VOV4.Jarai - Ngă yang rơnuk rơnua plơi pla le\ tơlơi ngă yang hơmâo mơng đưm hlâo laih mơng djuai ania Bahnar. Anai le\ sa amăng hơdôm tơlơi ngă yang yôm amăng plơi pla, rơkâo brơi plơi pla trơi pơđao, yâo mơ-ak…

Ngă yang rơnuk rơnua hơđong plơi pla (hrup hăng yang Yă Pôm) tui hăng tơlơi Bahnar Rơ Ngao iâu le\ Puh hơdri\. Puh le\ puh pơđuăi, hơdri\ le\ klin klin, atâo brâo…Puh hơdri\ le\ puh đuăi rơhung atâo, klin klon, tơlơi [u hiam, kiăng plơi pla rim thun lêng kơ trơi pơđao yâo mơ-ak, pơlir hơbit kơnung djuai, mơnuih mơnam…

Ơi A Thút – tha kơhnâo, Khoa grup atông c\ing plơi Đăk Wơk (să Hơ Moong, tơring glông Sa Thầy, Kontum) brơi thâo: Ngă yang rơnuk rơnua hơmâo mơng đưm hlâo laih. Tơlơi ngă yang hơmâo mơng hrơi plơi pla djuai ania Bahnar djơ\ klin, hơmâo lu mơnuih djai, yua anun ană plơi juăt ngă yang, kiăng puh pơđuăi hrung tâo, yang sat ngă.

Tha kơhnâo A Thút brơi thâo:

‘’Ngă yang rơnuk rơnua le\ rơkâo kơ yang rơbang brơi ană plơi ta hiam drơi jăn pran jua, puh pơđuăi abih klin duăm ruă, tơlơi ju\ sat tơbiă đuăi mơng plơi. Ană plơi hiam drơi, ngă lu hmua, pla lu kơtor, hơbơi pơtơi, rông rơmô kơbao lu, kiăng tơlơi hơdip trơi pơđao, pơdong plơi pla jai hrơi đ^ kyar, hiam klă hloh’’.

Ngă yang rơnuk rơnua mơng djuai ania Bahnar pơphun [ơi plơi gru grua djuai ania Việt Nam, Hà Nội

Ngă yang rơnuk rơnua plơi pla juăt pơphun lơm puih bơyan yuă hơpuă. Tui hloai kơ tơlơi hơmâo mơn ană plơi mơng ngă Yang, gơnam pơyơr kơ yang kiăo tui ta hơmâo, [ơi `u mă kơbao [udah rơmô, [ơi ano\ `u mă un, mơnu\, bê…Hơdôm thun giăm anai, [ing Bahnar `u juăt mă bê c\i ngă yang.

Hlâo c\i ngă yang, ană plơi kho\m hyu kih rơmet jơlan nao rai agaih [ơhông [ơ\i, pơkra glăi sang rông, pin ia, kih rơmet plơi pla agaih, pơc\ruh gơnam tam, prăk kăk c\i blơi gơnam pơyơr kơ Yang, pơkra rup troă [ô|, buh sum ao rup hlô glai, trah rup mơnuih, rup hlô rông…

Ngă yang rơnuk rơnua mơng djuai ania Bahnar pơphun [ơi plơi gru grua djuai ania Việt Nam, Hà Nội

Amăng hrơi ngă yang, tha plơi iâu [ing tơdăm dra rơmuih, tui, djru brơi bruă ngă yang kah hăng: ruah sa c\ô tơdăm kjăp pran buh ao blâo hlô, troă rup [ơi [ô| hăng tơngan djă tơgă; sa c\ô tơdăm dong le\ buh abăn amăng drơi, ako\ `u đoa rup c\im phượng hoàng; dua c\ô dra yă hla kơnih…

Amăng mông ngă yang, tha plơi phai: ‘’Ô yang c\ư\, yang ia, yang gro\m, yang kmlă hăng adai! Hrơi anai, abih bang tha, c\ơđai, tơdăm, dra amăng plơi gơmơi pơ[ut [ơi sang rông glông glin.

{ing gơmơi prăp lui djo\p mơta tui hăng tơlơi [ing gih hơduah tơ`a laih. Pơkra rup mơnuih, đao, tơbăk, khyol hăng hlô mơnong pơyơr kơ yang, taih un tơnô pơkrieo prong rông sui ha pluh thun, mơnu\ blâo ju\ c\i ngă yang.

Tui hăng rim thun mơn, ană plơi gơmơi rơkâo kơ yang lăng ba, puh pơđuăi hrung atâo, klin klon, hơdr^ hơdrang do\ amăng plơi pla…’’.

Ngă yang rơnuk rơnua mơng djuai ania Bahnar [ơi plơi Đăk Wơt, să Hơ Moong, tơring glông Sa Thầy, Kontum

Pơđut mông phai yang, ană plơi pơphun puh pơđuăi rơhung atâo, klin klon. Tha plơi yơh pô ba jơlan. Arăng ur hrek, tơto\m tơkai [ơi lo\n pơ ala bruă puh pơđuăi tơlơi ju\ sat, atâo brâo, hơdr^ hơdrang…

Pơdơi ur hăng tơto\m tơkai, jua c\ing hơgor mơ`i dik dak, [ing đah kơmơi ayun soang, pơhiăp tlao hao hac\ mơ-ak biă mă yua dah klin klon, atâo brâo hơmâo puh đuăi ataih mơng plơi pla.

Bruă puh pơđuăi rơhung atâo, klin duam ruă,…pơphun [ơi djo\p jơlan nao rai amăng plơi hăng hơdôm boh sang, arăng lok nao lok rai bruă ur hrek, rơbat tơto\m, puh đuăi ‘’huih, huih, huih’’ le\ jua hơgor atông 3 wơ\t, giong anun jua c\ing djring djring hăng tơlơi soang hơyak tơkai tơtuet mơng [ing dra Bahnar.

Pơđut tơlơi ngă yang, ană plơi pơ[ut [ơi sang rông c\i mơ`um [ong, ngui ngor. Lơm c\eh tơpai hăng gơnam [ong huă hơmâo prăp lui abih baih, tha plơi ngă yang iâu yang rơbang glăi [ong, glăi huă, ngui hro\m hăng ană plơi.

Tơlơi phai yang tui anai: Ô yang! Ană plơi gơmơi bơni kơ [ing gih brơi tơlơi hiam klă kơ ană plơi amăng thun blan rơgao. Abih pran jua iâu gih rai pơ anai mơ`um [ong, [ong mơnong, mơ`um tơpai hro\m hăng ană plơi amăng brơi ngă yang hrơi anai.

C|ang rơmang amăng hơdôm thun tơdơi, gih brơi plơi pla gơmơi jơlan klă ngă hiam, hơmâo lu pơdai, kơtor; rông kơbao, rơmô, un, bê, mơnu\ hrôh ană lu bă amăng sang, bang djo\p amăng glai…

Ană plơi gơmơi hiam drơi jăn pran jua, hơmâo [ong hơmâo huă, plơi pla pơlir hơbit ha pran jua, thâo gum djru tơdroă amăng hrơi hơmâo tơlơi truh [udah amăng hrơi mơ-ak klă, ha pran jua pơdong plơi pla, huăi hơmâo tơlơi bơrơdjơ\, bơrơsao hơget ôh.

Ngă yang rơnuk rơnua mơng djuai ania Bahnar [ơi plơi Đăk Wơt, să Hơ Moong, tơring glông Sa Thầy, Kontum

Tha plơi ngă yang giong, ană plơi [ong mơ`um mơ-ak hlak mơtăm yơh. Plơi pla ră ruai, pơhiăp tlao hao hac\, pơkhek kơc\ok tơpai, adoh soang, [ing dra Bahnar soang hăng jua c\ing yua [ing tơdăm atông, jing ngă hrơi ngă yang dik dak, mơak hiam.

Hăng gru grua phara mơng tơlơi ngă Yang puh klin, djuai ania Bahnar [ơi plơi Đăk Wơ\t (să Hơ Moong, tơring glông Sa Thầy, Kontum) lêng djă pioh hăng pơđ^ tui; rơnuk tha đưm pơtô glăi kơ [ing c\ơđai.

Tha plơi A Hliuh, 70 thun ră ruai: Bruă atông c\ing, ayun soang [u dưi kơ[ah amăng hrơi ngă yang puh đuăi rơhung atâo klin klon, ngă yang pin ia, ngă yang huă asơi hle…Kâo hrăm atông c\ing mơng plun hơdôm thun, ră anai pơtô glăi ană tơc\ô amăng plơi.

Bơ adơi Y Sương, 15 thun hok kơdok: {ing gơmơi gir kiăo tui hrăm atông ]ing, ayuh soang. Gum hro\m tơlơi ngă yang rơkâo rơnuk rơnua, [ing kơhnâo atông c\ing amăng plơi Đăk Wơt lêng pioh kơ tuai amăng dêh ]ar hăng dêh ]ar tac\ rơngiao lăp hơdor biă mă, tơlơi anun ngă gơmơi lăng kơdrưh biă kơ gru grua djuai ania’’.

Hrơi anai, ngă yang rơnuk rơnua plơi pla, hơduah ia hơjan mơng djuai ania Bahnar [u kơnong jing tơlơi ngă yang bơni kơ yang brơi bơyan pơdai mơboh jor kơtor mơboh lu đôc\ ôh mơ\, anai le\ hrơi mông ngui ngor, atông c\ing hơgor, mơ`um tơpai c\eh…

Tơlơi ngă yang jing hrơi kiăng djuai ania Bahnar pơlir hơbit, pơtô ană tơc\ô djă pioh lui gru grua, ngă tơlơi pơmin pran jua djuai ania Bahnar hơmâo lu tơlơi mơ-ak amăng tơlơi hơdip.

Siu H’Mai: Pô c\ih hăng pôr