VOV4.Jarai - Giăm 2 thun anai laih, lơ̆m klin Covid-19 hơđuh đĭ ăt jing hrơi blan tơhan pơgang guai, mơnuih mă bruă ia jrao hrŏm hăng mơnuih apăn bruă mơng tơring čar Dăk Lăk lăng glai rưng, guai lŏn ia kar hăng sang dŏ. Kơnong hơmâo tông pơdong mă, anih tơnă asơi kruh mă mơn, tơnă asơi hơbai añăm ječ ameč, gơñu găn rơgao lu tơlơi tơnap tap, tơlơi lông, pơgăn bruă arăng mut nao rai pơ jơlan guai, pơgang klin, jing “guai jơlan pơsơi” anih phun pơgang klin, ba glăi tơlơi rơnuk rơnua kơ mơnuih ƀon sang.

Dăk Lăk hơmâo rơbêh 70km jơlan guai hăng dêh čar Kur. Mơng hrơi hơmâo klin Covid-19, ling tơhan pơgang guai tơring čar hơmâo pơdong 7 anih dŏ gak hăng hơdôm pluh grup hyu tir kiăng krăp lăng mơnuih nao rai dua boh dêh čar tui jơlan amur,  hơmâo ƀuh tañ ƀing găn nao pơ jơlan guai ča čot či ba nao dŏ pơčlah, mă drah pơčrang kman. Kiăng dŏ gak hrơi mlăm mơtăm, ƀing tơhan khŏm pơkra gơnam, pla añăm pơtăm, rông mơnŭ yơh či ƀong huă. Mah hơdip amăng hrơi ayuh hyiăng ƀu lăp, samơ̆ ƀing ƀing tơhan dŏ gak hrŏm hăng ƀing apăn bruă ăt gir găn rơgao tơlơi tơnap mơn, gir ngă giong bruă hơmâo jao, ba glăi tơlơi rơnuk rơnua yâo mơ-ak kơ mơnuih ƀon sang, Thượng tá Nguyễn Minh Tuyên, Kơ-iăng khua git gai tơhan, Khua git gai pơgang klin Covid-19 Ling tơhan pơgang guai Dăk Lăk brơi thâo:

“Tơlơi tơnap hloh mơng ƀing gơmơi lĕ ngă bruă amăng bơyan phang, pơ-iă kơtang kơtit, kơƀah ia mơñum, hơmâo klin duam ruă, keč lu kơtang kơtit. Samơ̆ ƀing gơmơi pơsit khŏm gir găn rơgao hĭ. Hơmâo tơlơi lăng ba mơng hơdôm anom bruă, ƀing thâo pap djru brơi, gơmơi hơmâo pơhlôm djŏp tơlơi kiăng ƀing tơhan hơđong pran ngă bruă, dŏ gak sui ƀơi anai laih anun hơmâo ngă djŏp bruă kơnuk kơna jao”.

Mơng hrơi hơmâo klin Covid-19, ăt kah hăng sang ia jrao amăng dêh čar ta mơn, ƀing ơi ia jrao tơring čar Dăk Lăk ƀu hơmâo hrơi pơdơi pơdă mơ-ak dong tah. Ƀơi sang ia jrao Lao hăng ruă kơsô̆ Dăk Lăk, anih pơjrao brơi ƀing ƀă kman Covid-19, lơ̆m čơkă pơjrao pô ruă blung a, ƀing ơi ia jrao hŭi mơn, yua dah mơng hlâo truh ră anai aka ƀu hơmâo ôh klin lar hyu kơtang hăng hŭi rơhyưt tui hăng klin Covid-19. Samơ̆, hlơi hlơi lêng gơgrong bruă, rim čô ơi ia jrao lĕ sa čô tơhan khin hơtai, gir pơgăn glăi hăng tơlơi hŭi rơhyưt či pơjrao brơi ƀing ƀă klin. Ơi ia jrao Nông Thị Điểm, Khua anih pơjrao Nội 3, Sang ia jrao Lao hăng ruă kơsô̆ tơring čar Dăk Lăk, pô pơjrao brơi ƀing ƀă klin Covid-19, ră ruai:

“Kâo thâo klin Covid-19 hŭi rơhyưt kơtang biă, bơbeč sat kơ tơlơi hơdip mơng pô pơjrao hăng pô ruă, samơ̆ pô kâo lĕ sa čô ơi ia jrao, pô nao hlâo pơgang klin, pơjrao mơnuih ruă, kâo jing gah lui abih mă bruă pơkŏn, pơƀut pơjrao brơi pô ƀă klin klă hloh, wai lăng tơlơi suaih pral kơ ƀing ruă glăk pơjrao pơ anai. Tơdah pơ anăp anai hơmâo dong mơn mơnuih ƀă kman Covid-19 lĕ kâo ăt gum pơjrao brơi mơn”.

Jing sa amăng hơdôm čô mơnuih ƀă kman Covid-19 blung a ƀơi tơring čar Dăk Lăk, amăng hrơi mông đih pơjrao, hơmâo ƀing ơi ia jrao lăng ba, tơlơi lăp hơdor hloh hăng pô ruă 601 ƀu kơnong sa djuai virus ngă djai mơnuih hơmâo anăn Sars-CoV-2 đôč ôh, hơmâo tom hăng pran jua gir run mơng ƀing ơi ia jrao, lêng nao hrŏm hăng pô ruă, juh alum, pơtrut pran kiăng gơñu dưi yak pơgao hĭ tơlơi hŭi rơhyưt, hăng dưi suaih. Pô ƀă kman 601 ră ruai:

“Lơ̆m kâo thâo kâo ƀă kman, kâo hŭi tơtư̆ drơi jăn, bral biă mă yơh yua dah hŭi arăng pơmin kơ ta hnun hnai, arăng huăi dơneh kơ ta hă ƀŭ, ană bă, sang anŏ, kơnung djuai adơi amai hmư̆ arăng pơhiăp hiư̆m pă. Bưng hĭ mơn, yua hơmâo ƀing ơi ia jrao hăng sang anŏ pơtrut pran jua, kiăng kâo hơđong tơlơi pơmin, hơmâo pran yak rơgao tơlơi tơlơi ruam ruă anai. Bơni kơ ƀing ơi ia jrao pơ anai abih pran jua djru ba kâo, pơklaih lui sang anŏ, gir pơjrao brơi pô ruă tui hăng kâo anai”.

Mơng hrơi blung a lơ̆m hơmâo klin Covid-19, ƀing ơi ia jrao pơgang pơhlôm hlâo tơring čar Dăk Lăk amăng mlăm ƀu suk pit đih dong tah. Lơ̆m hmư̆ hing hơmâo pô hlơi arăng đing ƀă kman Covid-19 ƀudah hơmâo mơnuih glăi mơng anih hơmâo klin, mông hơpă tŭ mơn, mơnuih mă bruă pơhlôm pơgang klin ruam ruă ječ ameč nao hơduah ĕp, hyu ĕp kru, ba nao dŏ pơčlah, mă drah pơčrang kman, rim hrơi nao tơl sang phang tơl adring hyu sem lăng. Hăng ƀing ƀă kman, nao rai ƀơi lu anih, bưp lu mơnuih, ƀing ơi ia jrao ngă bruă glêh hloh dong. Hơdôm hrơi blung a pơgang klin, sum ao buh pơgang kman dŏ kơƀah, lơ̆m anun lĕ dŏ giăm hăng djuai virus hŭi rơhyưt, ƀing ơi ia jrao bơngơ̆t mơn, samơ̆ lêng juh alum nao rai kiăng gir hăng răng kơđiăng hloh. Ơi ia jrao Lê Phúc, Kơ-iăng khua Anom bruă wai lăng tơlơi duam ruă tơring čar Dăk Lăk lăi:

“Mơnuih mă bruă mơng Anom bruă wai lăng tơlơi duam ruă abih pran jua ngă tui tơlơi pơtrun mơng Anom git gai djŏp gưl laih anun amăng thun blan rơgao, Anom bruă hơmâo ngă klă laih bruă pơhlôm, pơgang klin covid-19 lăi hơjăn hăng sa, dua djuai klin duam ruă ƀơi anai lăi hrŏm. Ƀing gơmơi prăp lui hlâo lơ̆m hơmâo iâu lĕ gơmơi nao mơtăm. Amăng mông anai, bruă pơgang Covid-19 lĕ bruă kiăng ngă tañ, ječ, yua hnun bruă pơgang klin covid-19 lăi hơjăn hăng klin ruam ruă lăi hrŏm khŏm pok pơhai ngă dưm kơnar, ƀơi djŏp anih, tañ ĕp ƀuh mơnuih ruă, hyu ĕp ƀing dŏ jê̆ giăm. Tui anun kah mơng dưi pơgăn klin ƀă hyu amăng plơi pla”.

Yua tơlơi gum djru ƀu kiăng arăng thâo mơng ƀing ơi ia jrao, mơnuih ngă bruă pơgang pơhlôm hlâo, ƀing tơhan dŏ gak ƀơi guai lŏn ia, anih phun pơgang klin mơng tơring čar Dăk Lăk, truh ră anai ta dưi lăi mơnuih ƀon sang hơmâo pơgang rơnuk rơnua laih, klin Covid-19 dưi pơgang mơn. Bruă pơgang klin Covid-19 ăt bưp lu tơlơi tơnap hăng tơlơi lông pơ anăp. Klin ƀơi rŏng lŏn tơnah ăt kơtang đôč, khă hnun, đăo gơnang tơlơi git gai djơ̆ mơng Ping gah, Kơnuk kơna, mơng abih bang anom bruă, mơnuih ƀon sang gum pơgang klin, Việt Nam amra dưi pơgang klin prong anai.

Mai Lê - Đình Thi: Čih - Siu H'Mai: Pơblang