VOV4.Jarai - Pơđut thun 2017, neh wa [ơi hơdôm bôh plơi pơdo\ng glăi hơđong [ơi să Đak Smar, tơring glông Kbang, tơring ]ar Gialai, hmâo sit nik hơđong anih do# hơđong bruă mă [ơi anih do# phrâo.

Hơdôm tơlơi kiăng pơhlôm kơ tơlơi hơd^p mơda kah hăng apui lơtr^k, jơlan nao rai, sang hră, sang ia jrao ăt kah hăng lon ngă đang hmua hmâo tuh pơ plai hmâo ako# tlôn laih pioh m[s hơd^p mơda hơđong.

Anai le\ phun than yôm phăn pioh thun phrâo 2018, m[s Đak Smar hrưn đ^ dong pơdo\ng plơi pla phrâo trơi pơđao hloh.

Plơi phrâo pơdo\ng glăi hơđong Krối, să Đak Smar, tơring glông Kbang hmâo rơbêh kơ 200 bôh sang pơdo\ng kơja\p, klă hiam do\ng giăm nao rai dua bơnah jơlan [ê tông tơpă mơng ako# plơi truh rơnu] plơi.

Glông gong hre\ apui, ia hơdjă yua hrom hăng hơdôm ring bruă djru gah tlôn pơkon ăt dưi ba truh rim sang ano# mơn, djơ\ hăng tơlơi kiăng rô nao rai mơng m[s.

Ơi Đinh Nhô, djuai ania Bahnar, plơi Krối brơi thâo, tơdơi kơ 7 thun pơdo\ng glăi plơi hơđong, tơlơi hơd^p mơda mơng neh wa hmâo hơđong laih, klă hloh lu biă bơhmu hăng anih anom hơđăp:

“Hlâo kơ rit đuăi, tơlơi hơd^p mơda mơng neh wa do# amăng dlai tơnap tap biă. Mơng hrơi ngă tui bruă pơdo\ng glăi hơđong plơi pla, ngă đang hmua hơđong mơng drai ia apui lơtr^k An Khê Ka Nak tơlơi hơd^p mơda hmâo pơplih lu biă.

Sang do# jơlan glông nao rai, apui lơtr^k, sang hră sang ia jrao hmâo djop laih. Neh wa mơ-ak biă”.

Hrom hăng anom mă yua dưi tuh pơ plai hmâo ako# tlôn, neh wa [ơi plơi pla pơdo\ng glăi hơđong, ngă đang hmua hơđong Krối dưi pơ pha brơi djop lon do#, lon ngă đang hmua tui tơlơi pơkă pioh pơhlôm đ^ kyar bơwih [ong.

Ơi Đinh Lớp, Khoa plơi Krối, să Đak Smar brơi thâo, hơnong `u rim sang ano# amăng plơi dưi pha brơi 400 met kơ rê lon do# hăng giăm truh 2 ektar lon ngă đang hmua.

{ơi kual lon anai, hrom hăng hơdôm phun pla kah hăng pơdai hmua ia, kơtor, hơbơi plum, ră anai, neh wa amăng plơi hmâo pla laih kơ phê, kơ su, tiu hăng sa dua phun pla pơkon.

Hơdôm djuai phun pla phun hmâo bôh pơhrui glăi laih hăng mrô bôh phun pla pơhrui glăi lu. Gơnang kơ anun, tơlơi hơd^p mơda mơng m[s hmâo [ơ [rư\ đ^ kyar:

“Plơi Krối hlâo adih tơnap tap biă, [un rin biă. Mơng hrơi kơnuk kơna rit plơi neh wa do# hơđong [ơi plơi phrâo, ngă đang hmua hơđong, tơlơi hơd^p mơda neh wa hmâo đ^ kyar laih, trơi pơđao.

Dưi pla lu djuai phun pla anun ră anai neh wa [u do# bơngot kơ rơmon rơpa dong tah”.

Thun 2010, să Đak Smar hmâo 3 bôh plơi mơnuih hơđăp [ơi anai, hăng rơbêh kơ 220 bôh sang ano# m[s, giăm hmâo 1000 ]ô mơnuih ngă tui bruă pơdo\ng glăi hơđong plơi pla kiăng djru kơ ring bruă Drai ia apui lơtr^k An Khê - Ka Nak.

Lu `u lon pơdo\ng sang do# hăng lon ngă đang hmua mơng neh wa do\ng amăng kual  pơkă hlung dơnao ia pơke\ apui lơtr^k anai.

Rơwang blung a, bruă pơdo\ng hơđong glăi plơi pla, ngă đang hmua hơđong bưp sa dua tơlơi tơnap, lu sang ano# m[s [u kiăng pe\ đuăi mơng plơi pla hơđăp.

Hăng tơlơi gir run mơng bơnah pô tuh pơ plai, gong gai plơi pla hăng biă `u le\ tơlơi pơsur, ngă gru hlâo mơng [ing hmâo ara\ng đăo gơnang, khoa plơi, tha plơi, hơdôm tơlơi gun dưi pơsir laih.

Ră anai, neh wa [ơi hơdôm bôh plơi pla pơdo\ng glăi hơđong amăng să leng kơ hơđong pran jua  hơd^p mơda, ngă đang hmua.

Ơi Đinh A Nhé, Khoa git gai Ping gah plơi Kam, să Đak Smar, tơring glông Kbang, tơring ]ar Gialai, brơi thâo:

 “Hlâo adih [ơi hlung dơnao ia neh wa do# pơ\ să Đak Smar tơnap tap, [un rin biă. Mơng hrơi nao pơdo\ng glăi plơi hơđong, ngă đang hmua hơđong le\ tơlơi hơd^p mơda mơng neh wa gơmơi hmâo pơplih lu laih.

Kơnuk kơna pơdo\ng sang do#, [êh ia, ia bơmun hăng pha brơi lon ngă hmua ia dua bơyan kơ rim sang ano# 2 ar anun tơlơi hơd^p mơda mơng neh wa đ^ kyar hloh.

Ping gah, Jơnum min hăng hơdôm khul gru\p mơng să hmâo đing nao djru neh wa gơmơi lu biă.

Lăi hrom 4 bôh plơi mơng să Đak Smar  leng kơ hmâo tơlơi hơd^p mơda hơđong. Neh wa amra gir run bơwih [ong huă, đ^ kyar bơwih [ong hloh dong”.

Ơi Nguyễn Quý Thao, Khoa Jơnum min m[s să Đak Smar, tơring glông Kbang, brơi thâo, phun `u tơlơi hơd^p mơda mơng m[s hơdôm bôh plơi pơdo\ng glăi hơđong amăng să hơđong laih.

Să hmâo gir run hăng glăk gir run pioh tơlơi hơd^p mơda m[s jai hrơi jai klă hloh, amăng anun, bruă đing nao pơplih hơdră phun pla glăk dưi đing nao pha ra:

“Jơlan gah pơsit pơ\ anăp anai, hăng gong gai să amra pơsur hơdôm bôh sang ano# m[s hmâo lon  lat ta#o hloh yua pla kyâu dlai kiăng pơgang anih anom do# hăng pơđ^ tui prăk pơhrui glăi.

Bơ\ lon hơpă giong hiam le\ pơsur m[s pla hơdôm phun pla hmâo noa yôm  kah hăng tiu, kơ phê.

Hơdôm lon hơpă djơ\ hăng ngă hmua pơdai ia [ing gơmơi ăt pơsur mơn neh wa mă yua rah pơtem pơdai kiăng hmâo hmăi dong prăk mă yua”.

Tơdơi kơ 7 thun pioh glăi lon pơdo\ng rơwang bruă drai ia apui lơtr^k, tơlơi hơd^p mơda mơng m[s [ơi plơi pla phrâo hơđong, ngă đang hmua hơđong să Đak Smar, tơring glông Kbang hmâo laih hơdôm yak đ^ kyar hơđong.

{ơi kual lon anai, hơdôm phun pla sui thun glăk [ơ [rư\ gôm mơtah abih đang hmua, nao hrom hăng anun tơlơi đăo gơnang, tơlơi ]ang rơmang mơng m[s kơ sa tơlơi hơd^p mơda trơi pơđao [ơi anih do# phrâo./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr