VOV4.Jarai-Pơyơr drah [u djơ\ sa bruă mă hiam klă pơdah rai tơlơi khăp pap djru nao rai đô] ôh mơng djuai ania Việt Nam ta, Khul khoa moa jak iâu bruă mă anai do\ kiăng ba tơlơi suaih pral kơ  lu mơnuih dong.

Kiăng thâo hluh rơđah kơ ano\ tu\ yua anai ăt kah hăng sa dua mơta tơlơi kơđiăng lơ\m pơyơr drah, gơmơi hơmâo bưp hăng ră ruai tom ơi ia jrao Trần Thị Kim Hồng, Kơ-iăng khoa Anom djă pioh drah hăng brơi drah tơring ]ar Daklak tui anai.

-Tơ`a :  Ơ ơi ia jrao ! Hơge\t bruă mă pơyơr drah tơlơi khăp pap  laih anun hơdră ngă tui hiư\m pă ?

-Ơi ia jrao Trần Thị Kim Hồng:  Pơyơr drah tơlơi khăp pap le\ bruă mă djru nao rai tơdjôh drah ta pô, [u hơmâo tơlơi kiăng hơge\t ôh [udah e\p lơi amăng anai, kơnong pơyơr pran jua sit nik djru drah đô].

Blung hlâo le\, pô pơyơr drah ]ih anăn nao pơyơr drah laih anun e\p lăng tơlơi pơhing kơ bruă pơyơr drah. Kiăo tui dong, pô pơyơr drah amra ]ih anăn pơhaih nao amăng hră ]ih ră ruai kơ tơlơi suaih pral, tơlơi duăm ruă tom hơmâo mơng anai pơ klôn.

Giong anun, amra hơmâo [ing ơi ia jrao, nai ia jrao lăi pơthâo bruă pơyơr drah hăng amra pơkă lăng hlâo tơlơi suaih pral, pơgang tong ten, mơnuih pơyơr drah anun djop drah pioh pơyơr kơ arăng jur mă mơn hă.

Bruă mă to\ tui dong, mă drah e\p lăng [ơ\i hlâo kơ jur. Hnun kah pơyơr drah. Bruă ngă anai kơnong abih 5 mơnit đô]. Giong anun dong, mơnuih pơyơr drah khom đih pơdơi [ơi anun mơtam mơng 5-10 mơnit, mă [ong gơnam [ong rơ-un..

Bơ drah laih arăng mă jur amăng anung, kơdung kơsu, ba glăi pơ anom djă pioh drah pơ sang ia jrao. Pơ anun, drah arăng mă pơ]rang glăi, pơkă phung, djuai drah hăng ruah glăi ha wơ\t dong pơ]rang tong ten lơ\m măi mok djơ\ hăng hơdră Ding jum ia jrao dêh ]ar ta pơtrun.

Djop anung drah anun, laih ba glăi pơ anom phun djă pioh, pơkă lăng kah pơpha djop ]răn hnun kah ba nao djă pioh hăng pơpha nao pơjrao kơ mơnuih duam glăk kiăng drah.

-Tơ`a :  Ơ ơi ia jrao ! Tui anun le\ mơnuih pơyơr drah kiăng ngă djop ano\ hơge\t tơlơi gêh gal?

-Ơi ia jrao Trần Thị Kim Hồng:  Pô pơyơr drah khom jing mơnuih suaih pral, pran jua mơak hlak. Kơ thun đah rơkơi le\ dong mơng 18 thun-60 thun; đah kơmơi le\ mơng 18-55 thun, [u hơmâo [ă, tưp tơlơi ruă [udah kman tơlơi ruă [ă tui jơlan drah, kah hăng tơlơi ruă hơtai viêm gan B, C, tơlơi ruă djơ\ krơ, duăm pơgrun…ano\ sui pơyơr drah tal hlâo hăng tal tơdơi le\ kơplah rơwang 3 blan.

-Tơ`a: Ơ ơi ia jrao! Hơmâo lu mơnuih pơmin, pơyơr drah le\ ngă kơ drơi jăn ta tơdu pơ ai buai h^ yua rơngiă lu drah. Tui hăng ih ơ ơi ia jrao, tơlơi pơmin anun djơ\ mơn? Laih anun pơyơr drah re se hơmâo tơlơi tu\ yua hiư\m pă hăng tơlơi suaih pral amăng pran jua ană mơnuih ta ?

-Ơi ia jrao Trần Thị Kim Hồng:  Pơyơr drah tui hăng tơlơi pơtô ba mơng ơi ia jrao huăi ngă sat kơ tơlơi suaih pral ta ôh. Yua dah, amăng drơi jăn ta, drah `u hơmâo lu ]răn mơn, r^m ]răn hơmâo ano\ hơdip pha ra, ăt hrup hăng lu ]răn ano\ hơdip amăng drơi jăn ană mơnuih ta mơn, drah bơblih na nao, bơblih phrâo, tơbiă rai drah plơ\ng r^m hrơi.

Laih ta pơyơr drah giong, amăng hơtai, la amra ba nao amăng anih pơđuăi drah dar, `u pơbuă tui drah [ơi anih kơ[ah h^ yua phrâo jur pơđuăi. Tơdơi kơ anun dlô tơlang ăt pô hrong glăi drah, pơjing rai drah phrâo, dưi đ^ tui mơng 4-10 wơ\t pơkă hăng tơđar pioh pơbuă tui drah laih rơngiă. Tơdơi dua klâo hrơi drơi jăn pô pơyơr drah pơwơ\t glăi kah hăng tơđar yơh.

Lơ\m nao pơyơr drah, mơnuih pơyơr drah ăt hơmâo mơn tơlơi djru ba kah hăng, dưi pel e\p tơlơi suaih pral, e\p lăng hu\i hơmâo kman duăm ruă tưp hyu mơn hă tơdah jur drah. Mơta dua, dưi e\p lăng tơlơi ruă drah nur, ]ơtăng arăt drah, ruă hơtai boh.  Lơ\m pơyơr drah, lu ia pơsơi bơtơbiă h^ mơng drơi jăn tui hăng drah, ngă hro\ h^ ano\ kơtang jing ia pơsơi, hro\ oxy, ano\ kơtang bong glăi kman mơng drơi jăn ta.

Laih drơi jăn ta hơmâo dong drah phrâo, drơi jăn [ing ta găng a`răng glăi dong, pô ta mơda hloh. Rơngiao kơ tơlơi tu\ yua amăng drơi jăn, pơyơr drah do\ hơmâo lu tơlơi mơak amăng pran jua, anun le\ ta hơmâo djru ba kơ mơnuih pơko\n dong, yua djru pơklaih brơi, pơ hơdip glăi mơnuih duăm kraih glăk kiăng drah.

-Tơ`a:  Tui aun yơh hlâo hăng tơdơi kơ pơyơr drah, mơnuih pơyơr drah khom kơđiăng nao kơ tơlơi hơge\t ơ ơi ia jrao ?

-Ơi ia jrao Trần Thị Kim Hồng:  Tơdah hrơi pơgi ih nao pơyơr drah, tlam mơmo\t anai, [ing ta [ong huă kah hăng tơđar đô], anăm krong mơta ôh, anăm mơ`um tơpai [udah [iêr ôh laih anun kơnong [ong mơnong rơ-un gơnam [ong mih, ik. Mơguah hlâo kơ pơyơr drah klă [iă [ong huă [iă mơnong rơ-un.

Laih pơyơr drah, glăi pơ sang do\ dong [ong huă pơdơi pơdă kah hăng tơđar đô]; anăm mơ`um tơpai, [iêr, anăm ngă bruă kơtang, kah hăng ]ưng boh lông, yong pua, trut ano\ kơtra#o, đuăi….kơnong kơtưn [ong mơ`um, pơđ^ pran jua đô].

-Hnun hă, bơni kơ lu ho\ ơi ia jrao!

Nay Jek : Pô ]ih hăng pôr