KÔNG CHRO HĂNG TƠLƠI PƠKƠTƯN NAO RAI MĂ BRUĂ, S& MƠDRÔ

            Kiăng pơgôp hro\m bruă mă pơđ^ kyar tơlơi bơvih [o\ng huă mơnuih mơnam, pơtrut tui tơlơi lui rơmo\n ako\n rin, pơ hro\ tơlơi [un tơnap, pơđ^ tui tơlơi hơdip mơda kơ ană plơi pla ngă đang hmua, amăng dua thun rơgao, tring glông Kông Chro, tring ]ar Gia Lai hơmâo pơtrut bruă mơnuih [ôn sang pơkơtưn nao rai mă bruă hmua, pla pơjing, s^ mơdrô rơgơi, boh tơhnal ba glăi tu\ yua lu, djru hro\m kơ bruă man pơdo\ng kuăl plơi pla phrâo [ơi tring glông.

            Tring glông Kông Chro, tring ]ar Gia Lai ră anai, hơmâo 7.800 ding kơna mut khul mơnuih [ôn sang ngă hmua, amăng anun mơnuih khul ding kơna jing djuai [iă le\ 60%. Mrô sang ano\ ngă ding kơna khul mă bruă bơvih [o\ng huă s^ mơdrô rơgơi djo\p gưl tui hăng hơnong pơkă phrâo truh 2000 ]ô, amăng anun gưl tring ]ar hơmâo 60 ]ô, tring glông 400 ]ô, gưl să 1.540 ]ô. Dưi hơmâo boh tơhnal anun yua kơ bruă mă amăng khul mơnuih [ôn sang mut phung ngă đang hmua pơkơtưn nao rai mă bruă s^ mơdrô rơgơi, bơvih [o\ng huă rơgơi.

            Rơgao 2 thun pơphun bruă mă pơkơtưn nao rai, thun 2012-2013, boh tu\ yua hăng ano\ pơhrui glăi jai hrơi prong tui mơ\ng bruă mă anai, pơđ^ tui hơdră mă bruă thâo pơ]eh phrâo pơkra pơjing, pok prong amăng bruă mă, pơ hư] lu mơnuih mă bruă, pơ hrui glăi kơ sang ano\ yap hơdôm thun hăng anai, dơ\ng mơ\ng hơdôm pluh klăk prăk truh kơ hơdôm rơtuh klăk prăk. Biă mă `u, hơmâo [u [iă ôh gru mă bruă kơhnâo, rơgơi mơ\ng mơnuih [ôn sang djuai [iă, lu sang ano\ [u ư dơ\ng tah hăng tơlơi rin [un, khut khăt hrưn đ^ mă bruă, mă yua tơlơi gêh găl mơ\ng lo\n sang đang hmua, yua pran jua ai hơtai, prăk kăk tuh pơ alin djơ\ hơdră, pơđ^ kyar hơbo# mă bruă pơkra pơjing, ngă hmua pla gơnam tam kah hăng pla kơtor, hơbơi plum, pla tơbâo, rông akan, rông rơmô, rông bê…Ba gru hlâo [uh rơđah kah hăng  sang ano\ Đinh Rânh, plơi Tpôn 2, să Chơ Long, dơ\ng mơ\ng sa boh sang ano\ ư\ rơpa [un rin, yua hơmâo Khul gum hơb^t bruă đang hmua hăng thâo ngă tui mơne] phrâo amăng bruă mă ngă hmua pla pơjing, ]em rông hlô mơnong, rông rơmô, pla tơbâo, kơtor mi anun tơlơi hơdip mơda sang ano\ `u jai hrơi hơđo\ng, pơhrui glăi rim thun mơ\ng djo\p bruă mă anun mơ\ng  300 klăk prăk truh kơ 350 klăk prăk. Ayo\ng Rânh ho\k mơak lăi : “Tơlơi hơdip mơda sang ano\ gơmơi ră anai hơđong laih, [u hơmâo kơ[ah mơno\ng [o\ng huă kah hăng hlâo do\ng tah, ră anai gơmơi hơmâo rơdêh thut, pơdo\ng sang hiam, ană bă nao hrăm hră soh yơh”.

            Bi neh Đinh Thị Biêu-Khua khul mơnuih [ôn sang ngă hmua tring glông Kông Chro brơi thâo: “Rim thun, tơdơi kơ ju\ yap glăi mrô sang ano\ ding kơna [un rin hăng tơlơi kiăng djru mơ\ng khul mut phung rơkâo, thâo rơđah mơ\ng anun yơh khul wai lăng mơnuih [ôn sang ngă đang hmua hlo\ng pơkra hơdră tong ten hloh pioh pơjing tơhnal ngă tui djru ba mơnuih amăng khul”.  Tui hăng anun, kiăng  djru ba kơ hơdôm sang ano\ ngă ding kơna khul, pơđ^ kyar tơlơi mă bruă bơvih [o\ng huă, 2 thun laih rơgao, Khul hơmâo ngă hro\m lu ano\m bruă kơnuk kơna, sang bruă mơnuih tơpuôl, khul hlăk ai tơdăm dra mut phung amăng tring glông djru brơi 2.590 drơi rơmô ania đai  hăng 28 drơi rơmô  tơnô đai, djru hơdôm rơtuh k^ jeh kơtor mi, pơdai klu\k, kmơ\k hơbâo proai  brơi kơ mơnuih [ôn sang ngă ding kơna khul amăng tring glông, jing sang ano\ mơnuih djuai [iă…Biă mă `u, Khul wai lăng mơnuih [ôn sang ngă hmua mut phung hơmâo k^ hră pơkôl hăng sang bruă prăk, djru kơ ding kơna khul ]an prăk pioh pơplai kơ bruă pơđ^ kyar tơlơi hơdip. Truh ră anai, tring glông ako\ pơjing 43 grup ]an prăk mơ\ng Sang bruă prăk gah đang hmua hăng pơđ^ kyar plơi pla, hơmâo 1.600 ]ô ngă ding kơna, rơnoh prăk ]an le\ 63 klai 500 klăk prăk, ako\ pơjing 93 grup pơkrem  prăk hăng  brơi ]an prăk hơmâo 3000 ]ô ngă ding kơna ngă hro\m hơdră anai pioh brơi kơ sang ano\ [un rin ]an, abih tih rơnoh prăk truh kơ 55 klai prăk. Rơngiao kơ anun, djo\p khul mơnuih [ôn sang ngă hmua do\ pơjing keh prăk djru kơ  ană plơi pla ngă hmua tơnap tap pơko\n, hơmâo pơhrui glăi 222 klăk prăk. Amăng anun rơnoh prăk yua kơ khul ngă hmua amăng să, tring kuăl jak iâu pơ]ruh hơmâo 199 klăk prăk. Amăng khul pơpha nao rai brơi ]an pioh pơđ^ kyar tơlơi bơvih [o\ng huă. Ră anai, brơi kơ 91 boh sang ano\ laih ]an pioh pơplai kơ bruă ngă hmua.

            2 thun rơgao, Khul hơmâo ngă hro\m Ano\m bruă ngă hmua hăng pơđ^ kyar plơi pla, Ano\m bruă pơtô bruă ngă hmua tring glông pok 112 boh anih pơtô kơ bruă ngă hmua pla pơjing, ]em rông hlô mơnong brơi kơ 2000 ]ô mơnuih ngă ding kơna khul hrăm. Hơdai gum hro\m Sang hră pơtô bruă mă [ôn prong An Khê pok anih pơtô bruă pơkra ming gơnam hăng kyâo, bruă man pơdo\ng pưk sang, ]em rông hlô mơnong, pla pơjing kơ 684 ]ô mơnuih mut khul hăng ană plơi pla. Yua kơ anun,  truh ră anai, hơmâo laih năng ai `u 70% mrô mơnuih [ôn sang amăng khul dưi ngă tui hơdră phrâo amăng bruă ngă hmua pla pơjing, pơblih pơjeh djuai mơno\ng pla, hlô mơno\ng rông, ba glăi boh tơhnal tu\ yua yom. Amăng dua thun, thun 2012-2013, khul hơmâo djru brơi 666 boh sang ano\ ngă ding kơna khul jing mơnuih djuai [iă dưi lui rơmo\n ako\n rin.

            Bruă mă pơkơtưn nao rai mă bruă bơvih [o\ng huă tu\ yua, gum hro\m yom kơ tơlơi pơđ^ kyar bơvih [o\ng huă mơnuih mơnam amăng tring glông, mă yua djơ\ tơlơi gêh găl amăng mơnuih [ôn sang, mrô mơnuih mă bruă, lo\n mơnai glai hmua, pok pơhai lu bruă mă anăp nao kơ tơlơi s^ mơdrô. Pơblih pơjeh djuai mơnong pla djơ\ hơdră, rông hlô mơnong dưi s^ mơdrô, pơ alin prăk kăk huăi hua] soh sel, ba glăi ano\ tu\ yua kơ mơnuih [ôn sang.  Dơ\ng mơ\ng anun brơi [uh, tơlơi gơ grong prong mơ\ng  khul wai lăng mơnuih [ôn sang ngă đang hmua tring glông Kông Chro amăng bruă djru kơ mơnuih [ôn sang lui rơmon ako\n rin, pơtrut tơlơi pơđ^ kyar [ơi plơi pla, anai jing hơdră djơ\ pơgôp prong biă mă amăng bruă man pơdo\ng kuăl plơi pla phrâo amăng tring glông./.