VOV4.Jarai - Mơng tơlơi hor mơng pô gơñu, ƀing hlăk ai djuai ania ƀiă ƀơi să Ea Mnang, tơring glông Čư̆ M’gar tơring čar Dak Lăk pơplih hơbô̆ bruă bơwih ƀong. Hơdôm tơlơi dưi ngă blung a jing ba glăi prăk kăk kơ ƀing gơñu laih anun hơmâo lu hlăk ai pơkŏn hrăm tui, pơtrut tui hloh dong bruă tơgŭ bơwih ƀong ƀơi tơring čar.

Mah bưp lu tơlơi tơnap yua klin Covid-19 ngă samơ̆ thun anai ayong Đàm Đình Hiếu, 29 thun, djuai ania Tày, ƀơi plơi Hòa Bình, să Ea Mnang ăt ba sĭ lu đing djrao pơ Japan hăng India. Ayong Đàm Đình Hiếu brơi thâo, yua hơmâo klin, hyu ĕp đing djrao tơnap, ba hyu ăt tơnap mơn, yua hnun ñu kơnong pơkra brơi ƀiă đôč gơnam tui tơlơi rơkâo blơi mơng čar rơngiao, dŏ glăi ñu ăt pơƀut pơkra sĭ kơ mơnuih blơi amăng dêh čar mơn hơdôm ƀĕ đing ayup hơmâo pơkra giong.

Hăng ayong Đàm Đình Hiếu, pơphun bơwih ƀong hăng đing diap pơkra mơng phun djrao lĕ tơlơi ñu ƀu pơmin hlâo ôh. Yua dah blung a lĕ ñu hor, kiăng pơkra mă pô đing ayup, ayong Hiếu hrăm amăng internet arăng pơkra đing diap hăng phun djrao. Tơdơi kơ lu wơ̆t pơkra ƀu jing, ngă răm abih hơdôm ƀĕ đing, ñu dưi laih pơkra mă đing ayup djơ̆ pran ñu kiăng laih anun ñu pơdah đĭ amăng hơdôm grup ngui internet, grup hor ayup đing. Hmư̆ lu tơlơi bơni kơ bruă ñu ngă, lăng bruă sĭ mơdrô gơnam pơkra mơng đing djrao anai tŭ yua, mơng thun 2015 ñu tuh pơ plai blơi thim măi mok pơkra đing ayup giong anun ñu pơƀuh rup sĭ kơ tuai.

Ră anai, rơngiao mơng ƀing tuai blơi mơng 1.000 truh 2.000 ƀĕ đing djrao rim blan, ñu ăt mă yua plang internet či sĭ mơng ha sa đing diap hơmâo pơkra giong, nua ñu hơdôm rơtuh rơbâo truh kơ hơdôm klăk prăk rim sa ƀĕ. Yua hnun hơmâo ba glăi prăk hơđong biă rim blan hơmâo mơng 15 truh kơ 20 klăk prăk. Hăng mrô mơnuih rơkâo blơi rim hrơi jai hrơi lu, ayong Hiếu glăk pơmin pok prong pơkra, blơi thim măi mok pơkra dong, hyu ĕp ƀing djru bruă hăng pok anih pơtô ayup đing diap tui hăng tơlơi ñu hor. Ayong Đàm Đình Hiếu lăi:

“Truh mông anai kâo hơmâo ngă 5, 6 thun anai laih, blung a lĕ sĭ kơ hơdôm shop prong hăng hơmâo Zalo, Facebook, Fanpage sĭ gơnam jing rim blan sĭ mơdrô hơmâo biă. Pơ anăp anai kâo amra pok anih sĭ mơdrô djuai gong brô djuai ania ta, laih anun amra sĭ đing diap, hrŏm hăng gơyut gơyâo pơtô pĕ gong, bơ kâo pơtô ayup đing”.

Đàm Đình Hiếu pơphun bơwih ƀong mơng tơlơi hor ayup đing diap

Ăt kiăo tui tơlơi hor mơng pô mơn, ayong Hoàng Văn Nam, 33 thun, djuai ania Nùng, ƀơi thôn 6, să Ea Mnang rông mơnŭ glai kiăng hơmâo prăk. Ayong Hoàng Văn Nam ruai glăi, blung a ñu rông mơnŭ či lăng đôč, giong anun pơƀuh brơi gơyut gơyâo, pơdah rup amăng plang internet či pơbưp, pơhiăp tom hăng ƀing hơmâo tơlơi hor hrup ñu. Tơdơi anai, lu mơnuih hyu ĕp, hơduah tơña blơi djuai mơnŭ, tơña ñu rông mơnŭ hiư̆m pă, ñu pơtô brơi mơtăm yơh. Mơng akŏ thun hlâo, ñu hyu hơduah ĕp tui, rông lu tui mơnŭ ông ania truh 100 drơi. Ƀrô rông mơnŭ kiăng hrôh rah, ƀrô sĭ mơnŭ ngă djuai rah, amăng anun anai ñu hơmâo sĭ 30 drơi pơgôp mơnŭ ông ania rông kiăng hrôh. Tui hăng ayong Nam, djuai mơnŭ glăk rông hơmâo rông kah hăng mơnŭ sang, klai mơng mơnŭ glai yua hnun ăt hrup hăng mơnŭ glai mơn, hơmâo rông prưh lui jing arăng amuaih blơi biă, rim drơi mơnŭ ông ania tơdơi kơ 8 blan rông, nua ñu hơmâo mơng 800 rơbâo truh kơ 1 klăk 200 rơbâo prăk. Mah rông mơnŭ ƀu djơ̆ bruă bơwih ƀong phun ôh, mă yua đang hmua, lŏn sang rơbêh 1 hectar pioh rông, gơnam čem mơng pơdai kơtor pla mă mơn, samơ̆ tơdah ta yap hăng prăk lĕ rông mơnŭ glai ñu hơmâo hloh pơhmu hăng rông djuai pơkŏn. Yua hnun, ñu glăk pơmin pok prong rông mơnŭ ha tơdron hlao.

“Rông djuai mơnŭ anai kâo lăng ñu añrăng biă, ƀong hai ƀiă mơn, juăt ƀong kơtor, pơdai đôč. Kah hăng mơnŭ ană oač lĕ ta brơi ñu ƀong vitamin dong kiăng ñu añrăng ƀiă, đah mơng dưi hơdip. Amăng hrơi blan pơ anăp, kâo amra rông lu hloh dong, pơkra tơdron rông či sĭ djuai mơnŭ rông ƀudah sĭ mơnŭ kơ ƀing blơi ƀong dong”.

Ayong Hoàng Văn Nam rông mơnŭ glai

Tui hăng ayong Nguyễn Văn Mẫn, khua git gai hlăk ai să Ea Mnang, tơring glông Čư̆ M’gar, hơdôm thun giăm anai, să hơmâo lu hơbô̆ bruă hlăk ai pơđĭ kyar bơwih bong huă, pơphun bơwih ƀong mă pô. Amăng anun hơmâo lu hơbô̆ bruă hlăk ai djuai ƀiă pơđĭ kyar mơng tơlơi gơñu hor, phara biă mă. Kơnong hơbô̆ bruă pơkra đing diap hăng rông mơnŭ glai lĕ 2 mơta bruă phrâo samơ̆ blung a ba glăi prăk kăk laih, yua hnun hơmâo să lăng nao, pơsur kiăng ngă. Hrŏm hăng bruă gum djru, ngă brơi hră pơ-ar, hlăk ai să ăt djru pơtô ba hăng črâo brơi kiăng hlăk ai dưi hơmâo prăk čan, nao čuă lăng anih ngă bruă mơng pơkŏn dong đah mơng hơmâo jơlan bơwih ƀong klă kơ pô gơñu.

“Pơ anăp anai Hlăk ai să amra pơphô brơi bruă ngă hră pơ-ar, rơkâo čan prăk bơwih ƀong mơng mrô prăk pơphun bơwih ƀong hăng Hlăk ai tơring glông laih anun pơphun brơi hlăk ai ƀơi anai hyu čuă lăng hơdôm hơbô̆ bruă anai kiăng hrăm dong hơbô̆ bruă lăp djơ̆ hăng tơlơi thâo ngă mơng hlăk ai”.

H’Xíu H’Mốc: Čih - Siu H’Mai: Pơblang