Tơdang gơyut  min lăng ama\ng drơi ja\n, rơmon, gleh glăn, samơ\ [u thâo yua hơge\t ôh. Thâo hluh rơđah ngă brơi drơi jăn rơmon, gleh glăn, amra djru ba gơyu\t thâo pơgăn, pơhlôm, kiăng pơgăn kiăng drơi jăn ta hiam drơi jăn, ama\ng tơlơi ma\ bruă rim hrơi. Hơdôm nai ia jrao pơtă pơtăn brơi gơyu\t be\ beng tơlơi juăt [u klă [ơi yu\ anai, kiăng drơi janư ta mơak mơai, ba\ blai pran hơtai ktang hloh, tơdang mă bruă.

{u pơtâp drơi jăn:

            Hơmâo lu mơnuih lăi tui anai; [u pơtâp drơi jăn, kiăng pơkrem gơnam ama\ng drơi jan. ăt kah ha\ng huăi ngă rơmon drơi jăn. Tui ha\ng tơlơi pơmin kơsem mơng mơnuih kơhnâu kơhnăk dêh ]ar My brơi [uh; hơdôm mơnuih pơyơr pô juăt pơtâp na nao drơi jăn pô, [ia\ hloh 20 mơnit lơm sa hrơi ( na nao lơm 6 wơt hrơi tơjuh) leng min ama\ng drơi jăn huăi gleh rơmon ôh, laih anun ba\ bla hơmâo pran hơtai hloh kơ hơdôm mơnuih [ia\ pơtâp drơi jăn pô. Pơtâp drơi jan pô ta na nao, kiăng hơmâo pran jua kơtang hloh, laih anu\n ngă hiam brơi hơtai boh ta. Yua kơ anu\n yơh, gơyut gir run pioh [ia\ mông ama\ng sa hrơi pơtâp drơi jăn pô, kiăng ba glăi hơmâo pran jua kơtang hloh.

Mơ`u\m ia [ia\:

            Kơ [ah ia yơh ba truh kơ [ah drah, ba rai tơlơi brah, ba truh tơlơi ruă hơtai boh. Laih anu\n, kơ [ah ia ăt nga\ brơi gơnam jơman nao rai [ơi ara\t drah asar boh pa\l, laih anu\n truh pơ\ pruăi pran, htai boh hro\ tru\n, ba truh drơi jăn gleh rơmon, laih anu\n  [u ai hơbuai tah. Hơdôm mơnuih kơhnâu kơhnăk nai ia jrao pơtă pơtăn brơi, [ing ta mơ`u\m lu ia rim hrơi ( mơng 1,5 lít – 2 lít ia), kiăng drơi ja\n ta huăi gleh rơmon.

Kơ [ah p^t:

            P^t [u tum yơh ba rai drơi jăn plên rơmong, laih anu\n gleh rơmon. Yua  kơ anu\n yơh, kho\m gir run pioh drơi ja\n ta mơak mơai, kiăng p^t mơak, laih anu\n kho\m p^t tum mơng 7- 8 mông/ ha hrơi.

{u hr^p tum ia pơsơi:

            Kơ [ah ia pơsơi ama\ng drơi jăn, ngă brơi gơyut rơmơk kơk, gleh glăn, drơi ja\n gleh glăn, laih anu\n ma\ bruă [u  gleng nao ôh. Yua hơge\t tơlơi ruă anai, yua drơi ja\n ta kơ [ah ia drah yơh, [u djo\p Ôxy rông brơi drơi ja\n  ta. Kia\ng be\ beng kơ [ah ia drah, gơyut kho\m [o\ng lu gơnam hơmâo lu ia pơsơi, kah ha\ng a`a\m mơno\ng  asar rơmô, hơdôm rơtă, boh mơnu\, b^p ( kơtư\ ha\ng  đơ\l `u) hơdôm a`a\m pơtăm mơtah, a`a\m pua\n, hơbơi po\, laih anu\n asar boh krô. Laih dơng [o\ng hro\m gơnam hơmâo lu Vitamin C, kiăng hơmâo ia pơsơi, laih anu\n hơmâo lu ia drah hloh.

A` [o\ng huă mơguah: Khul khua ding kơna gah gơnam [o\ng jơman lăi tui anai, tơlơi [o\ng huă mơguah le\ yôm bia\ ma\ ama\ng hrơi, jing phun tơlơi yôm brơi tơlơi hiam drơi jăn. Hdôm mơnuih kơhnâu kơhnăk gah gơnam jơman, hơmâo lăi pơto\ng tơlơi [o\ng huă ta` ama\ng mông [o\ng huă mơguah: Mông [o\ng huă mơguah hmâo mơng 30 - 40 % tơlơi kơtang ama\ng abih ba\ng hrơi, tui anu\n yơh kho\m [o\ng huă tum gơnam jơman. {u [o\ng huă mơguah amra ba truh [u hiam klă brơi ôh drơi jăn, amra ba rai tơlơi truh [u hmao thâo ôh [ơi mông ma\ brua\. Rơngiao kơ anu\n mơnuih [u [o\ng huă mơguah, mrô vitamin ha\ng khoáng chất amra kơ[ah, boh nik ia pơsơi ha\ng calei, ngă brơi drơi jăn ta gleh rơmon. Khul nai ia jrao hơmâo pơtă, abih ba\ng mơnuih kho\m [o\ng huă mơguah kiăng hơmâo pran kơtang, laih anu\n drơi ja\n [ing ta a`ra\ng găng lơm sa hrơi.

Mơ`u\m lu tơpai bia, tơpai alak:

            Khul mơnuih kơhnâu kơhnăk brơi thâo, ia ang-kôl ama\ng tơpai bia amra nga\ abih h^ ia, tơdah `u hr^p ama\ng drơi jăn, ngă brơi gơyut gleh rơmon laih anu\n ruă ako\. Yua kơ anu\n yơh, kiăng drơi jăn huăi rơngia\ ia ta`, gơyu\t ana\m mơ`um, [udah mơ`u\m [ia\ đô] tơpai bia, tơpai alak. Anai le\ bruă ngă hai, kiăng djru brơi ara\t drah rô nao rai amu`, klă hloh. Pơ blih ta mơ`u\m tơpai bia, gơyut mơ`u\m ia boh trôh, [udah mơ`u\m ia hla che mtah, kiăng ba glăi ta hơmâo pran kơtang.

Mơ`u\m lu ia ca phê:

Tơlơi pơmin kơsem brơi thâo, mơ`u\m ia ca phê mơng 1 – 2 kơ]ok sa hrơi, amra djru brơi drơi jăn ta mơak, a`ra\ng găng, hơbe] hơbal. Khă anu\n hai, mơ`u\m lu ia caffeine rim hrơi ba rai tơlơi ruă stress, ngă pơhro\ h^ ia ktang ama\ng drơi jăn, amra ba truh tơlơi ruă a`a\ ia sik, ruă htai boh, amra ba truh gơyut p^t [u klă ôh.

                                                                            Rơluch Xuân : pô pơblang hăng pôr