VOV4.Jarai - Amăng tơlơi hơd^p mơda pran jua neh wa djop djuai ania [ia\ [ơi kual }ư\ Siăng lăi hrom, djuai ania Bahnar lăi ha jăn, ]êng hơgor hmâo bôh than yôm phăn biă.

 

~u [u djơ\ kơnong kơ kông ngăn hơ]ih, gơnam bơkơtuai nao rai kơplah wah ană mơnuih hăng yang rơbang ôh mơ\, `u do# jing kông ngăn yôm phăn mơng rim bôh sang ano#, plơi pla.

 

Ư-ang lom UNESCO tu\ yap “Bôh thâo ]êng hơgor kual }ư\ Siăng” le\ gru grua bôh thâo đưm mơng ană mơnuih, [ing thâo atông ]êng hơgor [ơi kual }ư\ Siăng hăng hơdôm bruă mă sit nik mơng pô, gir run hơkru\ glăi hăng pơtô glăi kơ [ing hlăk ai bôh thâo ]êng hơgor kual }ư\ Siăng.

           

Rơgao hăng anai 13 thun, Bôh thâo ]êng hơgor kual }ư\ Siăng dưi hmâo UNESCO tu\ yap sit nik le\ tơlơi pơ]eh bôh thâo đưm mơng ană mơnuih. Anai le\ sa tơlơi ư-ang hăng m[s kual }ư\ Siăng.

 

Bôh nik `u, lu mơnuih thâo atông ]êng hơgor djuai ania Bahnar, Jarai, Hơdang, Êđê… gir run mă pô pioh pơgang, djă pioh hăng pơtô glăi bôh thâo ]êng hơgor kơ [ing hlăk ai.

 

Pô thâo atông ]êng hơgor ơi Thuk, pơ\ plơi Angleh, să Đak Krong, tơring glông Đak Đoa, tơring ]ar Gialai, ră ruai:

           

“Neh wa [ơi anai ăt kah hăng neh wa Bahnar pơkon mơn, kiăng biă kơ ]êng hơgor, plơi kâo hmâo rơbêh kơ 20 ring ]êng hơgor. Hăng neh wa gơmơi [ơi anai lăng ]êng hơgor jing kông ngăn mơng sang ano#, mơng plơi.

 

Yua anun, [ing thâo atông ]êng hơgor, mơnuih tha pơtô glăi kơ [ing hlăk ai thâo hơdră atông ]êng hơgor, thâo kiăng kơ ]êng hơgor.

 

Hăng biă `u hơdôm thun je# hăng anai pơ phun pơtô atông ]êng hơgor kơ ]ơđai muai amăng tlăm mơmot hrơi 6 rim rơwang hrơi tơjuh.

 

Yua anun [ing hlăk ai [ơi Angleh anai ăt kah hăng hơdôm bôh plơi pơkon mơng să Đak Krong lăi ha jăn hăng đơ đam tơring glông lăi hrom leng kơ thâo atông ]êng.

 

Sit hmâo mơnuih [u hiam drơi, [u djơ\ kơnong kơ sa bôh plơi anun ôh atông ]êng mơng tlăm truh kơ dah, wot hơdôm bôh plơi amăng să nao jôk atâo hăng gum hrom atông ]êng ba pô rơngiă po\t glăi hăng ơi yă đưm, glăi hăng yang.

 

Bơ\ hơdôm hrơi jơnum ngui, lui pơsat, pơ phun tơlơi adôh suang gưl să, gưl tơring glông le\ pơhra\m hlâo hơdôm tơlơi atông hơđăp, [udah tơlơi atông phrâo, kiăng lom atông `u mơ-ak hloh.

 

Yua anun mơ\ [u hmâo hơge\t ngă rơngiă h^ ]êng hơgor anai”.

           

Pô thâo phiăn đưm, nai pơtô hơđăp sang hră gưl sa Y Blưn [ơi plơi Kontum Kơpơng, phường Thắng Lợi, plơi prong Kontum, djơ\ mơng lăi hăng đah kơmơi thâo bôh thâo đưm djuai ania Bahnar do# glăi [ơi tơring ]ar Kontum gum hrom pơtô atông ]êng hơgor hă djơ\ mơn.

 

Lu rơnuk ]ơđai [ơi djop hơdôm bôh sang hră amăng kual dưi `u pơtô glăi atông ]êng hơgor, jing hơdôm mơnuih to# tui jua ]êng hơgor kual }ư\ Siăng tơtar ataih hyu.

 

~u do# pơdo\ng sa gru\p atông ]êng ]ơđai muai [ơi plơi Kontum Kơpơng, na nao dưi jak iâu nao gum hrom hơdôm bruă mă bôh thâo [ơi plơi prong, [ơi tơring ]ar. Wa Y Blưn ră ruai:

             

“{ing thâo tơlơi đưm sit le\ pơtô tui phiăn juăt mơng đưm anun le\ [ing gơ`u adôh hơdôm tơlơi adôh atông ]êng, bơ\ kâo le\ brơi [ing ]ơđai thâo hơdor jua atông tơdơi kơ anun kah mơng pơtô brơi atông ]êng hơgor.

 

Blung a kâo pơtô brơi kơ [ing ]ơđai atông amu` hlâo, kah hăng atông kiăo tui hơdôm er adôh mơng sang hră, adôh tơlơi adôh đưm, lom mơ\ [ing ]ơđai juăt tơngan le\ pơhra\m brơi hơdôm tơlơi atông ]êng sit nik”.

           

Kâo [u hơdor hơdôm tal ôh, hơdôm gru\p ôh, pơtô brơi ]ơđai amăng plơi Kontum Kơpơng hrăm [ơi Sang hră Võ Thị Sáu, Nguyễn Công Trứ, Triệu Thị Trinh… hăng sa dua ]ô ]ơđai ăt kiăo tui atông ]êng hơgor mơn.

 

Kah hăng gru\p mơng Kali Trần, [ing ]ơđai hmâo hyu pơdah laih atông ]êng hơgor [ơi lu anih amăng lon ia ta ư-ang biă.

           

Pô thâo hyu hơduah e\p djă pioh bôh thâo đưm A Biu, plơi Kle], să Ngọc Bay, plơi prong Kontum, tơring ]ar Kontum le\ sa amăng hơdôm mơnuih thâo tul pơkra ]êng, ăt kah hăng run pran hyu hơduah e\p ]êng hơgor [ơi kual }ư\ Siăng hăng pioh mông kiăng dưi pơtô glăi kơ [ing hlăk ai atông ]êng. ~u brơi thâo:

           

“Kâo pơtô brơi [ing ]ơđai sang hră le\ khom hmâo djop ]êng hơgor. Mă yua tơdăng ]êng mơng plơi ăt tơnap mơn, anun pơsit nao blơi.

 

Hmâo mơn mơnuih s^ samơ\ `u [u do# hơnong dong tah mơ\, ]ơđang lu laih.

 

Kâo pơmin ]êng ]ơđang amra dưi  [e` kyiă glăi, tơdah [u hmâo ]êng thơ [u hmâo hơget pioh pơtô brơi kơ [ing ]ơđai ôh. Anun pơsit blơi hăng nao [e` kyiă glăi.

 

Mơng anun, rim hrơi mơtăm pơhra\m brơi kơ [ing ]ơđai atông ]êng hơgor. Sit truh tlăm hrơi 6 le\ [ing gơ`u rai pơ\ sang hrăm atông ]êng hơgor, hrăm suang”.

           

Hăng bruă pơtô brơi kơ [ing hlăk ai atông ]êng hơgor kâo [u kiăng hmâo prăk apah mơn.

 

{ing ]ơđai nao sang hră hă kâo mơ-ak yơh. Mơ-ak atông ]êng mơn, hning rơngôt atông ]êng mơn.

 

Yua anun, kiăng bơngat jua ]êng do# glăi na nao le\, hơdôm rơnuk to# tui pơgi kơdih anai ăt khom hor kơ jua ]êng mơn, kiăng khăp kơ ]êng hăng djă pioh ]êng kah hăng ơi yă pô ta anun.

           

Hrom hăng tơlơi gir run mơng hơdôm gưl gong gai [ơi anai, [ing thâo bôh thâo đưm glăk rim hrơi pơsit pran jua pơtô glăi kơ ană amôn bôh thâo atông ]êng hơgor ăt kah hăng tơlơi kiăng khăp pioh kơ kông ngăn đưm yôm phăn anai mơn, kiăng kơ ]êng hơgor kual }ư\ Siăng mơ`i na nao./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr