VOV4.Jarai - Ruă bơnga rơtă  jing tơlơi ruă hmâo lu hăng bôh than ngă bum mơta lu hloh [ơi [ing tha rơma.

Samơ\ sa ]ra\n yua kơ kơ[ah tơlơi pơhing, [ơ [ia\ le\ yua kơ hu^ ană bă bơngot ngă laih tơlơi suaih pral mơta mơng [ing tha rơma bơdjơ\ nao, ano# klă hiam tơlơi hơd^p mơda trun tui.

Phrâo anai, Khul pơgang bum, mơmot mơta kual ASIA (APBA) gum hrom hăng Sang ia jrao prong tơring ]ar Daklak hmâo pơ phun breh pơjrao tơlơi ruă bơnga rơtă brơi m[s [ơi tơring ]ar, ba glăi bơnga] rơđah tơlơi ]ang rơmang kơ [ing tha rơma hmâo tơlơi hơd^p tơnap tap, akă hmâo prăk pơjrao hlâo kơ anun.

Rơbêh kơ ha mơkrah thun hăng anai, wa Lộc Thị Pịa (67 thun) [ơi să }ư\ Kbang, tơring glông Ea Su\p, tơring ]ar Daklak [uh mơta pô mơmot tui, lăng [u rơđah hơdôm gơnam tam jum dar samơ\ yua kơ pơmin anai le\ tơlơi ruă mơng tha rơma anun wa Pịa [u hmâo đing nao đơi ôh.

Truh hrơi hmâo [ing ơi ia jrao mơng Sang ia jrao prong tơring ]ar Daklak nao pel e\p brơi [ing hmâo tơlơi ruă gah mơta amăng plơi pla, `u mơng thâo pô hmâo tơlơi ruă bơnga rơtă.

Tơlơi ruă anai amra ngă mơta `u jai hrơi mơmot tui, lom anun amra ba truh bum mơta tơdah [u breh pơjrao hmao tlôn. Wa Pịa lăi pơthâo:

“Mơta  kâo mơmot hmâo 6 blan hăng anai laih. Kâo tha rơma anun pel e\p [u rơngiă prăk. Kâo kơnong kơ thâo lăi tơlơi bơni kơ Ping gah, Kơnuk kơna đo#]”.

Ăt kah hăng wa Lộc Thị Pia, ơi Vũ Đức Hảo (77 thun) [ơi phường Thắng Lợi, plơi prong Buôn Ma Thuôt, tơring ]ar Daklak hơd^p hluai tui kơ ană bă lu thun hăng anai laih.

Hmâo amăng drơi tơlơi ruă mơng [ing tha rơma, ră anai glăi hmâo tơlơi ruă bơnga rơtă dong, `u hu^ biă ană bă bơngot.

Lom hmư\ hing lăi hmâo gru\p ơi ia jrao mơng Khul pơgang pơgăn tơlơi bum, mơmot mơta kual ASIA nao pel e\p hăng pơjrao brơi đo#] tơlơi ruă bơnga rơtă kơ m[s tơring ]ar Daklak, ơi Hảo mơ-ak pran jua biă kah hăng phrâo dưi rơgao h^ sa tơlơi bơngot prong. Ơi Hảo ol kơdol pran jua brơi thâo:

“Lom hmâo mă hră pơkă nao breh mơta, kâo mơ-ak biă. Tơdah kâo rong nao breh pơjrao, tơdah nao pơ\ Sài Gòn thơ rơngiă lu prăk biă, bơ\ kâo le\ thun tha rơma dong [u anăm nao, [u thâo hyu e\p prăk, lom anun bơdjơ\ nao kơ ană bă dong kâo [u kiăng nao ôh.

Djơ\ mơng lăi tơlơi mơ-ak hrơi anai jing tơlơi mơ-ak [u thâo wor bit ôh amăng tơlơi hơd^p kâo”.

Amăng tal anai, Khul pơgang, pơgăn tơlơi ruă bum, mơmot mơta kual ASIA hmâo breh pơjrao brơi đo#] tơlơi ruă bơnga rơtă kơ 150 ]ô mơnuih, amăng anun, biă `u [ing tha rơma hmâo tơlơi hơd^p mơda tơnap, sang ano# [un rin, [un rin [ơ [ia\, sang ano# hmâo kơnuk kơna djru.

Rơngiao kơ dưi breh pơjrao mơta brơi đo#], [ing ruă mơta do# pơ\ anih ataih do# dưi hmâo sang ia jrao prong tơring ]ar Daklak djru prăk pơjrao do# glăi [ơi sang ia jrao hăng hơdôm khul gum djru brơi prăk [ong huă.

Bruă mă yôm phăn anai [u djơ\ kơnong kơ ba glăi bơnga] rơđah mơta kơ [ing tha rơma ôh mơ\, `u do# jing pran đăo gơnang kơ hơdră bruă gum djru mơng Ping gah, Kơnuk kơna pioh kơ gơ`u dong.

Ơi ia jrao Bùi Tiến Hùng, Khoa Sang ia jrao pơjrao ruă mơta Japan (Hà Nội), sa ding kơna gru\p pơgang, pơgăn bum, mơmot mơta kual ASIA brơi thâo:

“Prăk mă yua breh pơjrao lom sa ]ô mơnuih le\ mơng 4,5-5 klăk prăk. Yua kơ bruă mă anai amra pơjrao brơi suaih bum mơta kơ mơnuih ruă bơnga rơtă anun gru\p hmâo gir run e\p prăk mơng [ing mơnuih, khul gru\p thâo tơngiă [ơi dêh ]ar Japan.

Jơlan hơdră anai [u  djơ\ kơnong kơ pok pơhai [ơi tơring ]ar Daklak đo#] ôh mơ\ do# hmâo [ơi lu tơring ]ar, [ôn prong ataih pơkon dong.

{ing gơmơi ruah Daklak yua kơ [ơi anai `u ataih hloh mơng hơdôm kual krah hăng  m[s ăt do# [un rin lu mơn”.

Ơi ia jrao chuyên khoa 2 Ngô Văn Cường, Khoa Anom bruă pơjrao mơta, Sang ia jrao prong tơring ]ar Daklak brơi thâo:

“Lom hmâo tơlơi ruă bơnga rơtă le\, kơnong kơ hmâo sa jơlan gah pơjrao ră anai le\ breh pơjrao.

Hăng jơlan gah breh pơjrao phrâo ră anai le\ breh pơjrao Phaco thơ kơnong rơngiă mơng 5-7 mơnit giong yơh, lom breh pơjrao [u hmâo [le\ drah hăng tơdơi kơ breh amra glăi pơ\ sang dưi mơn”.

Ruă bơnga rơtă jing tơlơi ruă hmâo lu samơ\ amu` pơjrao tơdah thâo ta`, Yua anun, hơdôm mơnuih mơng 50 thun hăng lu hloh kơ anun khom nao pel e\p mơta rim tal 6 blan sa wot [udah nao pel e\p mơtam lom hmâo hơdôm tơlơi brơi [uh hling hlang./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr