VOV4.Jarai- Hăng tơlơi c\ang rơmang bơyan ngă hmua pla pơjing hơmâo lu pơdai, kơtơr, sang ano\ hiam drơi jăn pran juă laih anun plơi pla jai hrơi pơlir hơbit hro\m, djuai ania Mnông Gar [ơi tơring glông Dam Rong, Lâm Đồng, juăt pơphun hrơi Ngă yang hok mơ-ak hơmâo pơdơi kơtơr tơdơi bơyan pơhrui gơnam.

Tui hăng tha plơi Nơm Y Biêng, do\ [ơi plơi Păng Pế Dơng, să Dà Rsal, tơring glông Dam Rong, Lâm Đồng, tơdơi bơyan yuă hơpuă, neh met wa djuai ania Mnông Gar [ơi anai juăt pơphun ngă yang hok mơak hơmâo pơdai kơtơr. Hrơi ngă yang juăt pơphun lơm rơnuc\ thun, pơphun mơng rim ako\ sang:

‘’Hrơi ngă yang anai kah hăng bơni kơ yang rơbang brơi kơ sang ano\ hơmâo [ong hơmâo huă amăng thun rơgao. Ri\m thun ha wơ\t ta pơyơr kơ Yang hơdôm gơnam mơ\ sang ano\ ta hơmâo amăng thun anun, kah hăng pơdai, kơtơr, kơphê.

Tơlơi ngă yang anai anai pơphun mơng rim boh sang ano\, amăng hrơi anun, sang ano\ iâu sang ano\ ieo gah, iâu tha plơi, pô rơgơi bruă amăng plơi rai ngui ngơr mơ-ak hro\m hăng sang ano\’’.

Bruă ngă yang hok mơak hơmâo pơdai kơtơr yua pô sang pơsit ngă, lơ\m pơhrui abih gơnam tam mơng đang hmua.

Tha plơi Nơm Y Biêng brơi thâo, tơlơi ngă yang anai hlâo adih le\ Ngă yang huă asơi hle, tơdơi anai arăng pơplih ming kiăng djơ\ hăng tơlơi ngă hmua pla pơjing jai hrơi pơđ^ kyar:

‘’Hlâo adih, neh met wa djuai ania Mnông Gar kơnong ngă yang huă asơi hle đôc\, samơ\ rơnuk anai, neh met wa pơ[ut glăi, pơphun ngă hro\m ha wơ\t hlao, ruah mă hrơi hiam amăng blan 12. Anai le\ tơlơi ngă yang ngui ngơr prong hloh amăng thun.

Ră anai, [ing gơmơi pơkra rai lu gơnam pơko\n mơng đang hmua, kah hăng pơdai, kơtơr, kơphê, mboh `ông, boh c\ôm c\ôm, sầu riêng…Kâo yơh pô tha hloh amăng sang ano\, kâo jak iâu ană bă, ană tơc\ô do\ hmre.

{ing gơmơi ngă yang pơyơr đ^ gơnam tam [ing gơmơi hơmâo ngă rai, rơkâo kơ yang rơbang brơi [ing gơmơi hiam drơi jăn pran jua c\i pơkra rai lu ngăn hloh’’.

Tui hloai hăng tơlơi hơmâo mơng sang ano\, tui hloai kơ bơyan mơ\ djuai ania Mnông Gar pơphun ngă yang hok mơ-ak hơmâo pơdai kơtơr anet [udah prong, sui ha hrơi [udah lu hrơi.

Gơnam pơyơr kơ yang hăng pu\ brơi ană plơi le\ un, mơnu\, kơbao, rơmô…Tha plơi Nơm Y Biêng brơi thâo rơđah hloh:

‘’Sang ano\ ngă yang hơmâo un le\ ta pơyơr un, hơmâo mơnu\ pơyơr mơnu\, hơmâo tơpai pơyơr tơpai yơh…

Tơdah kiăng mơ-ak hloh, dik dăk hloh le\ sang ano\ jak iâu [ing tơdăm dra amăng plơi rai atông c\ing ring hơgor, adoh reng, tong bơr, adoh tam pơt…[ing đah kơmơi soang kiăo tui jua c\ing yua [ing tơdăm atông.

Tơlơi ngă yang anai juăt pơphun amăng dua hrơi dua mlăm, tui hloai hăng sang ano\ hơmâo’’.

Ngă yang hok kơdok bơyan hơmâo [ong hơmâo huă mơng djuai ania Mnông Gar jing kơ tơlơi yôm biă mă, [u kơnong bơni hăng rơkâo đ^ yang rơbang tơlơi hiam klă đôc\ ôh mơ\, tơlơi anai ăt pơtă pơtăn kơ ană tơc\ô triăng mă bruă, kiăng hơmâo lu ngăn hloh.

Tui hăng tha plơi Nơm Y Biêng, dong mơng hrơi ngă yang anai, plơi pla jai hrơi pơlir hơbit, hơdip hro\m mơ-ak hloh:

‘’Tơlơi ngă yang ngui ngơr anai c\i pơtă pơtăn ană tơ\cô mô yâo amăng sang ano\ mă bruă triăng kơtang hloh dong amăng bơyan ngă hmua pơ anăp.

Pơtă kiăng adơi ayong, kơnung djuai, neh met wa amăng plơi hluh amăng tơngia kho\m gum hro\m tơdroă, lăng tui gru kơnuih ơi, yă triăng kơtang mă bruă, hmư\ tui pô rơgơi bruă amăng plơi, djă bong hơđong kjăp plơi pla, kiăng tơlơi bơwih [ong huă jai hrơi pơđ^ kyar hloh, hơmâo lu tơmun, mơkai, plôi, kơtơr, đang hmua jai hrơi lu tui mơn…

Pơsur pran jua ană tơc\ô, neh met wa amăng plơi kho\m gir mă bruă hloh dong kiăng tơlơi hơdip anai jai hrơi trơi pơđao, yâo mơ-ak’’.

Hăng bruă pla lu mơta djuai phun pla, rông hlô mơnong, tơlơi hơdip mơng neh met wa djuai ania [iă [ơi Dam Rong, Lâm Đồng jai hrơi pơplih tui, plơi pla trơi pơđao yâo mơ-ak hloh.

Laih anun tơlơi ngă yang mơ-ak bơyan hơmâo [ong hơmâo huă jing gru hiam hmư\ hing ăt pơphun na nao [ơi hơdôm boh plơi pla djuai ania Mnông Gar [ơi anai.

Tơdah hơmâo wan rai c\uă plơi pla djuai ania Mnông Gar [ơi Dam Rong, Lâm Đồng, lơ\m rơnuc\ thun, [ing gơyut amra hơmâo pô sang iâu ngui hro\m hrơi ngă yang anai, yua dah djuai ania Mnông khăp kơ tuai biă.

{ing gơyut amra măt yua tơpai c\eh mih jơman, ayun soang kiăo tui jua c\ing, lăng tơdăm dra ayun soang, laih anun [ong mơ`um gơnam [ăt jơman mơng kual C|ư\ Siăng.

                                                                               Siu H’Mai: Pô c\ih hăng pôr