VOV4.Jarai-Tơdơi kơ 5 thun ngă tui, bruă man pơdong plơi pla phrâo amăng dêh ]ar ta jing h^ bruă mă kơ abih bang mơnuih [on sang djo\p anih anom mă bruă bơkơnar soh. Abih bang anom bruă kơđi ]ar hăng lu mơnuih [on sang gơgrong ba, djru pran jua kơ hơdră man pơdong plơi pla phrâo hơmâo ba glăi lu boh tơhnal tu\ yua yom. Khă hnun, ăt do\ lu tơlơi kơ[ah, tơlơi tơdu khom pơsir. Mơng anun, bruă kiăng thâo ano\ pơblih phrâo anai, ano\ aka [u gal khom hmao [uh hăng pơsir ta`, ngă pơgiong tơlơi pơtrun man pơdong plơi pla phrâo tu\ yua, pơđ^ tui tơlơi hơdip mơda kơ mơnuih [on sang hăng ngă bơ mơak tui pran jua djo\p mơnuih sit pơblih phrâo kual plơi pla.

            {ơi tơring ]ar Đồng Tháp, lu mơnuih [on sang hok mơak brơi thâo, hơdră man pơdong plơi pla phrâo hiam ngă djơ\ ano\ kiăng mơng mơnuih [on sang, jơlan hơdră anai mơnuih [on sang ngă khoa pô biă mă. Truh ră anai, [ơi tơring ]ar anai, hơmâo 27 boh să dưi tu\ yap jing să ngă djơ\ hơnong pơkă plơi pla phrâo. Amăng 5 thun laih rơgao, tơring ]ar Đồng Tháp hơmâo pơ[ut 22 rơbâo 500 klai prak pioh tuh pơ alin ngă tui hơdră anai, amăng anun 700 klai prak yua mơnuih [on sang pơ]ruh. Mơng anun, [o# mơta plơi pla phrâo tơring ]ar anai pơblih laih. Ơi Nguyễn Anh Kiệt, sa ]ô mơnuih [on sang tơring glông Thanh Bình hok mơak lăi:

            Kual plơi pla phrâo ngă pơblih lu mơta. Dong mơng bruă ngă hmua pla pơjing, pơđ^ kyar tơlơi bơwih [ong huă ăt pơblih pơđ^ tui, hơdôm tơlơi pơtrun mă bruă, tơlơi hơdip mơda gru grua ăt hơmâo lu tơlơi mơak mơn. Mơng anun yơh mơnuih [on sang hơmâo hrăm nao rai, je\ giăm tơdroă. Tơlơi anun brơi [uh rơđah mơnuih [on sang thâo hluh hăng ngă tui bruă mă mơng ta pô hrom hăng gong gai kơnuk kơna man pơdong plơi pla phrâo.

            {ơi mông jơnum đơ đam dêh ]ar ta, anom bruă git gai bruă man pơdong kual plơi pla phrâo thun 2016 pơphun lơm blan 3 laih rơgao [ơi Cần Thơ, lăi pơthâo, truh ră anai amăng dêh ]ar ta hơmâo 1.760 boh să jing dưm dưm 19% mrô să ngă djơ\ hơnong pơtrun plơi pla phrâo; hơmâo 17 boh tơring glông khoa dêh ]ar ta pơsit ngă djơ\ tơring glông plơi pla phrâo. Amăng anun, tơlơi tu\ yua `u brơi [uh, bruă mă man pơdong kual plơi pla phrâo ăt pơgop hrom prong biă mă amăng bruă pơđ^ tui tơlơi hơdip mơda mơnuih [on sang plơi pla.

            Khă hnun, hơdôm tơlơi aka [u gêh gal ăt do\ hơmâo lơm pơphun mă bruă. Amăng anun, tơlơi pleh ploh kơ boh tơhnal ngă tui kơplah wah kual ăt jai hrơi pha ra. Tơdah hơnong pơkă djơ\ mơng kual pơngo\ dơnung le\ rơbêh 46% kual ]ư\ siăng gah kơdư dêh ]ar ta kơnong 9% laih anun kual }ư\ siăng rơbêh 15%. Hrom hăng anun, hơdôm tơlơi mă bruă git gai wai lăng ngă hrom lu anom bruă do\ kơ[ah, kơnong kiăo tui kơ mrô rơnoh aka ngă djơ\ hơnong pơtrun sit nik ôh. Gah rơngiao kơ anun dong, do\ kơ[ah bruă krăo lăng, pơpha bruă mă, rơnoh prak kak ngă tui hơdră, anun bơbe] djơ\ kơ bruă man pơdong kual plơi pla phrâo. Ơi Nguyễn Văn Doanh, Khoa kơ anom bruă git gai hơdră man pơdong plơi pla phrâo tơring ]ar Bắc Giang lăi:

            Kơ bruă pơpha rơnoh prak, tơring ]ar Bắc Giang gơmơi rơkâo  ăt khom gleng nao kơ bruă ngă gêh gal tui bruă mrô mơnuih, đơ đam ngă hmua laih anun boh tơhnal  pok pơhai bruă mă pơpha rơnoh prak anun. Kah hăng ră anai, pơpha tui hăng rơnoh ngă bơkơnar dưm dưm đô]. Lơm anun tơlơi git gai [u ngă lu\k pu\k ôh, kiăng huăi rơngiă soh sel prak kak, huăi rơngiă đô] đa] [u djơ\ hơnong ôh.

            Ơi Nguyễn Minh Tiến, Khoa anom bruă git gai man pơdong plơi pla phrâo gơnong dlông lăi le\, kiăng dưi ngă djơ\ hơnong tơlơi pơtrun, pơsur djo\p tơring ]ar kơtưn hloh ngă tui hăng tơlơi gêh gal amăng tơring ]ar pô. Khoa moa git gai mơng gơnong dlông amra jao hơnong pơkă truh thun 2020 rơđah rơđong hloh kơ djo\p tơring ]ar, pơpha [u bơkơnar ôh rơnoh prak. Amăng anun gleng nao bruă pơtrut tui djru hơdôm să tơnap tap hrưn đ^, ngă anet tui ano\ pleh ploh kơplah wah amăng kual, tơring; hơdră pơpha rơnoh prak, mă bruă khom krăo lăng djơ\. Kơnong bruă mă kơtưn man pơdong plơi pla phrâo djo\p gưl le\, tui hăng ơi Nguyễn Minh Tiến lăi rơđah tui anai:

            Bruă kơtưn tơlơi dưi man pơdong plơi pla phrâo djo\p gưl, boh nik `u gleng nao kơ gưl tơring glông, să plơi pla. Anăp nao bruă pơpha bruă mă [u djơ\ kơnong hơjăn gah kơnuk kơna ôh, tui hăng lu tơring ]ar do\ ngă ră anai, tui hăng ano\ pơtong lăng mơng sang bruă git gai pơ ala mơnuih [on sang dêh ]ar le\, khom pok anih pơtô brơi kơ [ing khoa moa anom bruă bơwih [ong hrom, pô đang  war pơ prong, [ing tha plơi, khoa [on, [ing mơnuih arăng đăo kơnang khom hrăm thâo kơ hơdră pơdong plơi pla phrâo. Anun jing [ing djru hrom bruă man pơdong plơi pla phrâo. Ră anai, gơmơi rơkâo tơlơi pơgop hiăp mơng khoa moa apăn bruă git gai pơ ala mơnuih [on sang dêh ]ar pioh pok pơhư prong dong [ing mơnuih hơmâo anăn khom nao hrăm hơdră anai.

            Kơplah rơwang mơng thun 2016-2020, bruă anăp nao khom kơtưn dưi ngă 50% mrô să amăng dêh ]ar ta dưi ngă djơ\ hơnong pơtrun plơi pla phrâo; r^m boh tơring ]ar, [on prong gah gơnong dlông hơmâo boh [iă `u sa boh tơring glông dưi ngă djơ\ tơlơi pơtrun plơi pla phrâo. Tui anun, hrom hăng bruă ăt khom ngă djơ\, pơgiong h^ tơlơi pơtrun kơ bruă mă, jơlan hơdră djru ăt khom pơtrut tui bruă pơtô pơblang kơ mơnuih apăn bruă kơnuk kơna thâo laih anun mơnuih [on sang plơi pla khom hluh; pơđ^ tui bruă mă pơkơtưn nao rai tơdroă, man pơdong kual plơi pla phrâo jing sa bruă mă kiăng pơsir truh kih khom ngă amăng hơdră anai.

                                                Nay Jek: Pô ]ih hăng Pôr