VOV4.Jarai - Tơring ]ar Trà Vinh hơmâo rơbêh kơ 30% le\ mrô mơnuih [ôn sang khmer, hd^p lu `u le\ [ơi plơi pla. Rơgao 4 thun  ngă tui jơlan hdră gơ`a\m mơng lon ia man pơdong plơi pla phrâo. Tơring ]ar Trà Vinh hơmâo 13/85 boh să dưi tu\ ư ngă tui gio\ng tơlơi jao pơkă man pơdong plơi pla phrâo, pơdă sa dua anih ano\m [ơi koal koal da\u  Ia Krông  Cửu Long. Hơmâo bôh tơhnal anai le\, gơnang tơlơi ngă thâo pơ]eh mơng anom ping gah, gong gai plơi pla, laih anun tơlơi tu\ ư mơng abih ba\ng mơnuih [ôn sang, ama\ng anun mơnuih [ôn sang djuai ania Khmer.

            Hlâo adih, jơlan găn nao pơ plơi Tắc Hố, să Ngọc Biên, tơring glông Trà Cú, kơnong jơlan amur, jơlan dlai glu\t hlu\, pơgiang gơnam tam tơnap tăp bia\... hơmâo hơma\i jơlan prong rơhaih le\, hasa tơlơi ]ang rơmang mơng hlâo adih kơ mơnuih [ôn sang [ơi anai. Giăm ha\ng anai, tơdang kơnuk kơna hơmâo jơlan hdră pok prong jơlan anai jing h^ jơlan go\ dro\ng ksu, wot dah pe\ nao lon gah pô ta, samơ\ Sơn Sa Lene hoăi hơmâo tơlơi pơmin hơget ôh, laih anun pơyơr brơi rơbêh kơ 1.000 m2 lon sang ano\, hơmâo laih phung kyâo hlăk mơboh, noa s^ le\ truh 100 klăk prăk:“ Ama\ng bơyan hjan hlim, nao rai dleh tơnăp bia\ ma\. Dua le\ bruă pơgiăng braih pơdai, hơbơi kror ăt bưp lu tơlơi dleh tơnăp mơn, [uh kah ha\ng anun kâo pơyơr brơi lon, kiăng neh met wa ama\ng plơi nao rai amu` ame\, laih anun ]ơđai nao hrăm hră ăt kar kăi mơn”

Ngọc Biên le\ să koal ataih braih kơbưi kơ tơring glông Trà Cú, mrô ako\ mơnuih [ôn sang khmer truh 81%, mơnuih [ôn sang pơ anai hd^p yua kơ ngă hơmoa pla pơdai, tơlơi hd^p dleh tơnăp bia\ ma\, ama\ng anun sang ano\ mơnuih [ôn sang [un rin rơbêh kơ 25%...Damơ\ gơnang ngă tui haim bruă hyu pơtô pơblang, iâo pơthưr, jing mơnuih [ôn sang ha pran ha jua, amra pơyơr lon sang ano\ pô, pơdai ktor, phun kyâo boh troh, pioh pok prong jơlan nao rai

Hang jơlan hdră “ Mơnuih [ôn sang thâo, mơnuih [ôn sang ]rông lô, mơnuih [ôn sang pel e\p”, tui anun yơh abih ba\ng mơnuih [ôn sang hmư\ tui ha pran ha jua, laih anun pơ]ruh gôp hur har. {uh rơđah kah ha\ng man pơdong bơnư\ ia rô, laih anun man pơdong jơlan nao rai pơ plơi pla, hmâo laih 519 boh sang ano\ pơyơr lon, rơbêh kơ 145.000 m2, noa `u giăm truh 6 klai 500 klăk prăk. Rơngiao kơ pơ]ruh gôp rơbêh 500 klăk prăk hro\m ha\ng kơnuk kơna man pơdong 8 [e\ tơdrông toa nao rai pơ plơi pla. Ơi Kim Rây le\ sa boh sang ano\ ba hlâo pơyơr lon pơkra jơlan nao rai, `u lăi tui anai:“ Hơmâo tơlơi gum gôp hrom, [u lăng jơlan glông ha\ng ber, jơlan tuh ha\ng go\ drong ksu [udah [ê tông, leng ngă gio\ng soh sel, nao rai amu` ame\. Hlâo adih [u hơmâo jơlan nao rai, pơke\ hanưg jơlan nao pơ tơring ]ar tơnăp tap bia\ mă, ră anai pơkra gio\ng laih, bruă pơdu\ pơgiăng pơdai ktor, boh troh amu` ame\ hloh”

Ăt kah ha\ng să Ngọc Biên mơn, [ơi să Hiếu Tử, tơring glông Tiểu Cần, jing sa\ koal ataih braih kơbưi, hơmâo 67% mrô mơnuih khmer. Rơgao 4 thun ngă tui hdră  man pơdong plơi pla phrâo, [o# mta plơi pla pơblih phrâo rơđah rơđong, bôh nik `u jơlan nao rai. Hơmâo kah ha\ng ră anai, yua tơlơi gum gôp mơng pran jua mơnuih [ôn sang, prăk kak mơng mơnuih [ôn sang, bôh nik `u pơyơr lon. Kah ha\ng sang ano\ ơi Sơn On, plơi O Trom, wot dah [u djơ\ kơ sang pơdrong ôh, samơ\ ơi pơyơr brơi 300 m2 lon, pioh plơi pla pơkra jơlan nao rai. Yua dah tui ha\ng ơi Sơn On lăi, man pơdong plơi pla phrâo, yua kơ mơnuih [ôn sang ta yơh phun `u, hdôm ring bruă man pơdong, [u djơ\ pioh brơi hja\n hlơi hlơi ôh, `u ba glăi tơlơi tu\ yua  brơi abih ba\ng mơnuih mơnam, kiăng kơ [o# mta plơi pla pơblih phrâo, pơđ^ h^ tơlơi hd^p mda mơnuih [ôn sang,  ama\ng anun sang ano\ ơi: “ Dưi hmâo tơlơi iâo pơthưr mơng gong gai plơi pla, man pơdong jơlan glông nao rai pơ plơi Ô Trom, kâo mơak bia\ mă, kâo amra pơyơr lon, pioh kơnuk kơna pơkra jơlan nao rai, mơnuih [ôn sang nao rau amu` ame\ hloh. Ama\ng anun hơmâo sang ano\ gơmơi”

{u djơ\ kah ha\ng anun đu] ôh, ơi Sơn On hur har hyu pơtô pơblang brơi mơnuih [ôn sang đăo phơt a`ru\ tơngan hro\m, gum gôp tơlơi mă bruă, hdôm ring bruă tui ha\ng jơlan hdră kơnuk kơna laih anun mơnuih [ôn sang ngă hro\m. Djơh ha\ng pô ngă khoa plơi, khul wai lăng sang phơt Ô Trom ha\ng tơlơi ara\ng hmư\ tui `u, ơi iâo pơthưr 33 boh sang ano\ pơyơr lon rơbêh 5.000 m2 lon, hro\m ha\ng rơnôh prăk rơbêh 40 klăk prăk, hro\m ha\ng prăk kơnuk kơna pơkra giong jơlan nao rai ama\ng plơi pla.

Hăng tơlơi gir run mơng ping gah, gong gai plơi pla, laih anun ha pran ha jua mơng mơnuih [ôn sang, să [un rin Hiếu Tử, hmâo nga\ ta` giong hdôm tơlơi jao gah jơlan nao rai pơ plơi pla, hasa tơlơi jao tơnăp ngă giong, ama\ng bruă man pơdong plơi pla phrâo. {u djo\ dong glăi bôh tơhnal man pơdong jơlan nao rai, dong mơng thâo ngă ma\ pô, yua pran jua mơnuih [ôn sang,  kiăng ngă  brơi mơnuih [ôn sang jing lu tơlơi jao pơkă gah bruă man pơdong plơi pla phrâo ăt nga\ tui giong mơn. Pơhrui glăi prăk kak, hrim pô mơnuih [ơi să anai 29 klăk prăk/sa thun, sang ano\ [un rin do\ 7,96%, hro\ 10% pơkă ha\ng thun 2011. Ơi Lâm Văn Hiếu, khoa g&t gai să Hiếu Tử, tơring glông Tiểu Cần brơi thâo:“ Rơgao 3 thun iâo pơthưr man pơdong plơi pla phrâo, hơmâo lu mơnuih hmư\ tui, dong yua, amra pơyơr lon pô, phun kyâo boh troh, gơnam man pơdong, pioh man pơdong jơlan nao rai pơ plơi pla. Ră anai do\ 2 ara\t jơlan gah dua boh plơi Ô Trom, Ô Trao truh ră anai hmâo laih lon, bơ kơ ping gah, [irô sang să ăt rơkâo đ^  tơring glông, tơring ]ar, pioh djru brơi prăk man pơdong 2 ara\t jơlan anai”

Gơnang hơmâo tơlơi tu\ ư nao rai, tơlơi gum gôp prong mơng mơnuih [ôn sang, tơlơi tuh pơ alin mơng kơnuk kơna, wot dah plơi pla [un rin hloh ama\ng koal, samơ\ truh ră anai tơring ]at Trà Vinh hơmâo 13/85 boh să ngă giong 19/19 tơlơi jao pơkă, gah bruă man pơdong plơi pla phrâo. Truh rơnu] thun anai, tơring ]ar Trà Vinh hmâo brơi rai tơlơi pơkă dong 7 boh sa\, ngă giong tơlơi jao man pơdong plơi pla phrâo, kơnong 65 boh să do\ glăi nga\ giong mơng 10 tơlơi jao pơkă truh pơ hglông, ama\ng anun abih ba\ng să ngă giong tơlơi jao man pơdong plơi pla phrâo.

Rơluch Xuân: Pô ]ih ha\ng pôr