VOV4.Jarai - Ea Sup le\ tơring glông giăm guai lo\n ia [ơi tơring c\ar Daklak, anai le\ tơring glông ană plơi pla lêng kơ ngă đang hmua, samơ\ lo\n mơnai krô kre`, ayuh hyiăng rơhuông adai pơ-iă [u gal, tơlơi anai ngă tơnap tap biă mă amăng bruă pơđ^ kyar tơlơi bơwih [ong huă, hơđong tơlơi hơdip mơda kơ mơnuih [on sang.

Hơdôm thun laih rơgao, bruă man pơdong plơi pla phrâo hơmâo gum pơgôp ngă pơplih tui [ơ[rư\ [ô| mơta djop plơi pla ala [on [ơi tơring glông Ea Sup. Samơ\ kiăng kơ hơmâo sa boh să ngă pơgiong 19 hơnong pơkă man pơdong plơi pla phrâo amăng tơring glông Ea Sup le\ tơnap tap biă mă tơdah kiăng ngă pơgiong ta` hloh.

Blan 8 laih rơgao [ơi tơirng glông Ea Sup phrâo [uh hơjan ia ling dăo. Gơnam tam amăng đang hmua, djop djuai phun pla ia dăo abih. Sang glưh răm rai, hlô mơnong ia kor đuăi. Tal hơjan ia ling dăo ngă huăc\ dưm dưm 350 klai prăk. Tơlơi hơdip mơda kơ [ing mơnuih rin rơpa ră anai jai tơnap tap tui, lu sang ano\ phrâo pơklaih mơng [un rin ră anai rơngiă abih kông ngăn.

{ing gơmơi nao pơ să Ea Lê, sa amăng dua boh să ba jơlan hlâo amăng man pơdong plơi pla phrâo [ơi tơirng glông Ea Sup. Să Ea Lê ataih mơng tơring glông giăm 10 km samơ\ lơm đ^ rơdêh ôtô rơngiă ma krah mông yua kơ jơlan [u hiam ôh. Ea Lê le\ să ngă hmua pơdai lu hloh amăng tơirng glông, mơnuih ngă hmua ngă pơdai ia, samơ\ ba s^ mơdrô ăt tơnap tap mơn.

Ơi Nguyễn Văn Hoa, Khoa apăn bruă Ping gah, Khoa jơnum min mơnuih [on sang să Ea Lê brơi thâo: Ngă tui hơnong pơkă 17 amăng Jơlan hơdră tui hơnong pơkă mơng kơnuk kơna amăng man pơdong plơi pla phrâo, hăng prăk pơc\ruh mơng mơnuih [on sang amăng rơwang tal 1 hăng tal 2 hơmâo 344 klăk prăk, thun anai să pơphun man pơkra hơdôm ring bruă [ơi pơsat să.

Ea Lê hơmâo 2.647 boh sang amăng anun hơmâo 1.124 boh sang ano\ le\ mơnuih djuai ania [iă. Mrô sang ano\ [un rin, giăm [un rin [ơi să Ea Lê dưm dưm 50%. Anai le\ mrô ju\ yap amăng 6 blan ako\ thun 2019. Tal hơjan kơthel amăng blan 8 phrâo rơgao hơmâo kor đuăi giăm hơdôm rơtuh phun pla, ngă rơngiă truh pơ 5 klai prăk.

Yua anun mrô sang ano\ [un rin, giăm [un rin amăng să ră anai jai đ^ tui. Tui hăng ơi Nguyễn Văn Hoa, kiăng 6 thun dong, truh thun 2025 să Ea Lê kah mơng ngă dưi ngă tui hơnong pơkă man pơdong plơi pla phrâo.

Ping gah pơjing Tơlơi pơsit bruă mă amăng man pơdong plơi pla phrâo, e\p hơdră pơsir pơ anăp anai laih dong git gai gru\p wai lăng, gru\p pơđ^ kyar plơi pla ngă tui. Neh met wa ăt dong yua biă mă, pơyơr lo\n mơnai, phun kyâo pơtâo, djru gơnam tam man pơdong plơi pla phrâo. Ră anai să ngă dưi 12 amăng 19 hơnong pơkă amăng man pơdong plơi pla phrâo.

Yua kơ hơmâo tơlơi gum hro\m mơng djop anom bruă kơđi c\ar lơm pơtrut pơsur anun yơh mơnuih [on sang [ơi să Ea Lê dong yua biă mă amăng bruă man pơdong plơi pla phrâo.

Neh met wa amra pơyơr lo\n, djru pran mă bruă c\i pơkra jơlan glông, man pơkra pơsat plơi … Samơ\ tơlơi bơwih [ong huă kơ mơnuih [on sang do\ tơnap tap yua anun bruă jak iâu mơnuih [on sang gum pơgôp gơnam tam, prăk kak le\ tơlơi ngă tơnap tap.

Să ră anai aka [u hơmâo sang jơnum, 19 boh [ut plơi pla amăng să ăt aka [u hơmâo [ut plơi hơpă hơmâo sang jơnum plơi pla. Ơi Hoàng Ngọc Khánh, do\ [ơi [ut plơi 3 să Ea Lê brơi thâo: Mơnuih [on sang amăng să, plơi pla dong yua biă mă hăng bruă man pơdong plơi pla phrâo. Anai le\ tơlơi pơtrun yôm phun mơng Ping gah, Kơnuk kơna, jê| giăm hăng tơlơi hơdip mơda kơ mơnuih [on sang r^m hrơi.

Abih bang mơnuih [ong sang amăng să lêng kơ pơm^n bruă man pơdong plơi pla phrâo le\ bruă hro\m, [u djơ\ kơnong kơ Ping gah, Kơnuk kơna đôc\ ôh mơ\ anai le\ tơlơi gơgrong mơng abih bang mơnuih. Man pơdong plơi pla phrâo kah mơng tơlơi hơdip kơ ană plơi pla dưi pơđ^ kyar.

Pơhmutu le\ sang ano\ [ing gơmơi lơm ngă tui bruă man pơdong plơi pla phrâo hơmâo khul pơđ^ kyar amăng plơi pla c\râo ba tui hăng tơlơi git gai mơng khul pơđ^ kyar să. Anun yơh sang ano\ ngă tui na nao anun le\: hro\m hăng ană plơi pla djru hrơi mă bruă kiăng man pơkra jơlan glông pơkuh nao rai djop plơi pla kah hăng jơlan amăng plơi.

Biă mă `u le\ [ut plơi [ing gơmơi hơmâo kơnuk kơna tuh pơ alin 1 ară jơlan, sang ano\ hăng neh met wa lêng kơ gum djru hro\m man pơkra. Truh ră anai hơmâo laih jơlan hiam hruah mut amăng plơi pla.

Ơi Nguyễn Đình Toàn, Kơ-iăng Khoa jơnum min mơnuih [on sang tơring glông Ea Sup brơi thâo: Ea Sup hơmâo 9 boh să ră anai hơmâo kơnong 3 boh să dưi ngă mơng 12 truh pơ 14 hơnong pơkă man pơdong plơi pla phrâo.

Hơmâo 5 hơnong pơkă aka [u hơmâo să hơpă ôh dưi ngă, amăng anun hơmâo tơlơi pơkă jơlan glông, prăk pơhrui, pơhro\ trun [un rin le\ hơdôm hơnong pơkă aka [u dưi ngă ôh.

Hơnong pơkă amăng pơhro\ trun [un rin le\ hơnong pơkă ngă tơnap hloh. Yua kơ tơlơi hơdip kơ mơnuih [on sang rin rơpa ră anai ba rai dong [ing mơnuih mơng kual pơko\n rai do\ hơdip hro\m. Laih dong ayuh hyiăng [u klă ngă, ia ling dăo ngă kơ prăk pơhrui mơng mơnuih [on sang [u lu ôh.

Tơlơi hơdip kơ mơnuih [on sang bưp lu tơlơi tơnap tap, bơbec\ sat nao bruă pơtrut pơsur mơnuih [on sang man pơdong plơi pla phrâo. Hơdră kiăng pơsir h^ ră anai, ha bơnah [ing gơmơi kơtưn pơsur mơnuih [on sang đing nao bruă ngă hmua, pơplih phun pla lăp djơ\ amăng tơirng c\ar anun le\ lo\n mơnai, ayuh hyiăng rơhuông adai.

Laih dong [ing gơmơi iâu pơthưr hơdôm anom bơwih [ong s^ mơdrô tuh pơ alin djru mơnuih [on sang. Kơtưn tuh pơ alin mơng ngăn drăp kơnuk kơna, rơkâo gơnong glông hăng tơring c\ar djru ngă hơđong tơlơi hơdip kơ mơnuih [on sang.

Ea Sup hlâo anun pla pơjing rơbêh kơ 10 rơbâo ektar phun boh `ông hăng hơdôm rơbâo ektar kơsu samơ\ lêng kơ pe\ pơhrui [u hơmâo yua kơ lo\n mơnai hăng ayuh hyiăng [ơi anai [u gêh gal ôh. Mơnuih [ôn sang kơnong pơđ^ kyar tơlơi bơwih [ong huă hăng ngă hmua pơdai ia, pla plum hăng tơbâo.

Samơ\ anai le\ hơdôm phun pla djru pơklaih mơng [un rin đôc\, yua kơ pơhrui ăt [iă, r^m thun aka [u truh 40 klăk prăk/ektar. Ăt aka [u ju\ yap hơdôm phun pla hlăt mo\t pơc\răm, pơdai hăng plum prap pơhrui samơ\ hơjan ia ling dăo abih.

Ngă hiưm pă kiăng kơ mơnuih [on sang hơđong tơlơi hơdip, pơklaih mơng [un rin hơđong kjăp kiăng kơ pơjing plơi pla pơđ^ kyar tơlơi bơ wih [ong huă, pơhlôm rơnuk rơnua anai le\ tơlơi tơ`a aka [u hơmâo pô lăi glăi.

Siu Đoan: Pô pơblang hăng pôr