng, tơring glông }ư\ Mgar ră anai hmâo giăm truh 11 rơbâo ]ô m[s, amăng anun kơnong kơ hmâo 46% mrô m[s gum hrom hră pơgang gah ia jrao.

Mrô anai do# [ia\, kơnong kơ hmâo mă ha mơkrah bơhmu hăng mrô hrom đơ đam tơring ]ar.

Kiăng pơđ^ tui mrô mơnuih [ôn sang gum hrom blơi hră pơgang gah ia jrao, Sang ia jrao să }uôr Dăng hyu lăi pơthâo klă laih, pơsur m[s thâo hluh hăng thâo kơja\p hơdôm bôh tu\ yua hơđong mơng bruă gum hrom hră pơgang gah ia jrao ba glăi.

Wa H’ D^  Niê Kdăm, Kơ-iăng Khoa sang ia jrao să }uôr Dăng, tơring glông }ư\ Mgar brơi thâo, [ing mă bruă mơng Sang ia jrao juăt pơhrua hrom hơdôm bôh yôm hyu lăi pơhing kiăng pơđ^ tui tơlơi thâo thăi mơng m[s hăng bôh tu\ yua lom mă yua hră pơgang gah ia jrao amăng bruă pel e\p, pơjrao tơlơi duam ruă:

“Amăng tal [ing adơi amai nao pel e\p, tơdah [ing ană bă gơ`u hmâo hră pơgang gah ia jrao samơ\ mơnuih amăng sang gơ`u [u hmâo hră pơgang ăt hyu lăi pơthâo, pơsur mơn gơ`u brơi gơ`u thâo hluh kơ bruă gum hrom hră pơgang gah ia jrao hmâo yua kơ pô, yua kơ ră anai [ơi hơdôm bôh sang ia jrao prăk apah bruă bơwih brơi, ia jrao gun đ^ lu biă”.

Wa Nguyễn Thị Xuân, Kơ-iăng Khoa Sang bruă wai lăng hră pơgang gah mơnuih mơnam tơring ]ar Daklak brơi thâo, đơ đam tơring ]ar hmâo giăm truh 1 klăk 500 rơbâo ]ô mơnuih blơi yua hră pơgang gah ia jrao, hmâo 81,5% mrô m[s.

Amăng anun, hmâo rơbêh kơ sa klăk ]ô mơnuih hmâo ara\ng brơi đo#] hră anai, do# glăi abih bang mrô m[s blơi yua le\ [ing tha rơma juăt duam ruă hăng hmâo tơlơi duam ruă.

Khă mrô m[s blơi yua hră pơgang gah ia jrao đ^ mơn [ơ [rư\ rim thun samơ\ ăt do# kaih đo#], biă `u hăng [ing blơi mă pô kah hăng ]ơđai ssang hră, [ing hrăm gưl prong hăng sang ano#. Mrô đ^ lu anai sit nik [u kơja\p ôh.

Pơ\ anăp anai, hrom hăng bruă pơđ^ tui ano# kơja\p bruă bơwih brơi le\ noa bơwih brơi bruă ia jrao amra dưi pơkra glăi đ^ hrom kơ abih bang hơdôm mơnuih.

Yua anun, tơdah [u blơi hră pơgang gah ia jrao m[s amra bưp tơnap gah prăk pioh pơjrao tơlơi duam ruă tơdah [u bưng duam ruă thơ. Wa Nguyễn Thị Xuân pơblang:

“Amăng hơdôm hrơi pơ\ anăp le\ bruă bơwih brơi gah ia jrao đ^ lu hăng amra pơkra glăi hrom kơ abih bang djop mơnuih [u hmâo kah pha mơnuih blơi hră hăng mơnuih [u hmâo hră ôh.

Tui anun [ing hmâo hră pơgang gah ia jrao amra dưi hmâo keh prăk pơgang gah ia jrao pơsir brơi, do# hmâo hơdôm mơnuih [u hmâo hră pơgang gah ia jrao amra khom mă yua abih bang prăk pô. Tui anun tơdah gơ`u thâo truh le\ ara\ng amra blơi hră pơgang gah ia jrao.

Hăng bruă mơ\ kiăng m[s thâo truh hơdră bruă pơgang gah ia jrao hmâo hơdôm bôh tu\ yua hiưm hơpă, ano# pơhlôm mơnuih mơnam hiưm `u, hăng `u jing pông kơ su djru pơtlaih kơ [ing [u bưng hmâo tơlơi duam ruă thơ kâo pơmin bruă hyu lăi pơthâo jing yôm phăn biă”.

Hăng bruă pơtrut hyu lăi pơthâo, m[s [ơi tơring ]ar Daklak amra thâo djop hloh kơ hơdră bruă hăng bôh tu\ yua lom blơi hră pơgang gah ia jrao.

Anai ăt le\ bruă ngă kiăng biă djru m[s rong blơi mă pô hră pơgang kiăng pơhlôm bôh tu\ yua hơđong mơnuih mơnam kơ m[s lom mơ\ noa bơwih brơi kơ bruă ia jrao glăk đ^ tui lu./.         

Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr