VOV4.Jarai- Ngă tui hdră gơ`a\m mơng lon ia ta, man pơdong plơi pla phrâo, tơring glông Ia Grai, tơring ]ar Gialai, hơmâo iâo pơthưr kơtư\ ha\ng khul bruă kơđi ]ar ngă hro\m, tal blung ba glăi boh than tu\ yua lăp kơ pơ pu\ bia\ ma\, tơlơi hd^p mda kơ mơnuih [ôn sang đ^ tui go# mo#, [o# mta plơi pla pơblih phrâo laih mơn.

            Nao ]ua\ Să Ia Dêr, tơring glông Ia Grai, ta` [uh bia\ ma\ [o# mơta plơi pla pơblih phrâo, hdôm jơlan glông nao rai tơpă, plum pla đang kơ phê, đang tiu ]ăt đ^ mda mơtah... Gah ieo  [ơi đang kơ phê man pơdong sang do\ hiăm kơja\p.

            Să Ia Dêr hasa lơm 3 boh să dưi hơmâo tơring glông Ia Grai roah mă, nga\ lông lăng hlâo, jơlan hdră gơ`a\m mơng lon ia, man pơdong plơi pla phrâo. Truh ră anai, să Ia Dêr, hơmâo man pơdong gio\ng 17/19 tơlơi jao pơkă man pơdong plơi pla phrâo, ama\ng anun să gleng nao tơlơi gơ`a\m truh tơlơi pơkă pơhro\ rin rơpa, pơđ^ h^ prăk pơhrui glăi [ơi hrim sang ano\ mơnuih [ôn sang. Anai le\ tơlơi jao pơkă phun, pioh man pơdong plơi pla phrâo [ơi să anai. Hro\m ha\ng bruă tuh pơ alin mơng kơnuk kơna ta, gah bruă djru prăk kak, gơnam man pơdong pioh mơnuih [ôn sang mă bruă pô, să ako\ pơjing lu wơt iâo pơthưr tơlơi pơblih tơlơi pơmin, tơlơi mă bruă, tư\ pô gir run đ^ găn gao h^ tơlơi rin rơpa hđong kơja\p. Ama\ng anun mơnuih [ôn sang ama\ng să le\, hơmâo truh 85% mrô mơnuih [ôn sang djoai ania [ia\, thâo mă bruă tuh pơ alin pla đang kơ phê, pla tiu, pla kyâo bơr, laih anun sa dua phun kyâo boh troh pơ kon dong, laih anun pơkra glăi đang kyâo pla djo\p mta kyâo pơtâo, [u lui ôh lon do\ soh... Hro\m ha\ng bruă anun, hdôm hơbo# rông un, rông rơmô ba glăi boh than tu\ yua, yua kơ anun yơh, sang ano\ mơnuih [ôn sang [un rin hro\ tui lu bia\ ma\. Thun 2010 tar [ar să hơmâo 12% sang ano\ mơnuih [ôn sang [un rin, truh thun 2015 hro\ do\ glăi 6,62%, pơhrui glăi prăk hrim pô mơnuih [ôn sang 22 klăk prăk/sa thun/sa ]ô mơnuih.

            Amai Ksor H’Lak Plei Breng 2, să Ia Dêr, tơring glônng Ia Grai lăi tui anai:  “Sang ano\ kâo bơwih [o\ng huă pla phun bơr, kơ phê, sầu riêng, laih anun rông ana\ ba\ nao hrăm hră, tơdơi kơ anun pơkrem kơdem man pơdong sang do\ ano\ p^t hiam kjăp. Sang ano\ kâo gir run mă bruă kiăng trơi pơđao yâo mơak hloh”

Tơdah tơlơi bơwih  mơnuih [ôn sang đ^ go# mo# laih, bruă iâo pơthưr mơnuih [ôn sang [ơi să Ia Dêr ngă tui ta`, amu` ame\ hloh. Ama\ng bruă iâo pơthưr abih ba\ng mơnuih [ôn sang thâo gum gôp, ako\ pơdong tơlơi hd^p hiam klă pơ plơi pla, să anai ]ih ana\n rơbêh 1.200 boh sang ano\, ako\ pơdong sang ano\ hd^p pơblih phrâo thâo rơgoăt, hiam klă, mơnuih [ôn sang [ơi djo\p plơi pla pơ]ruh gôp  rơbêh 600 klăk prăk, kiăng hro\m hơb^t ha\ng kơnuk kơna ta man pơdong 13 boh sang Rông, tơlơi pơkă man pơdong jơlan glông nao rai, ăt hơmâo mơnuih [ôn sang hur har ngă tui. Yap lăng kơnong ama\ng 6 blan ako\ thun 2015 đu], mơnuih [ôn sang hơmâo pơ]ruh 67 klăk prăk, hdôm rơtuh hrơi mă bruă, laih anun pơyơr lon giăm 2500 m2, pioh pơkra jơlan nao rai, hdôm ring brua\ man pơdong anai le\, kiăng bơwih brơi mơnuih [ôn sang [ơi anai nao rai.

Ơi Ksor Huân, khoa g^t gai djo\p djoai ania să Ia Dêr, tơring glông Ia Grai brơi thâo tui anai: “ Gah khul wai lăng djoai ania iâo pơthưr abih ba\ng mơnuih [ôn sang hro\m sa pran sa jua man pơdong plơi pla phrâo, hơmâo ngă tui iâo pơthưr 6 wot mơng khul wai lăng djoai ania, anun le\ pơđ^ kyar tơlơi bơ wih [o\ng hua\, iâo pơthưr mơnuih [ôn sang pơblih djoai pla, hlô  mơnong rông... Kah ha\ng [ơi plơi pla hlâo adih kơnong pla kyâo pơtâo [u yôm, ră anai hdôm sang ano\ gơnang tơlơi iâo pơthưr yơh, hơmâo pơblih tơlơi pơmin, tơlơi mă bruă ama\ng mơnuih [ôn sang djoai ania [ia\, gir run đ^ mă pô, găn gao h^ tơlơi rin rơpa, kah ha\ng pal đang a`am, pla kơ phê, pla tiu, pla hdôm djoai kyâo s^ noa rơgêh hloh, laih anun mơnuih [ôn sang thâo hluh gir run mă pô, thâo ngă tui boh thâo ia rơgơi”

Tui ha\ng jơlan hdră, rơnu] thun 2015, să ia Dêr hasa ama\ng hdôm să ngă lăng hlâo tơlơi gơ`a\m mơng lon ia man pơdong plơi pla phrâo kơ tơring glông ia Grai, tơring ]ar Gialai. Kiăng ngă gio\ng tơlơi anai, sang să hơmâo pơs^t gơ`a\m dja\ kơja\p, hdôm bôh tơhnal ngă gio\ng, pơsir gio\ng hdôm tơlơi tơnăp tap, ako\ pơdong glăi hdôm tơlơi aka\ ma\ djơ\, [ơ [rư\ pơblih tui [o# mơta plơi pla [ơi să anai jai hrơi pơđ^ kyar ngă gio\ng hdôm tơlơi jao pơkă brơi rai.

Rơluch Xuân: Pô ]ih ha\ng pôr