VOV4.Jarai – Ngă yang pơ anăn ană nge (Êđê iâu le\ Mprăp yun, kah hăng iâu bơngăt – pơ anăn) hrup hăng Jarai ta juăt ngă tơpai bôt, [ơhet amăng tơngia c\ơđai anun, jing tơlơi ngă yang kho\m hơmâo yơh amăng tơlơi hơdip ană mơnuih. Tơlơi ngă yang [u kiăng ngă prong lơi, samơ\ yôm biă mă hăng rim c\ô mơnuih. Djuai ania Êđê đăo gơnang, lơ\m ngă yang pơ anăn, pô nge anun amra hơmâo yang lăng ba, suaih pral, hrăm rơgơi, bơwih [ong đ^.

Djuai ania Êđê ngă yang pơ anăn anăn kơ c\ơđai phrâo tơkeng tơdơi kơ ha hrơi. Yua dah gơ`u pơmin c\ơđai phrâo tơkeng aka [u hơmâo bơngăt ôh, yua hnun kiăng ngă yang pơ anăn, iâu bơngăt kơ pô nge anai jai ta` jai klă hloh. Sang ano\ amra ruah lu anăn amăng kơnung djuai mơng đưm, mơng ơi yă, pơ anăn tui anăn [ing rơgơi, plơi pla hmư\ hing, pô pơdrong sah, hơdip klă …c\i pơ anăn kơ nge anet.

Mơnuih djuai ania Êđê pơphun ngă yang pơ anăn kơ ană bă kho\m pơphun klă. Tơlơi ngă yang pơphun mơng mơguah sing bring lơ\m yang hrơi [le\ kiăng kơ hơmâo tơlơi klă hiam kơ pô nge anun.

Gơnam ngă yang hơmâo c\eh tơpai ha drơi mơnu\ (tơdah đah kơmơi le\ mă mơnu\ ania, tơdah đah rơkơi le\ mă mơnu\ ông), hơmâo ha asar trong (hơmâo pơsơi c\ut [ơi boh trong), ha c\ơđeh rơya hăng hla tơbâo [udah hla trol (hơmâo ia ngôm); ia ngôm yơh bơngăt yang rơbang, bơngăt ơi yă ta (amra mut nao amăng pô nge aka [u hơmâo bơngăt).

Rơngiao kơ anun, tơdah đah đah kơmơi le\ sang ano\ prăp lui không mrai pioh [ơi anih ngă yang kiăng truh kơ nge prong le\ rơgơi mơ`am mrai; tơdah đah rơkơi le\ sang ano\ pioh hrăo, kiăng nô anai prong le\ kơjăp pran pơgang ba sang ano\, plơi pla.

Truh mông ngă yang, pô nge hơmâo mơnơi agaih drơi jăn, klon khăn pơđao pơđih nge [ơi gơnam ngă yang. Pô phai yang iâu yang rơbang, ơi yă mơng đưm glăi mơ`um tơpai, [ong mơnong, lăng ba kiăng c\ơđai [ong huă jơman, ta` prong, huăi hia.

Pô phai yang iâu anăn [ơi thơ mơ\ pô nge anun huăi hia ôh mơ\ tlao hok le\ sang ano\ mă anăn anun hlao pơ anăn kơ nge. Lơ\m ngă yang giong, pô mă [uai mă trong tut nao amăng ia ngôm dưm [ơi giăm amăng bah nge, laih anun brơi liah hơtai mơnu\ kiăng nge prong le\ khin hơtai, hơmâo bruă hơget tu\ mơn ăt gir mơn, [u glêh glar ôh.

Lơ\m ngă yang giong, abih bang mơnuih amăng sang hro\m hăng pô phai hăng pô mă [uai huă asơi, [ong mơnong mơnu\, mơ`um tơpai c\eh. Tha plơi ơi Lệ, do\ [ơi {uôn Sah B, să Ea Tul, tơring glông C|ư\ M’gar, Daklak brơi thâo, amăng tơlơi hơdip mơnuih djuai ania Êđê kho\m hơmâo lu tơlơi ngă yang, blung a le\ ngă yang pơ anăn kơ ană nge.

“Lơ\m c\ơđai phrâo rơkeng le\ brơi `u liah ia ngôm kiăng truh kơ prong `u kơjăp pran. Lơ\m ha blan le\ ngă yang dong mơn, hơmâo ha phun tơpai drơi mơnu\, pô phai yang gret [ơi kông. Tơdơi anai gơ`u ngă yang hăng un, 3 c\eh tơpai laih anun gret dong mơn [ơi kông. Amăng hrơi ngă yang pơ anăn kơ nge le\ pô mă [uai. Mơnu\ arăng hơtuk h^, nge anun hơmâo pô mă [uai brơi liah hơtai mơnu\’’.

Tha plơi Ơi Lê Na, 75 thun, do\ [ơi [uôn Yao, să Ea Tul, tơring glông C|ư\ M’gar, Daklak brơi thâo, amăng hrơi pơ anăn [u dưi adoh kưt, ei rei [udah [u dưi atông c\ing ôh, pô phai kơnong iâu yang rơbang lăng ba pô nge anun đôc\ yơh.

“Ngă yang pơanăn kơ nge kiăng truh prong hiam drơi jăn pran jua. Tui hăng mơnuih djuai ania Êđê, lơ\m ngă yang kiăng hơmâo ha drơi mơnu\. Lơ\m glăi pơ ơi yă ta đưm ăt ngă yang hăng ha drơi mơnu\ mơn…”.

Pơ anăn giong, c\ơđai djă kơnung am^. Anai le\ gru grua đưm, hơmâo mơng ơi yă đưm laih. Lơ\m rơkơi bơnai hơmâo ană kơc\ua le\ iâu anăn dua rơkơi bơnai tui anăn ană kơc\ua mơn.

Siu H’Mai: Pơblang hăng pôr