VOV4.Jarai - Amăng mông jơnum Grŭp črâo bruă pơgang pơgăn klin Covid-19 dêh čar ta phrâo pơphun rơnučh rơwang hrơi tơjuh rơgao, Kơ-iăng Khua dêh čar ta ơi Vũ Đức Đam rơkâo hơdôm tơring čar ƀôn prong khom pok pơhai mơtăm glông bruă kiăng hloh, hơdôm khul ia jrao gum djru mơnuih mơnam nao rim kual mơnuih ƀôn sang dô̆ kiăng tŭ mă, lăng tui, djru bruă ia jrao ƀơi anun kơ hlơi ƀuh đing đăo ƀă kơman Covid-19 hăng hơdôm tơlơi suaih pral pơkon.

Truh ră anai, kơman pơplih Gamma hmâo čih pioh ƀơi 81 bôh dêh čar hăng pơplih Delta ƀơi 142 bôh dêh čar hăng kual lŏn. Ding jum ia jrao dêh čar ta pơsit, hăng tơlơi pơplih Delta, klin ruă glăk ngă tơnap, gluh đĭ kơtang, lar hyu tañ hăng ngă djai lu mơnuih ƀơi lu bôh dêh čar, biă ñu ƀơi kual Đông Nam Á. Ƀơi Việt Nam, tal gluh đĭ klin tal 4 anai, đơ đam dêh čar čih pioh hmâo rơbêh kơ 243 rơbâo čô mơnuih, amăng anung, ƀơi ƀôn prong Hồ Chí Minh čih pioh hmâo rơbêh kơ 137 rơbâo čô mơnuih bơdjơ̆ nao. Ding jum ia jrao pơsit: Klin ruă amra dô̆ sui, biă ñu ƀơi ƀôn prong Hồ Chí Minh hăng hơdôm bôh tơring čar, ƀôn prong kual Dơnung dêh čar. Sa dua bôh tơring čar amra gluh đĭ glăi klin, pơhuĭ truh tơlơi suaih pral, tơlơi hơdip mơnuih ƀôn sang, ngă bơdjơ̆ nao prong tơlơi pơđĭ kyar bơwih ƀong – mơnuih mơnam.

Tơlơi găn rơgao mơng ƀôn prong Hồ Chí Minh hăng hơdôm bôh tơring čar, ƀôn prong kual Dơnung dêh čar brơi ƀuh, bôh than mơng lar hyu tañ klin ruă lĕ ngă tui ƀu tơpă bruă dô̆ čơlah mơnuih mơnam tui Tơlơi črâo ba 16. Sa dua anih anom, anom bơwih ƀong hăng sa dua anih mơnuih ƀôn sang ƀu đing nao, lui raih, ƀu kơđiăng, dô̆ bơkơtuai nao rai, akă sit nik tơlơi čơlah kơplah wah sang hăng sang amăng kual guang dar. Tơlơi pơphing brơi thâo dong kơ bruă pơčrang lăng, Khua Ding jum ia jrao ơi Nguyễn Thanh Long brơi thâo:

 “Phiăn pơkă thâo jai tañ amra hrŏ trun, dô̆ čơlah hrŏ trun anô̆ lar hyu, kah hăng pơčrang lăng ƀơi hơdôm bôh tơring čar, ƀôn prong, dêh čar ta pơtô ba tơlơi pơkă, ƀơi hơdôm anih anom hmâo laih anom bruă pioh gum hrom plơi pla pơdŏng pơčrang lăng djơ̆ hăng abih bang hơdôm tơlơi kiăng. Tơlơi pơkă khom ruah mă F0 tơbiă mơng mơnuih mơnam, tui anun amra plai ƀiă lar tưp hyu amăng mơnuih mơnam”.

Khul ơi nai ia jrao hyu gum djru mơng kual Pơngŏ dêh čar phrâo por nao djru ƀôh prong Hồ Chí Minh pơgang pơgăn klin Covid-19

Amăng mông jơnum, ƀing ding kơna mơng Grŭp črâo bruă, lăi rơđah tơlơi găn rơgao prong hloh ƀơi hơdôm bôh tơring čar brơi ƀuh blung hlâo khom pơgang kơjăp “kual akă hmâo klin”, kual pơhlôm, hrom hăng anun guang dar, ngă añep hĭ kual amra hmâo klin ngă, ngă prong; amăng ngă tui čơlah mơnuih mơnam tui tơlơi crâo ba 16, hơdôm bôh tơring čar, ƀôn prong khom ngă tui đut hlah bruă mă mơng hơdôm khul grŭp Covid-19 mơnuih mơnam, abih bang mơnuih ƀôn sang, phun than lĕ khul kông ang, kiăng “hyu rim gah, pơpoh rim sang, pel ĕp rim mơnuih”, thâo abih bang hơdôm mơnuih mơng anih pơkon, pơsir tơpă hlơi ƀu lăi pơthâo gah ia jrao ƀudah lăi pơthâo ƀu djơ̆.

Tui hăng Kơ-iăng Khua dêh čar ta ơi Vũ Đức Đam lom ngă tui čơlah mơnuih mơnam khom djơ̆ hăng pran jua “hlơi dô̆ pơ̆ hơpă dô̆ pơ̆ anun”. Hăng bruă pơčrang lăng, hmâo tơlơi sa dua anih anom mă tŭ bruă pơčrang tañ, ƀu gưt nao pơčrang lăng RT-PCR, yua anun, Kơ-iăng Khua dêh čar ta rơkâo bruă pơčrang lăng khom hmâo phun than, pơhlôm hmâo akô̆ tlôn, ba glăi bôh tơhnal. Hơdôm anih anom khom đing nao ngăn rơnoh lu hloh kơ hơdôm bruă pơjrao gah yŭ kiăng pơjrao brơi tañ, pơsir hmao tlôn hơdôm mơnuih ruă kraih tañ, hmâo djop mơnuih mă bruă, ia jrao, oxy, măi mok tui tơlơi pơkă kiăng pơhlôm mrô sưng pơjrao sit nik. Kơ-iăng Khua dêh čar ta ơi Vũ Đức Đam lăi rơđah:

 “Hơdôm bôh tơring čar, ƀôn prong khom pơdŏng glông bruă ngă kiăng hloh, hơdôm grŭp ia jrao mơnuih mơnam nao rim kual mơnuih ƀôn sang dô̆ kiăng tŭ mă, lăng tui, djru bruă ia jrao ƀơi anun kơ hlơi brơi ƀuh đing đăo ƀă kơman Covid-19 ăt kah hăng hơdôm tơlơi suaih pral pơkon tơring čar hơpă hmâo grŭp tơhan mă bruă hơdeč hmar kiăng pơdŏng hloh, hơdôm anih anom khom yap wot čơlah lĕ khom bơwih brơi grŭp ba hyu gơnam tam rơngiao kơ pơčrang lăng, tlâ̆o vaccine lĕ rơdêh khom thâo kông ang khom lăng ƀuh anun lĕ Shiper. Bruă anun khom prăp lui yua kơ anun lĕ tơlơi hrăm găn rơgao kiăng dô̆ gơgrong bŏng kơjăp”.

Amăng bruă pơjrao, Kơ-iăng Khua dêh čar ta ơi Vũ Đức Đam lăi lĕ, tơlơi găn rơgao mơng ƀôn prong Hồ Chí Minh hăng sa dua bôh tơring čar Dơnung dêh čar ta brơi ƀuh; khom kah đuăi pha ra kual tŭ mă blung a hăng mơnuih ƀă kơman Covid-19 ƀu hmâo pơdah gah rơngiao, akă dưi lăng mơnuih ruă, kiăng bơwih brơi djơ̆ gah gơnam ƀong huă, pran jua, kiăng plai ƀiă mrô F0 hmâo pơdah gah rơngiao tơlơi ruă.

Ƀơi anăp tơlơi klin ruă glăk ngă dlêh tơnap pơplih tañ, mrô mơnuih ruă Covid-19 kraih tui, Khua Ding jum ia jrao dêh čar ta ơi Nguyễn Thanh Long hmâo kĭ laih hră pơ-ar ječ mơ-ĭt kơ hơdôm bôh anom gah gơnong bruă ia jrao kơ bruă kơtưn pơtô brơi, pơhrăm bôh thâo pơjrao ječ, hơkrŭ glăi klă drơi jăn. Kiăo tui anun abih bang hơdôm bôh anom ia jrao čih anăn, pơtô ječ, pơhrăm ječ kơtư̆n bôh thâo pơjrao ječ, hơkrŭ glăi klă drơi jăn kơ ƀing ơi nai ia jrao. Hlâo kơ anun, Khua Ding jum ơi Nguyễn Thanh Long kĭ mă yua Akô̆ bruă “Kơtưn bôh thâo pơjrao ječ, hơkrŭ glăi klă drơi jăn kơ hơdôm bôh sang ia jrao pơjrao mơnuih ruă Covid-19 kraih” pơtô brơi hăng pơdŏng 12 bôh Anom hơkrŭ glăi drơi jăn klă Covid-19 dêh čar tui rơnoh pơkă mơng 200-300 bôh sưng pioh kơ mơnuih ruă Hơkrŭ glăi drơi jăn klă dưm ƀơi hơdôm bôh sang ia jrao.

Kiăng pơsur mơnuih mă bruă gah ia jrao gum hrom kơ ƀôn prong Hồ Chí Minh hăng hơdôm bôh tơring čar kual Dơnung dêh čar pơgang pơgăn klin Covid-19, Khul pơlir hơbit mơnuih mut phung dêh čar Việt Nam hmâo mă yua Tơlơi pơsit kơ bruă djru kơtưn đĭ gơnam ƀong hmâo pran kơ mơnuih mă bruă ia jrao gah pơgang, pơgăn klin Covid-19. Kiăo tui anun, mơnuih čơkă mă lĕ ƀing ơi nai ia jrao, mơnuih gum bruă ia jrao, mơnuih apăn bruă ia jrao mơng hơdôm bôh sang ia jrao dêh čar hăng čơđai gưl dlông, čơđai sang hră ƀơi hơdôm bôh sang hră gah Ding jum ia jrao (hăng hơdôm bôh tơring čar, ƀôn prong) dưi kơtưn nao mă bruă ƀơi 19 bôh tơring čar, ƀôn prong gah Dơnung dêh čar glăk ngă tui čơlah mơnuih mơnam tui Tơlơi črâo ba 16. Rơnoh djru hăng gơnam tam hmâo nua 1 klăk prăk lom sa čô mơnuih./.

Siu H’ Prăk: Pô pơblang