VOV4.Jarai - Tơdơi rim bơyan yuă prah pơdai, neh wa djuai ania Êđê [ơi tơring ]ar Daklak juăt ngă yang huă asơi hle “Huă êsei mrâo”.

 

Tơlơi ngă yang huă asơi hle pơdah pran jua hơdor tơngia hăng yang rơbang hmâo brơi laih hơjan klă, pơ-iă hiam, pơhrui glăi pơdai jor kơtor lu, djop sang trơi pơđao. Anai ăt le\ sa hơdră pơke\ hrom neh wa djuai ania Êđê.

           

Djuai ania Êđê juăt pơ phun ngă yang huă asơi hle dua wot amăng sa thun. Tal sa amăng blan 8, blan 9 tơdơi kơ yuă prah pơdai ta` giong. Tal dua amăng blan 11, blan 12 tơdơi kơ yuă prah pơdai kraih.

 

Amăng tal anai hmâo tơlơi ngă yang pơ pu\ [ing yang rơbang hăng jơnum ngui [ong huă asơi hle.

 

Tơlơi ngă yang dưi pơ phun tui rim sang ano#. Sang hơpă yuă prah hlâo le\ amra jak iâu djop mơnuih amăng [ôn gum hrom huă asơi hle. Tơdơi kơ anun hơdôm bôh sang ano# pơkon ngă yang huă asơi hle.

 

Yua tui anun yơh, [ơi [ôn hmâo lu mơnuih ngă yang huă asơi hle, djơ\ ano# `u sui truh kơ sa blan.

 

Ama Nhi, [ơi [ôn Drah, să }ư\ Ne\, tơring glông Krông {uk, tơring ]ar Daklak brơi thâo, tơlơi ngă yang anai kah hăng [ong huă mơ-ak thun phrâo, pơđut bơyan yuă hơpuă hơđăp, prăp lui kơ bơyan pơ\ anăp dong:

           

“Tui hăng phiăn juăt djuai ania Êđê, thun phrâo le\ huă asơi hle, rim sang ano# pơ phun ngă yang huă asơi hle.

 

Tha plơi amăng [ôn  amra iâu pơthưr djop mơnuih, giong yuă prah pơdai ta#o hloh mơ-ak huă asơi hle kiăng ană tơ]ô suaih pral, thun dơi  tơju\ pla ba glăi lu pơdai dong”.

           

Ngă yang hua asơi hle mơng rim sang ano# juăt pơ phun  amăng rơwang mơng 2-3 hrơi, [ơi hmua hăng pơ\ sang.

 

Amăng hmua djuai ania Êđê, hmâo sa blah lon hơ]ih, kiăng rim thun tơju\ pla yua kơ ngă yang huă asơi hle, kơnong kơ đah kơmơi đo#] dưi bơwih brơi. Pơdai tơju\ pla [ơi lon anai ăt khom ruah mă kiăng pioh pơjeh pơdai.

 

Lom yuă prah pơdai  đah kơmơi pô sang [udah pô ană đah kơmơi phun, khom hơpuă pơdai hăng tơngan.

           

Hrơi huă asơi hle, [ơi lon hơ]ih anun, rim sang ano# leng kơ pơdo\ng hơdôm phun go\ng drai hmâo ană ru\p pơkra hăng kram, ]i lăi nao yang wai lăng hmua pơdai.

 

Tơdơi kơ anun, hơdôm pô hmua ngă yang pơdai hăng sa ]eh tơpai, sa drơi mơnu\ ania, 7 đing asơi hrong dưi tơnă hăng braih hle [ơi lon hơ]ih anun.

 

Ngă yang giong, djop mơnuih gum hrom [ong mơ`um mơ-ak hrom.

           

Giong ngă yang pơdai [ơi hmua, djop mơnuih glăi pơ\ [ôn ngă yang pơdai dong hăng hơdôm yang rơbang hrom hăng ơi yă đưm.

 

Lom yuă hơpuă pơdai, pô hmua amra djă pioh sa amung pơdai [ơi krah hmua, bu] tôm phun hăng akha pơdai ba glăi.

 

Amăng sang, gơ`u amra yôl phun pơdai anai hăng dlông sa bôh rêu truh kơ bơyan tơdơi.

 

Asar pơdai hlung trun le\ hlung mut amăng rêu, ]i lăi djă pioh glăi bơngat pơdai.

 

Djuai ania Êđê pơmin, yang pơdai le\ [ơi rơgo#p lon, bơ\ bơngat pơdai le\ amăng asar pơdai.

 

Lom tơju\ pla le\ bơngat pơdai [ơi hmua; lom yuă hơpuă le\ bơngat pơdai dưi glăi pơ\ sang, mut amăng atông.

 

Kiăng bơyan pơdai jor  le\ neh wa khom djă pioh bơngat pơdai klă hiam, [u dưi pioh bơngat pơdai đuăi hyu ngui ôh.

           

 

Amăng mông ngă yang huă asơi hle [ơi sang, hơdôm phiăn ngă yang, ơi yă đưm hmâo sa drơi un prong, 7 bôh ]eh tơpai, 1 go\ asơi bă, sa bôh get dưm braih bă.

 

Amăng abăn ao ngă yang, pô ngă yang pơ ala kơ pô sang ano# phai yang pơdah pran jua pioh  kơ [ing yang rơbang hmâo sa bơyan jơnap, rơkâo brơi bơyan pơdai pơ\ anăp hmâo lu bôh dưm bă kơ atông, tơlơi hơd^p mơda trơi pơđao hloh.

 

Tha plơi Ơi Kol, [ôn Tơng Ju\, să Ea Kao, plơi prong {uôn Ama Thuo#t brơi thâo:

           

“Pô ngă yang amra iâu “Ơ [ing yang rơbang mơng ngo\, mơng yu\, yang ia, yang ]ư\, yang pơdai… rai [ong huă hrom hăng sang ano#”.

 

Pô ngă yang amra ngă yang amăng sa mông, jak iâu abih bang [ing yang rơbang, ơi yă glăi huă asơi hle”.

           

Dong mơng pơđut mông phai yang, pô ngă yang amra rơbat hyu a`ah ia tơpai [ơi apur go\, ring ]ing, kai rơ`an, atông pioh pơdai kiăng hơ-ơ] hmưi. Tơdơi kơ anun, jua ]ing iâu yang tơtar đ^ dik dăk.

 

Tui hăng Ơi Điêr, [ơi [ôn Ky, phường Thành Nhất, plơi prong {uôn Ama Thuo#t, tơring ]ar Daklak, atông ]ing, adôh Kưt, adôh bơpơtưh nao rai… [u dưi kơ[ah amăng hơdôm mông huă asơi hle.

 

Jua ]ing tơtar đ^ lăi pơthâo hăng [ing yang rơbang, hăng plơi pla ala [ôn, tơlơi hơd^p mơda trơi pơđao, tơlơi rơmon rơpa [u do# pơhu^ truh dong tah:

           

“Đưm hlâo adih ơi yă ta djă pioh na nao gru bôh thâo đưm mơng pô. Ră anai ăt tui anun mơn.

 

Amăng mông ngă yang huă asơi hle atông ]ing tui bôh thâo đưm mơng djuai ania Êđê. Amra atông jua ]ing huă asơi hle”.

           

Lom giong ngă yang ăt le\ lom pơ phun mông ngui ngor mơ-ak klă, dik dăk mơng tlam truh kơ dah.

 

Pô sang đah kơmơi ngă yang dưi jak iâu nao mơ`um tơpai blung a, tơdơi kơ anun truh đah kơmơi tha rơma hloh, to# tui dong  le\ [ing pơprong, ơi Y Kô Niê, Kơ-iăng Khoa Anom wai lăng bôh thâo (Gơnong bruă bôh thâo, bơkơja\p drơi jăn hăng tuai ]ua\ ngui tơring ]ar Daklak) brơi thâo:

           

“Ngă yang huă asơi hle mơng djuai ania Êđê hmâo tơhnal ư-ang gơnam tam, kông ngăn pô ngă rai, gơ`u pơ phun adôh suang hăng akhan hri.

 

Gơ`u pơ phun sa [udah dua hrơi, gơ`u amra ngă a`ăm mơnu\, a`ăm un… pơdah hơdôm hơget gơ`u hmâo kiăng jak iâu ană plơi. Pơdah pran jua thâo tơngia kơ yang rơbang hmâo brơi laih gơ`u bơyan pơdai jor”.

           

Ngă yang huă asơi hle mơng djuai ania Êđê dưi pơ phun tui rim sang. Samơ\ pô sang leng kơ jak iâu neh wa ataih je#, [ôn lan gum hrom mơ-ak .

 

Anai ăt le\ sa hơdră pơke\ hrom neh wa djuai ania Êđê, yua kơ lom  jah hmua, tơju\ pla, truh kơ hrơi yuă hơpuă, leng kơ hmâo tơlơi gum tơngan hrom djru nao rai tơdruă mơng abih bang plơi pla./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr