-Rơluch Xuân : Gơnam [o\ng huă ara\ng s^ [ơi jơlan gah rơngiao le\ amu` ame\, blơi geh, jing tơlơi juăt [o\ng huă [ơi rim kual plơi pla ala [ôn. Damơ\, tơdah [u wai lăng hiam kơja\p le\, gơnam [o\ng huă ara\ng s^ [ơi jơlan gah rơngiao, amra [u hơmâo hiam hơdjă ôh [ơi gơnam [o\ng huă anu\n, kah ha\ng anih s^,  đing pơđoh ia yua hơdjă, tơlơi thâo rơmet drơi jăn pô kơ hdôm mơnuih s^ mdrô, hơdôm gơnam pơtam tơlơi s^ mdrô....

{ơi anih hơmâo lu mơnuih, [ơi [ôn pro\ng Gia Nghĩa, tring ]ar Dak Nông, [u gleh ôh [uh ara\ng s^ mdrô gơnam [o\ng huă ket tơkeng, hlăk abih mông mă bruă, [ơi anih ara\ng s^ mdrô gơnam [o\ng huă [ơi treng 2 bơnah jơlan nao rai. {udah mơnuih [o\ng huă do\ [ơi grê tơ [ang dưm lui hlâo [ơi anih sang ]o\ s^ mdrô, tui anu\n yơh [u gleng nao ôh gơnam; kah ha\ng nhan, jar, mong gai duah, [uông, kơ ]o\k mơ`um ia, kơ no\ng rau [p [ia\ đô] ama\ng kơ thu\ng ia, nhu mraih ju\ yua kơ gr^ đơi. Bôh nik `u gơnam [o\ng huă brơi ]ơ đai hrăm hră, kah hăng ia mơ`um hơmâo si-rô mraih, [a` kro\p pơluk pơlak, [a` kro\p o\m, chả u\n o\m... Hmâo s^ [ơi ana\p ama\ng jang sang hră, tui hanưg [ing ]ơ đai lăi le\ jơman, [âu hiam, laih anu\n pơkrem prăk, yua dah nua blơi `u mơng 5000 prăk – 10.000 prăk đô] sa anu\n. Yă Lưu Thị Thơm, s^ [ang kro\p hăng chả un o\m s^ [ơi ana\p ama\ng jăng sang hră Nguyễn Bình Khiêm, phường Nghĩa Tân, [ôn pro\ng Gia Nghĩa, tring ]ar Dak Nông, [u hơmâo pơmin hơget ôh lăi tui anai, `u s^ mdrô [ơi anai mơng sui laih, [u [u [irô hơpă ôh rai pel e\p, pơtô brơi: “ Kâo s^ pơ\ anai 3 thu\n ha\ng anai laih, [u [uh hlơi ôh rai tơ`a, kâo [uh gơnam kâo anai hiam hơdjă mơn lah. {ing ]ơ rai blơi [o\ng bơni hiam jơman mơn, kâo rau rơgoh laih anu\n ba s^, [u [uh hlơi jăm [uah ôh lah”.

Mơnuih s^ mdrô [uh hmâo lơi đơi, [udah kơ [ah tơlơi thâo hluh gah ngă hơdjă gơnam [o\ng huă, pơkra rai gơnam [o\ng huă, laih anun hdôm gơnam [âu phu [u hiam hdjă, s^ gơnam [u go\m klâp, [ơi ieo le\ djah, ia rô gr^ gra`, [u yua găng tơngan ôh hlăk pơkra rai gơnam [o\ng huă...[u thâo ôh ba rai ma] kơman brơi mơnuih yua `u.

Ơi Nguyễn văn Đức, kơ ia\ng khua g^t gai sang hră THCS Nguyễn Bình Khiêm, phường Nghĩã Tân, , [ôn pro\ng Gia Nghĩa, bruă s^ mdrô [ơi ana\p ama\ng jang sang hră, pơlul pơlak, aka hơmâo go\ng gai sang bruă rai pơsir brơi ôh, kiăng pơgăn ha\ng pơhlôm tơlơi măt mơng gơnam [o\ng huă brơi ]ơ đai hra\m hră, sang hră hơmâo ngă tui laih tơlơi pơgăn ha\ng pơhlôm: “{ơi anai, [ơi ana\p ama\ng jang sang hră, hơmâo lu ara\ng rai s^ mdô, [u djơ\ hơja\n sang hră anai đô] ôh, hơmâo [ơi lu boh sang hră pơ\ kon dơng. Samơ\ ara\ng [uh ]ơ đai le\ ba rai s^ đô], tui anu\n ta kâm ]ơ đai [u dưi ba mut ôh ôh, gah rơngiao sang hră le\ am^ ama pha prăk gơ`u blơi [o\ng gah rơngiao, ta [u ana\m wai lăng ôh. Abih ba\ng mơnuih [o\ng glăm ba đô], mơng abih ba\ng am^ ama khom lo bruă anai, ta kơ nong pơtô đô], kiăng ]ơ đai hrăm hră pla blơi [o\ng”.

Tơlơi Thông tư 30/2012/tt-BYT mơng ding jum ia jrao dêh ]ar ta hơmâo lăi rơđah hơdôm tơlơi pơkă, gah gơnam hiam hơdjă, hlăk s^ mdrô [ơi jơlan [ôn prong. Đua\i tui anu\n, mơnuih s^ mdrô gơnam [o\ng huă [ơi jơlan, kho\m nao khăm drơi janư pô rim tal, laih anu\n ngă brơi hră pơar hiam drơi jăn tui ha\ng tơlơi pơkă. Samơ\, mơnuih s^ mdrô gơnam [o\ng mơ`u\m aka ngă tui djơ\ ôh tơlơi pơkă. Hơmâo lu am^ ama ]ơ đai thâo hluh mơn, hơdôm gơnam [o\ng mơ`u\m anai gr^ gra`, [u hiam hơdjă, samơ\ [u ana\m pơgăn ôh ana\ neh blơi [o\ng. Ơi Trần Đình hải, hơmâo an\ hrăm [ơi sang hră mầm non Hoa Nắng, phường Nghãi tân, [ôn pro\ng Gia Nghiã lăi tui anai:“ Anih ara\ng s^ [ơi ana\p ama\ng jang sang hră lu bia\ mă, [ing gơmơi [u hơđo\ng ôh pran jua, gơnam [o\ng mơ`um [ơi anai, yua an\ ba hduah rơkâo đơi. {ơi ano\ gơ`u glăi truh pơ\ sang ruă kian, ăt lo mơn, samơ\ [u thâo ]i nga\ hơge\t ôh, [ơi ano\ [u blơi `u hia đơi, [u blơi le\ `u rơkâo đơi”...

Kiăng gơnam [o\ng mơ`u\m [ơi jơlan hiam hơdjă, kiăng mơnuih blơi [o\ng hiam drơi jăn, kho\m hơmâo tơlơi thâo hluh rim pô, rim sang ano\, mơng mơnuih mơnam, khu\t khăt phăk tơhmal anih s^ mdrô gơnam [o\ng mơ`u\m [u hiam hơdjă, mơng khul mơnuih wai lăng tơlơi s^ mdrô. Truh kơ rim pô mnuih ta thâo hluh ha\ng gơgro\ng ba pô ama\ng gơnam [o\ng mơ`u\m hiam hơdjă, tơlơi măt mơng gơnam [o\ng mơ`um amra sut lui h^ yơh, abih băng mơnuih leng hiam drơi jăn sôh sel./.

-Nay Jek : Neh met wa hăng [ing gơyut khăp juăt hăng [u-eng !

Tui hăng mrô ju\ yap mơ\ng ano\m bruă pơgang hơdjă gơnam [o\ng huă, Ding jum ia jrao dêh ]ar ta pơthâo, mơ\ng hơdôm blan ako\ thun 2014, mrô mơnuih măt gơnam [o\ng huă [u hơdjă amăng dêh ]ar ta hro\ [iămơn samơ\ mrô mơnuih djai măt gơnam [o\ng huă anai lu tui pơkă hăng hơtal anai mơn thun hlâo adih.

Rơđah biă `u, truh lơ 10/6, dêh ]ar ta hơmâo 67 wo\t ngă măt gơnam [o\ng huă, hơmâo 2000 ]ô mơnuih măt, giăm 1.600 ]ô mơnuih kho\m đih pơ sang ia jrao laih anun 24 ]ô mơnuih djai. Pơkă hăng thun 2013, mrô hơtal măt hro\ tui 12 wo\t, mrô mơnuih nao đih pơ sang ia jrao 88 ]ô samơ\ mrô mơnuih măt truh kơ 278 ]ô, djai 7 ]ô. Kiăng thâo hluh rơđah tơlơi anai, [ing gơmơi hơmâo bưp hăng ră ruai to\m ơi ia jrao Nguyễn Tấn Thành, Khua ano\m bruă pơgang tơlơi hơdjă gơnam [o\ng huă s^ mơdrô tring ]ar Dak Nông lăi nao kơ tơlơi s^ mơdrô gơnam [o\ng mơ`um [ơi akiăng jơlan tui anai:

-Tơ`a :  Ơ ơi ia jrao, rơkâo kơ ih lăi  pơthâo gơnam [o\ng huă arăng s^ mơdrô [ơi akiăng jơlan [ơi [ôn prong Gia Nghĩa lăi pha amăng tring ]ar Dak Nông lăi hro\m mơ\ng anai pơ klôn hiư\m pă ?

-Ơi ia jrao Nguyễn Tấn Thành : Anai yơh jing tơlơi ngă kơ lu mơnuih mơnam gleng nao hloh, gơnam [o\ng huă arăng s^ mơdrô, ming pơkra s^ mơdrô pioh [o\ng huă, [o\ng mơ`u\m [ơi akiăng  jơlan amăng [ôn prong, jing gơnam s^ mơdrô [iă, anet raih daih, arăng  pơphun mă hơjăn s^ mơdrô [u hơđong ôh, [ơi ano\ hơmâo, [ơi ano\ pơdơi. Yua kơ abih bang [ing s^ mơdrô gơnam [o\ng huă [ơi akiăng jơlan amăng [ôn prong [u hơmâo hră mơar tu\ yap brơi s^ mơdrô ôh, yua kơ anun lăng nao kơ tơlơi anai tơnap biă mă, [u hơmâo pô khin lăi ôh, gơnam [o\ng s^ mơdrô kơtoai jơlan amăng [ôn prong dưi hơdjă, hơđong kah hăng ta pơmin”.

-Tơ`a : Yua kơ anun, `u do\ lu tơlơi hu\i rơhyưt, ba truh tơlơi ngă sat kơ tơlơi suaih pral kơ mơnuih blơi [o\ng, blơi yua djơ\ mơn ?

-Ơi ia jrao Nguyễn Tấn Thành : Djơ\ biă `u tơbiă mơ\ng bruă s^ mơdrô raih daih anet tui anun, gơ`u [u hơmâo ]ih hră rơkâo ngă bruă s^ mơdrô ôh. Laih hơmâo hră tơlơi dưi tu\ ư s^ mơdrô kah ta mơ\ng hơmâo kơnôl pioh nao sem lăng ano\ hơdjă, ano\ rơnăk `u, ta mơ\ng wai lăng laih anun kho\m pơgo\ gơ`u kho\m pơkra pơjing gơnam s^ mơdrô hăng gơnam [o\ng huă hơdjă, rơgoh djơ\ hăng tơlơi pơtrun. Samơ\ yua kơ gơ`u  [u hơmâo ngă hră mơar ôh anun yơh ta [u dưi nao sem lăng tơlơi anun, tơlơi hu\i rơhyưt ma] kman anun le\, wai lăng bruă gơ`u pơkra ming gơnam [o\ng tơnap anun gơ`u [u ngă tui djơ\ hăng ano\ pơkă kơ tơlơi hơdjă, rơgoh gơnam pơkra pơkra pơjing s^ mơdrô kơ tuai [o\ng mơ`u\m. Tơlơi thâo hluh hăng bruă ngă tui mơ\ng [ing gơ`u yua [u hơmâo hră rơkâo s^ mơdrô, anun gơ`u s^ mơdrô [u kơđiăng nao ôh kơ tơlơi hơdjă anun. Ră anai tơdah nao sem lăng je] ame], s^t nik gơ`u amra [uăn ro\ng amra ngă tui anai, ngă tui anun, tơdah ngă kraih hloh dơ\ng, gơ`u amra pơdu\ đuăi gơnam ba s^ mơdrô pơ anih pơko\n. Yua kơ tơlơi kiăng, gơ`u thâo laih ano\ kiăng mơ\ng [ing tuai rơnguai blơi [o\ng tu\ kơ ta` hơmâo, ta` [o\ng laih anun glăi, yua anun yơh gơ`u [u kơđiăng nao ôh kơ tơlơi hơdjă, pơkra gơnam [o\ng huă rơgoh s^ mơdrô kơ tuai blơi [o\ng, anun bruă pơgang ano\ hơdjă gơnam [o\ng huă do\ ataih tin đô].

-Tơ`a : Amăng bruă wai lăng tơlơi anai hơmâo tơlơi hơge\t mơn do\ kơ [ah ?

-Ơi ia jrao Nguyễn Tấn Thành : Lăi tơpă ră anai pơpha gưl mă bruă git gai wai lăng amăng djo\p ano\m bruă kơnuk kơna wai lăng anih ano\m pơkra pơjing s^ mơdrô gơnam [o\ng huă [ơi akiăng jơlan jing yua kơ Jơnum min mơnuih [ôn sang tring kuăl, să, phường pô wai lăng samơ\ lăi tơpă mơtam tơlơi thâo,hơdră sem lăng do\ lu mơta kiăng lăi nao. Sa le\, kho\m hơmâo mơnuih mă bruă thâo gah bruă jao wai lăng, dua le\ kho\m hơmâo djo\p mơnuih ngă bruă sem lăng hăng lăi pơthâo kơ ano\m bruă hơmâo tơlơi dưi wai lăng klă hloh. Yua kơ anun bruă wai lăng hăng ngă hră tu\ ư brơi s^ mơdrô, bơtơhmal tơdah ngă soh glăi mơ\ng hơdôm ano\m bruă pơkra ming gơnam [o\ng huă s^ mơdrô [ơi akiăng jơlan aka [u khut khăt ôh.

-Tơ`a : Tơlơi gum hro\m plah wah ano\m bruă ia jrao biă mă `u ano\m bruă wai lăng tơlơi hơdjă gơnam s^ mơdrô, [o\ng huă ngă hro\m hăng ano\m bruă pơko\n hiư\m pă ?

-Ơi ia jrao Nguyễn Tấn Thành:  Tơlơi hơdai gum hro\m mơ\ng ano\m bruă gah ia jrao, r^m thun hơmâo mông djơ\ blan kơtưn hyu sem lăng ano\ hơdjă gơnam [o\ng huă, rơnuk rơnua kơ mơnuih blơi [o\ng, amăng mông tết trung thu, blan bơ rơmi, hrơi ngă yang mơak ]ơkă thun phrâo lêng kơ hơmâo bruă mă git gai đơ đam ano\m bruă gah ia jrao amăng tring ]ar brơi hyu sem lăng ano\ hơdjă gơnam [o\ng huă arăng s^ mơdrô [ơi akiăng jơlan. {ing ngă ding kơna git gai bruă pơgang hơdjă gơnam [o\ng huă mơ\ng tring ]ar truh pơ să phường lêng kơ phun khul hyu sem lăng ano\ hơdjă gơnam [o\ng huă arăng s^ mơdrô amăng hơdôm hrơi blan hyu lăng anun. Lơm sem lăng tơdah [uh gơnam [o\ng pơpă [u hơdjă, yua kơ ano\m bruă pơpă hơmâo tơlơi dưi, tơdah mơ\ng ding jum pơpă thơ, kho\m hơmâo mơnuih mơ\ng ding jum anun yơh mă bruă.

-Tơ`a : Bơni kơ ih ơi ia jrao ho\ !