VOV4.Jarai- Truh ră anai, tơring ]ar Kontum hơmâo 175 [ut mơnuih tơpuôl, 160 [ut sang ano\ hăng rơbêh 5000 ako\ sang arăng jao wai lăng 154 rơbâo ektar glai. Prăk kăk pơhrui glăi hrim thun mơng sang ano\ wai lăng glai truh 5 klăk prăk; mơnuih  amăng plơi hơmâo 88 klăk prăk, [ut sang ano\ giăm 37 klăk prăk.

{ơi plơi Pêng Siêl, să Đăk Pet, tơring glông Đăk Glei, hơmâo 180 ako\ sang arăng jao wai lăng rơbêh 140 ektar glai klô. Thun 2016 laih rơgao, mơnuih tơpuôl [ơi plei Pêng Siêl hơmâo mă rơbêh 40 klăk prăk apah wai lăng glai.

Ayong A Theo, pô wai lăng bruă c\ih pơkra prăk tla brơi glai klô mơng plơi brơi thâo, mrô prăk pơhrui glăi, plơi pla mă yua djơ\ tơlơi kiăng, anun le\ tla brơi [ing wai lăng, hyu tir amăng glai klô. Mrô prăk do\ glăi lêng kơ pơpha dưm kơnar brơi hơdôm ako\ sang ano\ amăng plơi:

‘’Tla prăk kăk brơi pô nao wai lăng glai klô, ta kho\m tla djơ\, [u dưi mă yua c\a c\ot ôh. Abih plơi le\ hơmâo 180 ako\ sang ano\, ta mă prăk anun pơpha dưm kơnar le\ hrim sang ano\ hơmâo 46 rơbâo prăk. {u hơmâo sang ano\ [ơi aset hloh ôh, kah hăng pơpha dưm kơnar mơtăm’’.

Hơmâo arăng jao wai lăng rơbêh 160 ektar glai, mơnuih tơpuôl plơi Đông Nây, să Đăk Man, toring glông Đăk Glei ăt mă yua prăk tla brơi glai klô anai, tla djơ\ tui hăng anun mơn. Ayong A Tiên, sa c\ô mơnuih amăng plơi brơi thâo:

‘’Amăng plơi brơi glăi pơ grup wai lăng, grup hyu tir amăng glai, yăp lăng sa hrơi le\ apah 180 rơbâo prăk. Amăng plơi pơpha kiăo tui ako\ sang. Neh met wa pơpha nao rai blơi gơnam tam. Pơpha sa ako\ bung sang le\ 50 rơbâo prăk.

 Lơm mă prăk lu hloh le\ brơi 100 rơbâo prăk truh 200 rơbâo prăk. Mrô prăk anun mă yua ngă keh prăk djru amăng plơi, kiăng pơkra măi mok, ngă đing pơđoh ia rô hơjăn’’.

Hơmâo tơlơi sit nik lăng yôm biă mă le\, anun le\ yua hơmâo prăk pơhrui mơng prăk apah wai lăng glai klô, mơnuih [on sang laih anun mơnuih tơpuôl hơmâo wai lăng, pơgang glai klô klă hloh. Ơi Thẩm Bá Tòng, tơhan wai lăng glai [ơi să Đăk Pet, tơring glông Đăk Glei, brơi thâo:

 ‘’Yua Anom bruă wai lăng glai klô tla prăk, arăng mă yua prăk anai kiăng wai lăng, hyu tir [ơi anih arăng jao [ing gơ`u wai lăng, pơgang glai klô. Pô wai lăng, pel e\p hyu tir laih anun pơphun jơnum.

 Dong mơng hrơi hơmâo prăk apah wai lăng glai klô le\ bruă wai lăng pơgang glai klă hloh, laih anun arăng hok kơdok hloh. Hơmâo mă prăk apah anun, arăng  ăt iâu pơthưr na nao kiăng mơnuih [on sang hyu tir [ơi anih arăng jao wai lăng kjăp hloh’’.

Truh ră anai, [ơi tơring ]ar Kontum, pơ[ut mrô ako\ sang ano\, hơjăn pô, mơnuih tơpuôl amăng plơi pla hơmâo arăng jao wai lăng glai klô hơđong kjăp sui thun le\ 175 [ut mơnuih tơpuôl, 160 grup sang ano\ laih anun rơbêh 5rơbâo ako\ sang ano\.

Đơđăm glai klô kiăng pơgang le\ giăm 154 rơbâo ektar. Prăk kăk pơhrui glăi hrim thun mơng ako\ sang ano\ wai lăng le\ giăm 5 klăk prăk; mơnuih tơpuôl plơi pla hơmâo giăm 88 klăk prăk; grup sang ano\ le\ giăm 37 klăk prăk.

Khă mă yua prăk tla brơi glai klô djơ\ hơdră, samơ\ ta dưi [uh, mơnuih [on sang hăng hơdôm mơnuih tơpuôl kơnong ngă bruă mă yua prăk anai tla brơi bruă wai lăng pơgang glai klô, laih anun pơsir hơdôm tơlơi tơnap [ơi anăp đôc\.

Lơm anun, kiăng mơnuih [on sang hơdip hro\m hăng glai klô, pơlir hơbit kjăp hloh dong, laih anun jai hrơi wai lăng glai klô klă hloh le\, ta kho\m kiăng pơđ^ hloh boh tu\ yua mơng bruă mă yua prăk tla brơi glai klô mơ\ mơnuih [on sang hơmâo mă amăng bruă pơđ^ kyar tơlơi bơwih [ong huă, djru lo\m lui tơlơi rơmo\n ako\n rin, pơđ^ kyar tơlơi hơdip mơda.

Ơi Hồ Thanh Hoàng, Khoa Keh prăk pơgang hăng pơđ^ kyar glai klô tơring ]ar Kontum brơi thâo:

 ‘’Keh prăk pơgang hăng pơđ^ kyar glai klô tơring ]ar Kontum hơmâo hơdră pơtô to\ng ten laih brơi hơdôm mơnuih mơnam amăng plơi pla, mơnuih [on sang mă yua prăk anai hơmâo boh tu\ yua, djơ\ hăng tơlơi gleng nao pơlih phrâo tơlơi hơdip mơda brơi sang ano\’’.

To\ng ten: amra pơphun jơnum tui hăng hơdră mut hro\m hăng mơnuih [on sang [ơi Jơnum min mơnuih [on sang hơdôm boh să, tơring kual, kiăng pơtô brơi mơnuih mơnam amăng plơi, ako\ pơjing Anom bruă wai lăng prăk kăk tla brơi glai klô mơng mơnuih tơpuôl amăng plơi pla;

thâo hơdră mă yua, c\ih glăi to\ng ten hră pơ-ar, wai lăng prăk apah wai lăng glô mơng plơi pla.

Hơdră mă yua prăk anai juăt `u hơmâo 3 mơta kiăng gleng nao: Tla brơi bruă wai lăng pơgang glai, brơi gơnam tam hyu tir amăng glăi; tla prăk hyu tir, pla phun kyâo amăng glai, pơgang laih anun prah apui [ong.

Tla brơi hơdôm bruă jơnum hro\m mơng mơnuih tơpuôl, pơkra sang rung, brơi kơ [ing c\ơđai hrăm hră, prăk prăp lui hu\i hơmâo tơlơi truh.

Brơi prăk kiăng pơđ^ kyar bơwih [ong Rơnoh pơkă c\an prăk; sem lăng [ing c\an prăk kiăng hơdôm ako\ sang ano\\ amăng mơnuih tơpuôl hơmâo prăk ngă hmua pla pơjing.

Tui hluai hrim boh plơi pla, brơi c\an hăng kmlai yua mơnuih tơpuôl pơsit, samơ\ kho\m aset hloh kmali mơng sang bruă c\an prăk.

 Rơnoh c\an kiăo tui tơlơi kiăng, tơlơi sit nik mơng hrim boh sang ano\, kiăng pơhlôm tơlơi dưi tla laih anun tơlơi hơđong kjăp [udah gum djru nao rai tơdruă kiăng pơđ^ kyar hloh.

Lơm abih bang mơnuih tơpuôl hơmâo jao wai lăng glai laih anun pơgang glai, mă yua prăk pioh tla brơi glai klô hơmâo tu\ yua le\, pô arăng jao wai lăng anun amra pơlih phrâo tơlơi pơmin kơ tơlơi yôm phăn mơng kông ngă glai klô hăng tơlơi hơdip mơda mơng [ing gơ`u, dong mơng anun pơlih phrâo bruă wai lăng hăng pơgang glai klô’’.

Siu H’Mai: Pô ]ih hăng pôr