VOV4.Jarai - Kman Covid-19 glăk lar hyu kơtang amăng ro\n lo\n tơnah ngă lu mơnuih ruă kraih, djai hăng lu mơnuih pơko\n glăk hu\i [ă kman, amăng anun hơmâo [ing mơnuih thun tha, biă mă `u le\ [ing mơnuih hơmâo tơlơi ruă hơđăp amăng drơi jăn anai le\ [ing mơnuih amu` [ă kman biă mă.

Yua anun, bruă pơgang tơlơi suaih pral, kơđiăng ngă tui bruă pơgang kman [ơi [ing mơnuih tha rơma le\ bruă kiăng đing nao biă mă.

Tui hăng ju\ yap mơng hơdôm boh dêh c\ar bơbec\ nao kơtang hloh yua kman Covid-19 ngă, [ing mơnuih tha rơman le\ [ing mơnuih amu` [ă kman hloh pơhmu hăng [ing mơnuih do\ c\ơđai.

Mrô mơnuih 70 thun pơ dlông djai yua kman Covid-19 lu giăm 10 wo\t pơhmu hăng [ing mơnuih thun aset [iă. {ơi dêh c\ar Khac\, dêh c\ar ako\ phun ngă kman lar hyu, rơbêh 80% mrô mơnuih djai le\ [ing tha rơman. {ơi dêh c\ar Italia, mrô mơnuih djai mơng 80 thun pơ dlông le\ giăm 60%. Ba truh tơlơi anai, [ing rơgơi kơhnâo gah ia jrao brơi thâo: {ing mơnuih tha rơma, drơi jăn pơgang kman hăng tơlơi duam ruă tơdu biă mă.

Laih dong, abih bang [ing gơ`u lêng hơmâo tơlơi ruă hơđăp amăng drơi jăn anun le\ ruă mơ-a`ă [le\ ia sik, c\ơtăng arăt drah, ruă hơtai boh, ruă bơbrah kơso\, ruă boh [leh ….yua anun lơ\m [ă kman Covid-19, kman hăng tơlơi ruă hơđăp amăng drơi jăn pơsăn nao rai, laih dong ia jrao pơjrao mơng hơdôm tơlơi ruă phara amra ngă ruă kraih, amra ba truh tơlơi djai.

Amăng hrơi blan kman Covid-19 glăk ngă tơnap tap, Kơnuk kơna hăng Ding jum ia jrao hơmâo đing nao biă mă tơlơi suaih pral kơ mơnuih tha rơma hăng hơmâo hră pơtrun git gai, pơtô brơi gong gai [on lan hăng gơnong bruă ia jrao hơdôm tơring c\ar, [ôn prong kơ bruă gơgrong pơgang kman Covid-19 brơi [ing mơnuih thun tha.

Tui anun, rơkâo hơdôm anom bruă ba nao jrao pioh pơjrao [ing mơnuih glăk do\ pơjrao tơlơi pơ sang [iă biă mă `u 2 blan. Pơtă pơtăn [ing mơnuih tha rơman ngă tui djơ\ tơlơi pơkă anai:

- Rao tơngan na nao hăng ia kơ[ô tlo\, biă mă `u le\ hlâo kơ mông [ong huă, tơdơi kơ nao juă glai, tơdơi kơ tơbiă hyu gah rơngiao bưp lu mơnuih;

- Anăm rơbat nao hơdôm anih pơ[ut lu mơnuih. Tơdah kiăng tơbiă gah rơngiao kho\m truă akhăn gôm [ô| hăng djă ba wo\t ge\t ia jrao rao tơngan;

- Rơmet agaih, pok bah amăng sang kiăng ng^n pưh hyu, yua wat anăm yua mă ngă rơ-ơ\ ôh.

- Pit đih djơ\ mông, mơng 7 - 8 mông sa hrơi.

- {ư\ hyu drơi jăn na nao lơ\m do\ pơ sang. Biă mă `u, [ong huă brơi jơman. {ing tha rơma kiăng [ong lu a`ăm tam hăng boh troh; mơ`um [ong gơnam hơmâo vitamin C kiăng kơ drơi jăn dưi pơgang kman kơtang, Vitamin D amra ngă hơmâo canxi amăng kơtăk drah hăng c\ơđeh sar; mơ`um lu ia amra kơtu\n đuăi hơdôm ia sat amăng drơi jăn.

{ing nai ia jrao pơtăn hlâo dong kơ [ing mơnuih hơmâo tơlơi ruă glăk pơjrao pơ sang anun le\ ruă hơtai boh, ruă c\ơtăng arăt drah, ruă mơ-a`ă [le\ ia sik, ruă bơbrah kơso\, ruă boh [leh … anăm tơbiă hyu gah rơngiao lu đơi ôh.

Lơ\m drơi jăn mưn ruă kơtang kho\m lăi pơthâo brơi [ing ơi ia jrao pơjrao h^ [udah ba nao pơ sang ia jrao ta` hloh tơdah dưi kiăng dưi pơc\rang lăng hăng pơjrao hmao tlôn, anăm pơjrao mă pơ sang tơlơi anai amra ngă tơlơi ruă kơtang tui mơtăm yơh.

Siu Đoan: Pơblang hăng pôr