VOV4.Jarai - Hmâo sa bôh sang phrâo klă hiam pioh do# kơđap pơ-iă, hơjan, hơđong tơlơi hơd^p mơda le\ tơlơi ]ang rơmang prong hloh mơng ha rơnuk mơnuih.

 

Hăng neh wa djuai ania Bơnông, sang do# khă prong [udah anet tơdơi kơ pơkra giong leng kơ khom ngă yang đ^ sang phrâo.

 

Hrom hăng tơlơi pơmin rơkâo yang brơi kơ pô sang suaih pral ngă rai lu mơta gơnam tam le\ anai do# jing tal yôm phăn jak iâu kơnung djuai hăng ană plơi mơ-ak hrom.

           

Prôk mơng mơguah, [ơi anăp sang phrâo pơdo\ng klă hiam, sang ano# ayong Bơ Trường, [ơi [ôn Jang Pông, să Ea Huar, tơring glông Buôn Đôn, tơring ]ar Daklak, dik dăk ]uh un, ]uh mơnu\ ngă yang đ^ sang phrâo.

 

~u brơi thâo, anai le\ tal mơ-ak mơng sang ano#, `u jak iâu lu neh wa kơnung djuai pioh nao hơ-ơ] hmưi kiăng bơwih [ong huă đ^ kyar hloh dong:

           

“Hrơi anai sang ano# kâo pơ phun ngă yang đ^ sang phrâo, tui hăng phiăn juăt le\ tơdơi kơ sang pơkra giong khom ngă yang.

 

Kâo ngă yang đ^ sang phrâo hăng un prong, sa drơi un dong ngă yang kơ tơlơi suaih pral sang ano# hăng sa drơi mơnu\ ngă yang lăi pơthâo kơ yang rơbang.

 

Ngă yang pioh pô do# amăng sang phrâo hmâo tơlơi phă hloh, suaih pral hloh. Suaih pral anun kah mơng dưi ngă lu bruă, ngă rai lu gơnam tam, sang ano# jai hrơi jai đ^ kyar hloh dong”.

           

Mơng bah  amăng mut nao amăng lăm sang, ayong Bơ Trường kă lui hlâo 5 bôh ]eh tơpai jing sa glông.

 

Tui hăng phiăn juăt, `u ăt jak iâu mơn sa ]ô tha plơi mơbruă hmâo lu mơnuih tui pioh ngă yang amăng hrơi yôm phăn anai.

 

Tha plơi Bơ Huyn, [ơi [ôn Ea Rông, să Krông Na, tơring glông {ôn Đôn, pơblang: }eh tơpai blung a kă giăm bah amăng mut tơbiă le\ pioh ngă yang lăi pơthâo kơ bơngat jua ơi yă kơnung djuai, ]eh anai anet prong leng kơ dưi soh, a`ăm mơnu\ hai dưi mơn.

 

}eh tal dua le\ ngă yang sang phrâo, khom yua ]eh tơpai prong, a`ăm un prong.

 

}eh tal 3 le\ ngă yang kơ pô sang hăng hơdôm mơnuih amăng sang ano#, ]eh tal 4 le\ pioh kơ am^ ama gah bơnai, ]eh tơpai tal 5 pioh kơ am^ ama gah sang rơkơi. Tha plơi Bơ Huyn brơi thâo:

           

“Blung a le\ ngă yang kơ bơngat jua ơi yă, kiăo tui anun le\ ngă yang sang phrâo, to# tui dong le\ ngă yang kơ tơlơi suaih pral pô sang, tơdơi kơ anun le\ ngă yang am^ ama dua bơnah rơkơi hăng bơnai, wot dua bơnah [u kơ[ah ôh.

 

Khom ngă yang hăng un prong, ]eh tơpai prong, tơlơi anai khom ngă yang brơi djop djơ\ anun kah mơng dưi”.

           

Ăt tui hăng tha plơi Bơ Huyn, phiăn juăt gah djuai ania Bơnông le\ lom sang pơkra giong,  pô sang khom ngă yang rơkâo tơlơi phă, tơdah [u ngă thơ bơngat jua ơi yă amra jăm [uah, sang ano# amra bơwih [ong [u jing ôh.

           

Lom pơ pe\ đuăi mơng sang hơđăp ăt khom ngă yang mơn, pioh lăi pơthâo glăi hăng yang rơbang, bơngat jua mơng sang do# anun.

 

Hmâo tui anun kah bơngat jua mơng sang hơđăp mơng [u hơduah e\p, [u jăm [uah.

 

Bruă “pơ pe\ đuăi” mơng sang hơđăp amra ngă yang hăng ]eh tơpai hăng sa drơi un [udah mơnu\ tui hluai pô hmâo.

 

Tơdơi kơ ngă yang, mơnuih djuai ania Bơnông amra tui hluai pô pơsit mă yua dong sang hơđăp amăng bruă pơkon [udah ruh lui.

           

Lom sang phrâo pơdo\ng giong, neh wa ăt dưi du\ nao gơnam do# jăng jai mơn. Samơ\ gơ`u kom [u dưi djă ba go\ nao pơ\ sang phrâo ôh lom akă ngă yang.

 

Tui hăng tha plơi Bơ Huyn, djuai ania Bơnông pơmin le\, akă lăi pơthâo hăng yang rơbang mơ\ ]uh apui amăng sang phrâo thơ pô sang amra bưp tơlơi [u phă ôh:

           

“Sang phrâo le\ ta dưi đ^ do# mơtam mơm, samơ\ lom akă dưi ngă yang thơ akă dưi djă go\ đ^ hăng dlông sang ôh, yap wot gơnam [ong huă hăng adôh suang dong, ngă tui anun [u klă ôh.

 

Kiăng huă asơi amăng sang phrâo thơ ăt khom tơnă hơbai [ơi yu\ sang mơn, [ong huă [ơi rơgo#p sang đo#], akă lăi pơthâo hăng yang rơbang thơ [u dưi ngă hơdôm bruă anun ôh. Kâo khom kom anun kah mơng dưi be\ tơlơi [u phă kơ sang ano#”.

           

Amăng mông ngă yang đ^ sang phrâo, hmâo sa phiăn juăt yôm phăn le\ ngă yang tơlơi suaih pral kơ abih bang mơnuih amăng sang ano# (djơ\ nao hrom hăng ]eh tơpai tal 3, hăng amra kă dong lu ]eh tơpai pha ra brơi kơ hrim mơnuih tơdah sang ano# hmâo hmăi thơ).

 

Pô sang amra prăp lui kơpaih, kông kom djop brơi kơ mơnuih amăng sang ano#, pơ phun mơng đah kơmơi, tơdơi kơ anun le\ rơkơi, kiăo tui dong le\ [ing ană bă.

 

Tơdơi kơ anun hrim bôh kông kom amra dưi ]ut [ơi tơngan mơng rim ]ô mơnuih.

 

Tơpai kă ngă yang kơ pô hlơi le\ pô anun amra mơ`um hlâo, kiăo tui dong le\ bơnai [udah rơkơi mơng pô anun, tu\] rơnu] le\ ană bă gơ`u.

           

Ngă yang đ^ sang phrâo, pô sang jak iâu khom dưi am^ ama gah bơnai, gah rơkơi (djơ\ nao hrom ]eh tơpai tal 4, tal 5).

 

Tơdah am^ ama [u do# tah le\, khom hmâo mơnuih pơ ala brơi le\, amai [udah ayong kiăng pô sang ngă yang.

 

Gơ`u ngă yang tui anun le\ kiăng hơdor tơngia kơ pô pơjing [a\ [em ]em rông, pơdah pran jua pơ pu\ hăng mơnuih prong, kiăng hmâo tơlơi suaih pral mơng mơnuih je# giăm klă hiam, bơwih [ong huă jai hrơi jai pơdrong sah hloh.

           

Ngă yang đ^ sang phrâo hăng djuai ania Bơnông yôm phăn hloh le\ tơdah hmâo hmăi thơ, khom jak iâu tum djop neh wa kơnung djuai hăng gơyut gơyâu giăm ataih.

 

Neh wa pơmin sang phrâo le\, khom hmâo lu mơnuih nao mơ-ak hrom, hơ-ơ] hmưi anun kah mơng phă.

 

Jai lu mơnuih nao mơ-ak hrom pô sang thơ jai hmâo ]ơkă mă lu tơlơi hơ-ơ] hmưi klă hiam, lom anun sang ano# jai kơja\p kơtang hloh, đ^ kyar hloh./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr