-H’Prăk :  Ruă tơdu moan tơlang le\ tơlơi ruă tơdu, ]a\m tơlang hăng amu` jo\h khă kơnong kơ rơbuh  [u dah te\k djơ\ rơnang hai. Bôh than ba truh le\ yoa tơlang rơngiă lu ia khoáng, biă `u canxi. {ơi rong lon tơnah, lom 5 ]ô đah kơmơi le\ hmâo 3 ]ô đah kơmơi hmâo tơlơi ruă tơdu moan tơlang amăng hnưr thun tơdơi kơ 50 thun. {ơi deh ]ar ta, lom 3 ]ô m’nuih hnưr thun 30 le\ hmâo sa ]ô m’nuih hmâo tơlơi ruă anai [ia\ hloh juăt hmâo `u. Tui hăng tơlơi yap mă, [ơi deh ]ar ta hmâo năng ai `u 3 klăk ]ô m’nuih hmâo tơlơi ruă tơdu moan tơlang, lu `u [u brơi [uh tơhnal lăi nao tơlơi ruă anai rơđah đông ôh truh kơ `u jo\h hăng pioh glăi ano# săt `u prong biă.

            Tơdu moan tơlang do# iâu le\ tơdu tơlang, bôk tơlang, hloai tơlang le\, tơlơi tơlang ]a\m, amu` jo\h yoa hro# trun mrô hăng tơlơi tơdu mơng glông h’dră dăp mơng tơlang. Jo\h tơlang yoa tơlang [u k’jăp ăt hu^ rơhiư\t mơn kah hăng drah lur [ơi bôh pal h’tai bôh yoa hmâo tơlơi ruă gah h’tai bôh ara\ drah [u dah djai nghol [u hmao thâo yoa ara\ drah tơ tăng. Hlơi hlơi leng kơ bơdjơ\ nao soh tơlơi ruă anai, samơ\ juăt `u đah kơnmơi amu` hmâo hloh.

            Tơdu moan tơlang le\ sa tơlơi ruă `u ngă tui [ơ [rư\. Pel e\p pơkă lăng rơnoh tơlang yơh h’dră klă hloh kiăng pel e\p. Kiăng djă pioh tơlang k’jăp, [o\ng mơ`um lu yơh canxin hăng vitamin D mơng mơnong [o\ng huă hrim hrơi, pơhra\m drơi jan hăng [u dju\p ho\t, tơdah kiăng le\ yoa jrao tu\ mơn. Yoa jrao pơhroa nao canxi, jrao pơgang jo\h tơlang… Rơngiao kơ ia tơsâu juăt yoa kơ m’nuih tơdu moan tơlang le\ ia tơsâu pơkra mơxa\m [ơ [ia\, pho mát, bôh m’nu\, a`am hla ro\k bôh troh ăt le\ mơnong [o\ng amra dưi bơbuă canxin. Tơdah hmâo tơlơi gal, ta#u hloh [o\ng h’dôm m’ta akan h’dang ia rơs^ kah hăng h’dang, areng, ghẹ, bôh abao. Sa m’ta mơnong [o\ng hmâo lu canxi pơkon le\ areng, [u kiăng areng prong ôh, kơnong kơ kiăng hmâo areng [ơi chroh hnoh tul săn djăt mă ia bai a`am hă dưi mơn. Rơngiao kơ mơnong [o\ng huă, kiăng pơhlôm hlâo hu^ tơlang tơdu moan, ta#u hloh pơhra\m drơi jan sui hrơi blan, djơ\ hăng hnưr thun. Anăm pơhra\m rơgao hơnong pran mơ\ kơnong kơ kiăng rơbăt tơkai rơnang tu\ mơn hăng phang pơiă 30 mơn^t lom sa hrơi amăng mơgoah lom adai pơiă akă k’tang đơi.

            Sa tơlơi m’nuih juăt bruă bơbuă drơi jan pơblang: “Đah kơmơi khom găn gao h’dôm hrơi blan [a\ ană. Lom sa vo\t tơkeng ană, drơi jan rơngiă h^ lu biă mơnong ngă bơbuă, amăng anun hmâo canxi hăng protein. Tơdah [u [o\ng mơ`um djo\p mơnong [o\ng mơ`um pơ ala glăi, đah kơmơi amra amu` ba truh tơdu moan tơlang biă”. Hrom hăng anun, tơdu moan tơlang do# yoa kơ hro# trun estrogen, yoa kơ am^ ama pioh glăi, rơmong moă yoa [o\ng huă lu rơgao hơnong đạm hlô mơnong, [ia\ rô rơbăt hyu [u dah juăt mơ`um lu tơpai, [iêr, dju\p ho\t. H’dôm tơlơi ruă lo\k nao lo\k rai gah hlung pruăi, ia phih amăng drơi jan… ăt amra ngă ba truh tơdu moan tơlang mơn.

            Lom [uh ruă kơiăng, gu rong, jo\h tơlang tơdơi kơ rơbuh đih rơnang thơ tơlơi ruă tơdu moan tơlang ăt ngă kraih mơn, bruă pơjrao tơnap tap biă, rơngiă lu prăk pran hrơi blan dơng. Tơdu moan tơlang pioh glăi săt prong biă, bơdjơ\ nao tơlơi h’d^p m’da hrim hrơi mơng pô ruă. M’nuih ruă juăt ruă tơlang rong, ruă kơiăng, ngă h’ge\t leng kơ gun soh. Tơlơi ruă tơdu moan tơlang ba truh h’dôm tal ruă [ơi tơda mơ\ lu m’nuih pơmin pô ruă ara\ drah h’tai bôh. Biă `u, k’[ah canxi do# ngă [u thâo p^t, kiăo tui anun hmâo lu tơlơi bơdjơ\ nao ano# soaih pral pơkon kah hăng tơtăng ako# glô, [o# m’ta heng hong, ruă pơđoh ia s^k, [iă pơhiăp, ruă ako#, hwing ako#, tơdu pran joa, [o\ng huă tơnap l^k… Bôh tơhnal ngă k’tang biă `u le\ răm drơi jan, djai h^.

            Tơlơi ruă tơdu moan tơlang le\ hu^ rơhiư\t biă, lom hmâo tơlơi ruă [u djơ\ kơnong kơ rơngiă prăk đo#] lom do# pơjrao ôh mơ\ `u do# hu^ rơhiư\t truh tơlơi h’d^p dơng. Tui anun, hrim ]ô m’nuih [ing ta, biă `u hăng đah kơmơi glăk m’drah khom ngă h’ge\t kiăng pơgang hlôm hlâo hăng pơjrao tơlơi ruă tơdu moan tơlang. {ơi yu\ anai le\ bôh yôm tơ`a bla Ơi ia jrao Lê Tất Thắng – Kơiăng Khoa anom breh pơjrao bư\ glăi drơi jan, Sang ai jrao prong tring ]ar Dak Lak kơ h’dôm tơlơi bơdjơ\ nao tơlơi ruă tơdu moan tơlang./. 

-Nay Jek : Tơ`a : Ơ ơi ia jrao, rơkâo kơ ih lăi pơthâo hiư\m ta ngă kiăng thâo krăn hơmâo tơlơi ruă loãng xương, tơlơi ruă amăng tơlang tơleh ta tha anun?

-Ơi ia jrao Lê Tất Thắng :  Tơlơi ruă loãng xương, ruă amăng tơlang tha laih le\ `u pơ [uh kaih, rơnang đô]. Tơdah kiăng thâo krăn `u ăt amu` mơn, juăt `u arăng thâo krăn ruă tơlang `u hơmâo mă đô]. Kah hăng gơ`u ruă, joh tơlang [udah lơm nao pơkă lăng tơlơi ruă nuă pơ sang ia jrao arăng thâo hơmâo tơlơi ruă loãng xương, tơlang `u rơ]ăm he] laih, yua kơ tơlơi ruă anai `u [iă đô] pơ [uh pơ rơngiao, [udah yua kơ pô ruă hơmâo tơlơi ruă anun pơ [uh mă mơ\ng tơlơi ruă pơko\n ba pơtruh. Kiăng thâo [uh ta` tơlơi ruă tơlang hăng mơnuih [ôn sang le\ `u kho\m hơmâo lu tơlơi thâo hluh dơlăm. Kiăng  thâo krăn to\ng ten, jar kmar arăng hơmâo laih hơdră, arăng pơkă lăng tơlang. Hơdră anai, arăng thâo krăn to\ng ten hloh. Kơnong nao pơkă hơnong tơlang  hnun kah arăng thâo krăn mơnuih ruă anun hơmâo tơlơi ruă tơlang rơ]ăm, tơlang laih dơ\ hơnong `u, kơ [ah ano\ kjăp tơlang [udah `u tha laih, ano\ kơ [ah ia kơtang amăng tơlang jing tơlơi bơkơnăl blung a amra truh tơlơi ruă tơlang.

-Tơ`a : Tui anun, mơnuih [ôn sang nao pơpă kiăng pơkă lăng hăng ta` thâo krăn tơlơi ruă tơlang hăng hơdră pơhlôm hlâo kơ tơlơi ruă anai, hiư\m ta ngă ơ ơi ia jrao ?

-Ơi ia jrao Lê Tất Thắng :  Ră anai, sang ia jrao prong [ơi tring ]ar aka [u hơmâo măi pơkă lăng hơnong ruă tơlang ôh, samơ\ [ơi hơdôm boh sang ia jrao yua kơ mơnuih [ôn sang ngă pô, đơ đa hơmâo măi pơkă lăng tơlang, tơlơi ruă amăng tơlang. Lăi hnun đô] mơn, klă [iă [ing ta kho\m pơhlôm hlâo, tơl hơmâo tơlơi ruă laih, nao pơkă lăng [uh tơlơi ruă le\, tơnap tap kơ ta. Tơlơi ruă tơlang, tơlang tha [udah luih tơlang, thu dlô amăng tơlang hăng đah kơmơi hơmâo sa ]răn lơm 5, amăng mrô đah kơmơi 60 thun. Hơdră pơhlôm hlâo `u hơmâo lu tơlơi gleng nao. Amăng anun, mơta sa le\ ta kho\m pơblih yơh hơdră do\ dong [ong huă, tơlơi juăt, among [u klă kơ drơi jăn pran jua, kah hăng mơ`um tơpai, [iêr, dju\p hăt, wo\t đah rơkơi hăng đah kơmơi kho\m pơhlôm hlâo yơh, pơdơi yơh tơlơi anun. Yua dah tơpai, hăt ngă kơ tơlang ta ta` tha, răm [ăm, ngă rơngiă tơlơi bơkơnar kơ drơi jăn.

-Tơ`a : Dưi thâo, đah kơmơi glăk mơdrah hăng mơnuih tha rơma yơh juăt hơmâo tơlơi ruă rơ]ăm tơlang lu hloh, rơkâo kơ ơi ia jrao lăi pơthâo yua mơ\ng pơpă `u hơmâo ?

-Ơi ia jrao Lê Tất Thắng :  Juăt `u hơmâo mơn lu mơta arăng pơmin kơ ta pô hơmâo tơlơi ruă tơlang [udah ]ơdơ\ng ruă tơlang. Bơhmutu, amăng đah kơmơi [ing abih thun  [uh eng laih, đah kơmơi truh kơ 60 thun. Arăng pơmin sem đah kơmơi 60 thun le\ hơmâo 20% mrô ruă tơlang, bơ đah rơkơi le\, năng ai `u 10%. Mơta dua le\, hơmâo hơdôm mơta mơ\ ngă kơ ta pơmin nao kơ tơlơi ruă tơlang, anun le\ ta pơ rơbuh  djong đô] ăt joh tơlang mơn.

{ing đah kơmơi lơm truh thun abih [uh eng laih `u pơblih amăng lăm ano\ pơjing estrogen, ngă pơblih ano\ bơkơnar amăng drơi jăn, sat kơ tơlang. Rơngiao kơ anun, hơmâo mơn tơlơi pơko\n dơ\ng, kah hăng kơ [ah tơlơi pơbuă ano\ kơtang kơ drơi jăn, pơ kjăp drơi jăn, pơtop rơjang drơi jăn, pơgang anăm ngă joh tơlang, răng kơđiăng anăm lui rơbuh [udah tek djơ\ kơtang gơnam iao gah, pơtô brơi kơ lu mơnuih kho\m thâo. Pơto\p rơjang drơi jăn na nao ngă kơ tơlang ta `u găng a`răng, sit mă bruă, [udah hơmâo tơlơi truh hơge\t thơ `u plai [iă joh tơlang [udah ]ơđang he] tơlang. Pơbuă tui lu mơta ano\ jơman amăng gơnam [o\ng huă kah hăng  Calsi, Vitamin D, Carbon, photphonat, Calsitonin, ngă pơ kjăp tơlang, pơjing rai tơlang. Kơnang kơ tơlơi pơhing arăng pơtô pôr rim hrơi, pơtô bruă [o\ng huă jơman, pơđ^ pran, djru kơ abih bang [ing ta thâo rơđah hloh, ta amra pơjing amăng gơnam [o\ng huă klă hloh.

-Tơ`a : Rơkâo kơ ih ơi ia jrao brơi thâo, [ơi sang ia jrao prong tring ]ar Dak Lak, mrô mơnuih ruă tơlang he] tơlang lu mơn laih anun bruă pơjrao tơlơi ruă anai hua] prăk kăk hiư\m pă ?

--Ơi ia jrao Lê Tất Thắng : {ơi sang ia jrao prong tring ]ar Dak Lak, biă mă [ơi anih pơjrao pơ hrêp drơi jăn tơlang tơleh joh rơka, gơmơi [uh lu mơn mơn mơnuih ruă pơdjơ\ nao kơ tơlơi ruă tơlang, lu biă `u [ing mơnuih tha rơma, gah ngo\ kơ 60 thun laih, mơta sa yua thun tha pran jua pơai buai, tăp năng gơ`u ruă he] tơlang laih gơ`u [u thâo ôh, kơnong pơ rơbuh djong đô] joh tơlang ro\ng, kơ-iăng mơtam đơ đa, lu biă `u joh tơlang pha,  hơmâo đa joh tơlang mơtut, joh tơlang tơkuh. Pơjrao [ing anai tơnap tap biă mă, yua dah tơlang tha laih, hrơi blan tơlang sir glăi sui, ano\ ru\ glăi suaih tơnap tap, bơ be] truh kơ tơlơi suaih pral, bruă mă, hrơi blan pơjrao sui, bơbe] truh kơ tơlơi bơvih [o\ng amăng sang ano\.

-Tơ`a : Pơ rơngiao arăng s^ mơdrô lu ia jrao anăn thực phẩm chức năng  pôr pơthâo lăi klă kơ mơnuih ruă tơlang, tui anun, hơmâo tơlơi tu\ yua hơge\t mơn kơ mơnuih ruă tơlang he], ơ ơi ia jrao ?

-Ơi ia jrao Lê Tất Thắng : Laih ta thâo krăn tơlơi ruă tơlang kho\m pơjrao djơ\ hơdră pơtô pơ ]râo brơi mơ\ng ơi ia jrao, bơ ia jrao anăn thực phẩm chức năng kơnong djru kơ pran ta kơtang [iă bo\ng glăi hăng tơlơi ruă đô]. Tơdah [uh tơlơi ruă tơlang, he] tơlang kho\m pơjrao tui hăng hơdră pơjrao mơtam yơh [u djơ\ lăi ano\ hơge\t kơ [ah ta pơbuă tui ano\ anun ôh. Mơnuih [ôn sang ta kho\m thâo hluh pioh pơjrao djơ\ hơdră, hơmâo tơlơi pơjrao djơ\, hơmâo lu mơta ia jrao pơjrao hro\m ha wo\t, bơ thực phẩm chức năng le\ kơnong gơnam [o\ng pơbuă tui pơđ^ pran đô].

-Tơ`a : Ơ bơni kơ ih lu ơi ia jrao ho\ !