VOV4.Jarai - Yap truh mông anai 20 pô dlai le\ hơdôm Sang bruă, Gru\p wai lăng dlai pơgang hlôm hlâo, dlai pioh mă yua hăng 75 bôh să, tơring kual mơng tơring ]ar Kontum jao brơi laih rơbêh kơ 8.700 bôh sang ano#, mơnuih; 95 khul gru\p hăng 30 gru\p sang ano# wai lăng pơgang rơbêh kơ 202.500 ektar dlai. Mơng hrơi tơring ]ar pơtrut kơtang bruă jao dlai kơ sang ano#, mơnuih, khul m[s wai lăng pơgang, mrô ngă soh phiăn pơgang dlai [ơi tơring ]ar hro\ trun lu biă. Hrom hăng anun m[s jai hrơi ke\ ph^, hmâo bruă gơgrong hloh hăng dlai.

            Thun 2015, plơi Đak Wơt, să Hơ Moong, tơring glông Sa Thầy ]ơkă wai lăng pơgang rơbêh kơ 8 ektar dlai ako# hlâo [ơi să. Tơdơi kơ ]rông sai, 295 bôh sang ano# m[s amăng plơi hmâo sa tơlơi tu\ ư hrom pơdo\ng 4 gru\p wai lăng pơgang dlai. Hrom hăng bruă pơ pha hơdôm gru\p hyu tir pơgăn [ing do\p kyâu dlai pioh djă pioh dlai, m[s plơi Đak Wơt do# pơdo\ng Tơlơi pơkôl amăng anun pơkă rơđah hơdră hăng rơnoh phak tơhmal hăng bruă ngă soh pha dlai. Gơnang kơ anun, rơbêh kơ 1 thun rơgao kual dlai [ơi ako# hlâo jao kơ m[s amăng plơi Đak Wơt dưi hmâo m[s pơgang kơja\p. Ayong A Cường, sa ]ô m[s amăng plơi brơi thâo:

            “Kiăng djă pioh dlai neh wa hmâo sa tơlơi pơkôl pioh pơsir, phak tơhmal hơdôm tơlơi ngă soh phă dlai ako# hlâo mơng plơi wai lăng. Hmâo hlơi ngă soh thơ bơhmu kah hăng pô anun amăng plơi [u dah mơnuih mơng gah rơngiao. Jơlan gah sa  [ơi rơnoh rơnang le\ Gru\p wai lăng mơng plơi, mơng gru\p nao lăi pơtă pơtăn. Bơ\ tal 2 amra phak tơhmal tui tơlơi pơkôl pơkă mơng plơi bơhmu tu `u kah hăng phak sa drơi mơnu\ anun. Tui rơnoh yơh laih anun sa drơi un đa.”

            {ơi tơring glông Kon Plong, kơnong kơ sa anom bruă pô dlai le\ Sang bruă bơwih [ong m[s sa ding kơna gah đang kyâu Kon Plong jao laih 665 bôh sang ano# hăng 7 kual m[s do#, gru\p sang ano# wai lăng pơgang rơbêh kơ 20.700 ektar dlai amăng abih bang 56.500 ektar dlai mơng anom anai. Bôh tơhnal brơi [uh amăng 5 thun rơgao [ơi kual lon mơng sang bruă [u pioh hmâo tơlơi apui [ong dlai. Mrô mơta tơlơi phă dlai ngă đang hmua, mrô mơta tơlơi hyu mă kyâu dlai [u djơ\ phiăn hro\ trun lu biă. Ayong A Pan, Khoa plơi Vi Ô-lắc, să Pờ Ê, tơring glông Kon Plong brơi thâo:

            “Hlâo dih akă jao kơ neh wa m[s gơ`u jah mă jum dar ngă đang hmua. Jao kơ kual m[s laih, neh wa tơpă ngă tui [u hmâo jah mă lon dlai dong tah. Amăng sa blan 21 gru\p sang ano# anun hlơi hlơi leng kơ nao pel e\p, hmao tlôn pơgăn hăng lăi kơ [ing gơ`u, anai le\ Ping gah, Kơnuk kơna jao laih kơ plơi [ing gơmơi, ih [u dưi ngă soh ôh. Tơdah ih [u hmư\ tha plơi hăng plơi le\ kâo amra jak iâu ih nao pơ\ să mă bruă hăng Sang să.”

            Yap truh mông anai, 20 pô dlai le\ hơdôm Sang bruă, Gru\p wai lăng dlai pơgang hlôm hlâo, dlai mă yua hăng 75 bôh Sang să, jơnum min m[s tơring kual amăng tơring ]ar Kontum jao laih brơi rơbêh kơ 8.700 bôh sang ano#, mơnuih; 95 khul hăng 30 gru\p sang ano# wai lăng pơgang rơbêh kơ 202.500 ektar dlai. Bruă jao dlai kơ sang ano#, m[s, kual gru\p wai lăng pơgang ba glăi bôh tơhnal rơđah biă, hơdôm mơta tơlơi ngă soh phiăn pơgang dlai; ]uh dlai ngă đang hmua hro\ trun lu biă. Hăng mơnuih hmâo lu tơlơi ke\ ph^, do# bơngot kơ bruă pơgang dlai klô [ơi Kontum, ơi Phan Đình Nhã, Kơ-iăng Khoa Anom lăi pơthâo đ^ kyar brơi thâo, bruă jao dlai kơ sang ano#, khul gru\p m[s wai lăng pơgang jing sa jơlan nao djơ\ kiăng djă pioh dlai klô:

            “Hlâo dih akă jao tơlơi dưi le\, gơ`u ăt rong pơgang ba mơn hơdôm kual dlai anai samơ\ dưi hmâo yua mă kơnong kơ amăng rơwang m[s [u do# pioh kơ mơnuih pơkon gah rơngiao ôh le\ tơnap tap biă, yua kơ gah tơlơi phiăn gơ`u [u hmâo tơlơi dưi ôh. Lom mơ\ gơ`u dưi hmâo tơlơi dưi laih gơ`u hmâo pran jua đăo gơnang ph^ng hloh. Blung a kâo pơsir tui phiăn plơi laih anun kâo lăi pơthâo hăng să, lăi pơthâo hăng gong gai `u djop iâu le\ jơlan gah tơlơi phiăn. Pơhlôm tơlơi dưi kơ gơ`u le\ gơ`u pơhroa rah tơlơi phiăn juăt đưm hăng tơlơi phiăn kơnuk kơna pơkă gơ`u amra dưi pơgang dlai klô.”

            Dưi jao lon, jao dlai pioh wai lăng pơgang dlai, hrom hăng bruă gơgrong hăng dlai jai hrơi pơplih phrâo tui, hơdôm bôh sang ano#, khul gru\p [ơi tơring ]ar Kontum ăt glăk dưi ]ơkă mă mơn bôh tu\ yua mơng dlai klô. Ră anai mơng prak mă yua kơ bruă bơwih brơi rơhuông adai dlai klô, prak pơhrui glăi hơnong `u hrim thun mơng sa bôh sang ano# gum hrom wai lăng pơgang dlai hmâo mơng 4 truh kơ 6 klak 500 rơbâo prak. Hăng khul gru\p mơng 18 truh kơ 143 klak prak. Bruă hơd^p mơda mơng m[s, mơng khul gru\p pơke\ hăng dlai dưi pơplih phrâo le\ plơi pla kơja\p pioh wai lăng pơgang dlai klô jai hrơi klă hloh.

                                                          Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr