VOV4.Jarai - {ơi hơdôm bôh [ôn lan plơi pla djuai ania Bơnông să Dak Ndrung, tơring glông Dak Song, tơring ]ar Daknông, lu đah kơmơi hrim hrơi ăt gơ g^t [ơi khung anguh mơ`am, mơ`am rai hơdôm blah abăn ao djop mơta, djru djă pioh hăng ngă tui noa yôm bôh thâo phiăn juăt mơng djuai ania.

Hơdôm gơnam mơ`am rai kah hăng eng, ao, kơdung bak, khăn abăn… dưi mă yua hrim hrơi hăng [u dưi kơ[ah amăng hơdôm bruă mă bôh thâo, jơnum ngui, biă `u amăng tơlơi pơdo# rơkơi bơnai mơng neh wa.

Hăng djuai ania Bơnông, abăn ao jing ]ra\n pơkă pơsit tơlơi [at bruă mơng đah kơmơi lom nao do# sang rơkơi. 

Abăn ao mơ`am mơng djuai ania Bơnông dưi mơ`am hăng khung anguh to\ng ten biă. Ia mơtah, ju\, klai [ơ [ia\ ia mriah hăng kơ`^ yơh jing ia phun mơng abăn ao mơ`am.

{uh rơđah le\ ru\p hrăk kah hăng bơbung sang tô nao rai, pơhrua nao rai hăng dưi dăp jing ru\p ]im, ru\p hlô, rok kyâu [u dah hơdôm ru\p pơdah tơlơi hơd^p mơda hrim hrơi mơng neh wa.

Hơdôm bơnga [ơi abăn ao pơdah tơlơi tui kơ yang rơbang mơng djuai ania Bơnông kơ lon adai, ]ư\ siăng, ]rôh hnoh, pran kơtang mơng dlai klô hăng tơlơi khin hơtai mơng ană mơnuih…

Tui hăng wa U Han, sa amăng hơdôm mơnuih mơ`am abăn ao hiam hăng ta` hloh [ơi să Dak N’drung, tơring glông Dak Song, tơring ]ar Daknông, hrim abăn ao mơ`am do# pơdah tơlơi [at bruă, thâo pơ]eh hăng pran jua mơng pô mơ`am mrai.

Yua anun yơh, abăn ao dưi lăng kah hăng tơhnal pơkă tơlơi thâo bruă, tơlơi gir run, triăng, [ăt bruă mơng đah kơmơi djuai ania Bơnông lom glăi pơ\ sang rơkơi:

“Đưm hlâo dih đah kơmơi djuai ania Bơnông khom thâo mơ`am abăn ao, kiăng kơ lom do# rơkơi hơdôm abăn ao mơ`am amra ngă gơnam pơ pu\ kơ sang rơkơi, kah hăng njuh (abăn prong), mo# (abăn eng bơnga) khom hmâo.

{u thâo mơ`am le\ sang rơkơi amra a`ik a`ak. Kâo hlâo kơ do# rơkơi [u thâo mơ`am mơn, [u hmâo gơnam pơ pu\ kah hăng băn prong, abăn eng kơ sang rơkơi, sang rơkơi amra [u kiăng ôh hăng a`ik a`ak dong.

Dong mơng anun kâo hyu hơduah e\p lăng hrăm mă pô mơ`am mơng amu` truh kơ tơnap, [ơ [rư\ kâo dưi mơ`am abih”.

Thị Đoắt hăng H’ Thi Rya do# mă bruă [ơi [irô Gong phun jua pơhiăp dêh ]ar Việt Nam amăng abăn ao Bơnông

Wa U Hậu, [ơi [on Ndrunglu, să Dak Ndrung, tơring glông Dak Song, brơi thâo, bruă mơ`am abăn ao hmâo pơke\ hrom laih hăng đah kơmơi djuai ania Bơnông găn rơgao hơdôm rơnuk, am^ pơtô kơ ană đah kơmơi, amai pơtô brơi kơ adơi.

Dong mơng do# anet, lu đah kơmơi dưi pơtô brơi, ngă juăt hăng bruă rơngaih mơ`am, truh thun do# rơkơi le\ tơngan pô mơ`am mă abăn ao pioh ngă kông ngăn djă lui:

“Mơng do# anet, hrim wot [uh am^ kâo mă tơbiă khung anguh le\ kâo leng kơ đuăi nao do# giăm [ơi anun kiăng kơ hrăm mơ`am. {uh kâo hor kơ mơ`am mrai anun ama kâo pơkra brơi khung anguh anet kơ kâo hrăm tui.

Blung a hơdră dăp khung anguh, rơngaih, laih anun hrăm mơ`am hơdôm gơnam mơ`am `u amu` hloh. Lom 12 thun kâo thâo mơ`am hre] laih kơdung, toai, dưi mơ`am 3 blah abăn eng. Dong mơng anun, sit hmâo wa\n le\ kâo do# [ơi anih mơ`am mrai pioh mơ`am”.

Sa anih pơtô mơ`am abăn ao [ơi Dak Ndrung

Ră anai, abăn ao mơ`am ăt [uh [o# amăng tơlơi hơd^p mơda hrim hrơi mơng djuai ania Bơnông [ơi Dak Ndrung.

Khă hnun hai, yua kơ mrai pioh mơ`am jai hrơi jai pơmă, lom anun gơnam tơ]ôh lui hlâo rơgêh hăng lu mơta, anun mrô ]ơđai đah kơmơi hrăm mơ`am abăn ao hăng thâo mơ`am abăn ao jai hrơi jai [ia\ tui.

Amai Thị Nhum, [ơi [ôn Bu Prâng, să Dak Ndrung, tơring glông Dak Song, ră ruai:

“Abăn ao mơ`am yôm phăn biă amăng tơlơi hơd^p mơda mơng djuai ania pô, đưm hlâo adih hăng ră anai ăt tui mơn, amăng tal pơdo# rơkơi bơnai khom hmâo abăn eng hăng abăn prong kiăng pơ pu\ kơ sang đah kơmơi, tơlơi anun jing khom ngă hăng hmâo bôh yôm phăn.

Rơnuk hlăk ai ră anai mut hrom hăng tơlơi hơd^p rơnuk phrâo [ia\ mơnuih thâo mơ`am, anun le\ tơlơi mơ\ [ing gơmơi bơngot biă, tơdah [ing ]ơđai [u hrăm tui thơ amra [u hmâo hlơi thâo dong tah”.

Pô thâo bruă đưm pơtô mơ`am abăn ao

Kiăng djă pioh hăng pơgang bruă mơ`am abăn ao tui phiăn juăt mơng djuai ania Bơnông, thun 2012 truh thun 2014, să Dak Ndrung hmâo pok lu anih pơtô mơ`am abăn ao kơ đah kơmơi [ơi anai.

Hơdôm pluh wot ]ô adơi amai tơdơi kơ dưi hrăm giong leng kơ thâo prăp mă pô sa khung anguh, lom hmâo wa\n le\ tơngan pô mơ`am rai hơdôm blah abăn ao mă yua amăng sang ano#.

Khă hnun hai, kiăng abăn ao jing gơnam tam s^ mdrô hăng mơ`am abăn ao dưi pơhư prong tui thơ tơnap tap biă. Amai Thị Thái, [ơi [ôn Bu Ndrunglu, să Dak Ndrung, brơi thâo:

“Să pơ phun pơtô brơi [ing adơi amai hrăm mơ`am, samơ\ yua kơ [u hmâo prăk mă yua mơ\, mrai le\ pơmă dong anun anih pơtô pơhra\m [u dưi djă pioh sui.

Tơdah hmâo prăk mă yua [u dah gong gai ngă gal brơi pok anih pơtô mơ`am mrai thơ kâo ăt amra glăi gum hrom mơn kiăng pơtô brơi kơ rơnuk tơdơi anai thâo mơ`am mrai”.

Hiam hăng kơja\p, hơdôm gơnam mơ`am ăt tơnap bơkơtưn mơn hăng hăng gơnam tơ]ôh lui hlâo

Abăn ao mơ`am tui phiăn juăt kơja\p biă, laih anun djơ\ hăng ayuh hyiăng tơkuh thun angin rơ-o\t [ơi Dak Song, tơring ]ar Daknông, anun dưi hmâo neh wa djuai ania Bơnông hor biă.

Tơlơi akă dưi ngă le\ abăn ao mơ`am hmâo noa s^ pơmă biă, lom sa blah abăn eng noa `u 700 rơbâo prăk, abăn prong rơbêh kơ 1 klăk prăk sa blah, tui hluai prong [u dah anet, anun tơnap bơkơtưn hăng gơnam hmâo ara\ng tơ]oh lui hlâo noa rơgêh bă [ơi anih s^ mdrô.

Yua anun, bruă rơngaih mơ`am abăn ao mơng đah kơmơi Dak Ndrung ăt kơnong kơ ngă mơ-ak pran jua hor kơ `u đo#] hăng djă pioh glăi gru bôh thâo mơng djuai ania pô.

E|p jơlan đ^ kyar abăn ao Bơnông jing gơnam s^ mdrô pioh mơnuih rơngaih mơ`am dưi hơd^p mơda hăng bruă mơ`am abăn ao, djru pơgang, ngă tui noa yôm bôh thâo phiăn juăt le\ tơlơi ba tơbiă kơ gong gai hăng m[s amăng rơnuk mut hrom bơwih [ong hăng jar kơmar.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr