VOV4.Jarai - Să Nâm Nung sông kơtang (gah tơring glông Krông Nô, tơring ]ar Daknông jing kual ngă hơkru\ đưm amăng rơnuk blah ngă, do# djă pioh gru grua bôh thâo pha ra ha jăn mơng djuai ania Bơnông.

Ră anai, djuai ania Bơnông [ơi anai djă pioh dong hơdôm bruă mă bôh thâo, pơsit pran jua pơđ^ kyar djuai bruă tuai ]ua\ lăng plơi pla [ơi glông jơlan pel e\p lăng amăng drong bôh pơtâo ]ư\ apui kơdir Krông Nô – Đang bơnga lo\n mơnai Daknông.

Ayuh hyiăng amăng bơyan bơnga, amăng pơ-iă bang, ruăi ]ư\ Jer Bri (gah să Nâm Nung, tơring glông Krông Nô, tơring ]ar Daknông) jai jing mơtah hloh.

Hmua ia [ơi [ôn Ja Rah mơtah laih gơnang kơ hmâo ia [ơi Dơnao hnoh ia Dak Mhang.

Kơ phê ăt pơhrui giong laih, anung amăng kơdung, răk pioh amăng anih dưm rơguăt.

{ơi anăp sang, tha plơi Y Xuyên ngơnge\ do# hmư\ radio rah laih anun krih rah tra` kram pioh pơhro#p phun go\ng drai kơ bơyan ngă yang jơnum ngui thun phrâo.

Giăm Sang hơdor tơngiă dưi hmâo kơnuk kơna pơdo\ng brơi le\ sang hnal kyâu mơng đưm hlâo adih, sang ano# tha plơi Y Xuyên djă pioh hơnong ngă gơnam hơdor pioh, hăng lu gơnam tam mă yua amăng tơlơi hơd^p mơda mơng djuai ania Bơnông.

Ăt [ơi anai mơn, jing anih pơtô bruă mơ`am bung bai, anih pơhra\m atông ]ing, adôh tơlơi adôh đưm, akhan mơng djuai ania Bơnông.

“Kơnong kơ [ơi plơi Bon Ja Rah kâo anai le\ djă pioh hơnong bôh thâo gru grua đưm. }ing hơgor ăt do# djă pioh hơnong mơn mơng rơnuk hlâo truh kơ ană tơ]ô. Hơdôm phiăn juăt đưm ăt [u lui mơn.

Amăng plơi pok na nao anih pơtô mơ`am bung bai, pơdo\ng phun go\ng drai, adôh tơlơi adôh đưm brơi kơ ană anôm, ană tơ]ô kiăng kơ huăi rơngiă h^. Kâo le\ pô pơtô [ơi anăp pơtô glăi kơ ană tơ]ô, [ing ană tơ]ô ăt tu\ mă ta` mơn hăng gum hrom hur har pran jua.

“Gah bôh thâo phiăn juăt djuai ania pô, kâo thâo ngă abih. Mơng bruă mơ`am bung bai, pơkra go\ng drai, adôh tơlơi adôh đưm,  atông ]ing, hơdôm tơlơi phiăn đưm, phiăn juăt mơng djuai ania kâo thâo abih.

Kâo le\ tha plơi anun khom ngă gru ba jơlan hlâo djă pioh bôh thâo đưm mơng djuai ania kiăng neh wa hăng [ing ană tơ]ô hrăm tui.”

Hăng sa ]ô mơnuih thâo lu phiăn đưm hăng thâo lu bruă mă amăng tơlơi hơd^p mơda bôh thâo đưm djuai ania Bơnông, samơ\ tha plơi Y Xuyên ăt [u ư-ang mơn pô thâo, lăi pơthâo amăng să Nâm Nung, tơring glông Krông Nô (Daknông) do# hmâo sa ]ô mơnuih rơgơi mơbruă hloh, anun le\ ơi Y Tiêng, tha plơi [ôn R’Cập.

Wot dua rơkơi bơnai Y Tiêng – H’ Nhớ leng kơ djuai ania Bơnông djru ngă hơkru\ đưm, dưi hmâo kơnuk kơna pơdo\ng sang do# hơdor tơngia.

Hrom hăng bruă mă mơng tha plơi dưi hmâo neh wa pơ pu\, ơi Y Tiêng do# “hmư\ hing” yua kơ bruă ngă yang, phai yang.

“Hrơi anai, kâo jak iâu [ing yang rơbang glăi! Ơ yang pơdai, yang dlai, yang ia krông ]roh hnoh, yang ]ư\ glăi pơ\ anai [ong kơbao amăng yang hrơi do\ng, a`ăm mơnong un ]ơtlam, mơmot mơ`um tơpai ]eh, mơ-ak pơdai tơsa\ kơ`^ asar hlôm, [ong huă hrom asơi hle hăng a`ăm mơnu\, rơkâo yang rơbang lăng ba, pơgang ba đang hmua pơdai plơi kâo klă hiam, djơ\ bơyan, pơgăn [u brơi hlô dlai phă pơrai, rơkâo [ing yang rơbang pơgang brơi plơi pla suaih pral, yâu mơ-ak.”

Mơng ha anai le\ tơlơi phai yang amăng mông Ngă yang huă asơi hle. {rô djơ\ ako# thun phrâo, tha plơi ơi Y Tiêng rơkâo brơi bơyan pơdai jor kơtor lu, tơlơi hơd^p mơda neh wa [ơi djop plơi pla trơi pơđao.

~u brơi thâo, anai le\ sa amăng hơdôm phiăn ngă yang yôm phăn dưi hmâo djuai ania Bơnông [ơi să Nâm Nung, tơring glông Krông Nô do# djă pioh.

“Djuai ania Bơnông hmâo lu phiăn ngă yang, amăng ako# thun phrâo le\ juăt pơphun Mơ-ak tơlơi suaih pral, mơ-ak hmâo pơdai phrâo, ngă yang pin ia... pơphun amăng đơ đam plơi pla [udah amăng rim sang ano#.

Amăng sang ano# le\ thun phrâo juăt pơphun mơ-ak tơlơi suaih pral jing phun `u, ană bă mơ-ak brơi kơ am^ ama [udah am^ ama mơ-ak brơi kơ ană bă.”

Ako# thun phrâo, yă H’ Thương, Kơ-iăng Khua Jơnum min mơnuih [ôn sang să Nâm Nung, tơring glông Krông Nô, tơring ]ar Daknông hmâo tu\ ư hrom ruah 10 bôh plơi pla hăng 7 blah đang hmua [ơi tơring ]ar kiăng ngă pơphô hlâo bruă wai lăng tuai ]uă lăng plơi pla, tuai ]ua\ lăng đang hmua, amăng anun hmâo [ôn Ja Rah, să Nâm Nung.

“Nâm Nung le\ hmâo lu gru grua bôh thâo phiăn juăt đưm mơng djuai ania [ơi anai, lu mơnuih thâo tơlơi đưm… anun gơ`u kiăng tuh pơplai kơ bruă wai lăng tuai ]ua\ ngui pơke\ hăng bôh thâo plơi pla pioh lăi pơthâo truh tuai ]ua\ lăng gru grua bôh thâo đưm.”

Tui hăng mrô yap, [ơi să Nâm Nung do# hmâo lu mơnuih thâo atông ]ing hơgor, adôh tơlơi adôh đưm, akhan. Đơ đam să do# 10 ring ]ing [ơi 4 bôh plơi, anun le\: Ja Rah, Yôk Ju, [ôn Rung hăng [ôn R’Cập.

Yă H’ Thương ăt brơi thâo mơn, să Nâm Nung do#  24 ]ô mơnuih djuai ania Bơnông hre] bruă rơngaih mơ`am băn ao, mơ`am bung bai, akhan, adôh tơlơi adôh đưm hăng pơdah atông ]ing hơgor, amăng anun hmâo 6 ]ô mơnuih dưi hmâo kơnuk kơna pơsit brơi [a\ng nghệ nhân dân gian.

“Hrom hăng anun [ing gơmơi do# hmâo gru\p atông ]ing, adôh tơlơi adôh đưm  le\ hlăk ai tơdăm ngek dra muai hmâo 12 ]ô mơnuih; anet hloh tơkeng thun 2000, prong hloh le\ tơkeng thun 1997.

{ing ]ơđai phrâo pơđut anih pơtô pơhra\m mơ`am bung bai, a`am băn ao yua kơ Khul đah kơmơi tơring ]ar hăng Anom pơtô bruă mă tơring glông Krông Nô pok anih pơtô. Bơ\ adôh tơlơi adôh đưm hăng atông ]ing hơgor le\ [ing ]ơđai ăt hre] laih mơn.

Hơdôm bruă jơnum ngui [ơi tơring glông le\ abih bang [ing kơhnâu bruă đưm hăng [ing ]ơđai leng kơ gum hrom hur har pran jua, hăng leng kơ hmâo pri sôh.”

Nâm Nung gah kual phun mơng Đang bơnga lo\n mơnai Daknông, anih hmâo lu amăng drong bôh pơtâo ]ư\ apui kơdir Krông Nô prong hloh Đông Nam Á.

Amăng 3 glông jơlan tuai ]ua\ ngui ngă pơhư\] pel e\p Đang bơnga lo\n mơnai Daknông le\ Nâm Nung gah glông “Bơni mơng ia hăng apui”. Tal Tết anai, hrom hăng bruă 14 anih anom tuai ]ua\ ngui ngă pơhư\] kah hăng: Gru grua lo\n ia Nâm Nung, ]ư\ apui kơdir Nam Kar, hơdôm bôh amăng drong bôh pơtâo, drai ia Dray Săp… le\ tuai hyu ]ua\ ngui dưi mưn [uh bôh thâo đưm mơng djuai ania Bơnông [ơi să Nâm Nung, hăng hơdôm tơlơi găn rơgao pha ra, mơ-ak klă./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih pơblang