VOV4.Jarai - A`ăm hla rok jing mơnong [ong [u dưi kơ[ah ôh amăng mông [ong huă mơng hrim sang ano#. {ơi anăp hơdôm tơlơi amra rơngiă ano# pơhlôm hơdjă mơng a`ăm pơtam, mơnuih blơi yua đing nao hloh laih lom ruah mă hơdôm mơnong [ong hmâo phun akha pơkra mơng hơpă hăng rơđah rơđông. {ơi plơi prong Buôn Ma Thuột, tơring ]ar Daklak, lu sang ano# kơđiăng hloh laih hăng bruă pla mă a`ăm [ong [ơi sang, pơhlôm rah a`ăm [ong kơ mơnong [ong pơhrua nao hrim hrơi rah pơjing anih anom mơtah kơ sang ano# pô rah.   

            Pơkrem rah, pơhlôm rah mơnong [ong, lu thun hăng anai sang ano# wa Nguyễn Thị Thu pơ\ phường Tự An, plơi prong Buôn Ma Thuột, mă yua lon amăng lan sang pioh pla mă a`ăm [ong. Hăng rơbêh kơ 10m2, wa Thu pla laih lu mơta a`ăm kah hăng: a`ăm hơbơi hăng, a`ăm hơbơi mih, a`ăm blang (a`ăm par), a`ăm hrum, rơtă, sa lat hăng djop mơta a`ăm kah hăng rơsun, ngò, hla hung, pơhăng… Bơwih brơi klă, đang a`ăm mơng sang ano# `u djop pioh kơ abih bang amăng sang ano# ană bă. Wa Nguyễn Thị Thu brơi thâo: “Ră anai ara\ng ngă đang a`ăm pruih lu ia jrao, anun mơng hrơi glăi pơdơi thun tha pơ\ sang kâo gir run pla a`ăm, sa le\ pioh kơ dua gơmơi, dua le\  kơ [ing tơ]ô, je# hăng anai do# mơ-^t a`ăm kơ ană bă pơ\ Sài Gòn dong. Bơyan hơpă le\ [ong a`ăm anun lơi kơ kuh thun đu], hrim dah hmâo a`ăm [ong sôh.”

            Jơlan gah pla mă pô a`ăm [ong [ơi sang glăk hmâo lu sang ano# [ơi plơi prong Buôn Ma Thuột, tơring ]ar Daklak ngă tui. Mơng đang sang ane\t aneo jum dar sang truh kơ plăng [an kông, hăng glông bơbung sang dưi mă yua pioh pla a`ăm. Hăng kual lon [ơi [an kông akă truh 3 met kơ rê, sang ano# amai Trần Minh Hương, pơ\ phường Thống Nhất, dưm truă đing pơđoh ia pla hăng dlông ia: “Sang kâo hmâo ană ane\t, anun rơngiao kơ bruă ]ơđai muai kiăng [ong a`ăm hơdjă, pơhlôm le\ kâo pơmin nao mơtam pran pioh pla a`ăm hơdjă kơ abih bang sang ano#. Pơsir mă a`ăm [ong kơ sang ano# hăng pơhlôm ano# klă mơng a`ăm pơtam dong. Mă yua ano# anai ia `u pruih mă pô, [u rơngiă mông ôh. Hrim blan kơnong kơ bruă pơ plih a`ăm pla đu]. Hơdră pla anai geh gal biă, amra dưi pơhư prong.”

            Bruă mă yua rơwang lon hong pioh pla a`ăm kơnong kơ djru m[s hơd^p mơda [ơi plơi prong hmâo mơnong [ong jơman, pơhlôm hơdjă agaih, hơđong pran jua kơ ano# klă hiam mơ\, `u do# ba glăi lu bôh tu\ yua pơkon dong. Ơi Nguyễn Minh Thông, pơ\ phường Tân Thành pla mă a`ăm hla rok [ơi sang pô lu thun brơi thâo: Glong hơdră pla a`ăm hơdjă dưi kăng pha djơ\ hơdră, amra pơđ^ tui kual mơtah jum dar sang, pơjing tơlơi rơ-ơ\ amăng hơdôm hrơi ayuh hyiăng pơ-iă hang: “Pla a`ăm hla rok [ơi sang [ing ta hmâo a`ăm [ong hơdjă, pơhlôm. Dua le\ tơdah [ing ta hmâo anih anom rơhaih pla a`ăm [ơi sang, [ing ta [u kiăng blơi a`ăm pơ\ sang ]ơ ba glăi pioh amăng kơtu ngă pler ôh. Yua kơ djă pioh amăng kơtu ngă pler `u ăt răm rai mơn. Pla a`ăm amăng sang ngă ta mơ-ak klă hloh amra pơhrui hmâo lu ayuh các-bon-níc hăng pơđoh tơbiă ayuh o-xy, lom hr^p mă `u hyuh tơbiă ia ngă rơ-ơ\ amăng sang ta.”

            Pla a`ăm [ơi sang jai hrơi dưi hmâo lu m[s ruah mă pioh hmâo a`ăm hơdjă agaih [ong, pơhlôm tơlơi suaih pral kơ drơi jăn hrim ]ô mơnuih amăng sang ano#. Hloh kơ anun dong, anai ăt le\ hơdră pioh ngă mơ-ak amăng pran jua [ơi sang do# tơdơi kơ glăi mơng mă bruă dleh dlan; [u dah djru [ing tha rơma dưi pơ pư\ drơi jăn tơlang tơleh na nao pơđ^ tui tơlơi hơd^p mơda.

                                                                        Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr