VOV4.Jarai - Ngă yang sai pơdah, rah pơdai le\ tơlơi ngă yang pơphun hrơi ngă pơdai ia mơng mơnuih djuai ania K’ho Sre [ơi tơring glông Di Linh, Lâm Đồng, hơmâo ngă arăng ngă hlao [ơi hmua mơtăm yơh.

Hlâo adih, djuai ania K’ho Sre juăt ngă pơdai sa bơyan amăng bơyan hơjan đôc\. Tui hluai thun mơn, hơjan ta` le\ neh met wa c\oh sur lo\n hăng sai (rah) pơdai ta`.

Djơ\ thun hơjan kaih le\ arăng sai pơdai kaih. Samơ\ hăng djuai ania K’ho Sre, ngă yang sai pơdai le\ sa amăng hơdôm tơlơi ngă yang kơ thun blan ngă pơdai ia, c\ang rơmang sang ano\ trơi pơđao, hiam drơi jăn, pran jua, rơkâo yang pơdai lăng ba.

Djuai ania H’ho lăi hro\m, djuai ania K’ho Sre lăi hơjăn pơmin abih bang ano\ yang pơjing pơhmutu kah hăng hyiăng, hơjan, gro\m, kơmlă…djo\p mơta gơnam jum dar kah hăng rok tok, phun kyâo, bơnga, hla, ia krông, ia dơnao, tap năng wơ\t hăng gơnam amăng sang kah hăng c\ing, c\eh, mo\ng, pla, gô|, amô| lêng hơmâo yang dô| soh.

Anai jing tơlơi ngă yang mơng blung a, [u kơnong djuai ania K’ho đôc\ ôh mơ\ [ơi lu djuai ania pơko\n ter c\ư\ Trường Sơn – Tây Nguyên, lêng pơmin ‘’djo\p gơnam lêng kơ hơmâo yang’’ kah hăng [u hơmâo gơnam hơget ôh amăng lo\n adai anai [u thâo pơmin, [u hơdip, djo\p mơta gơnam lêng hơmâo bơngăt bơnguai soh.

Ngă yang sai pơdai hơmâo pơphun ngă mơng đưm đă ră hlâo laih, mơng hrơi mơnuih djuai ania K’ho thâo ngă pơdai ia laih arăng ngă yang anai.

Tơlơi iâu ‘’sre’’ le\ hmua pơdai. Ngă yang sai pơdai djuai ania K’ho Sre iâu yang rơbang lăng ba hmua pơdai, kiăng pơdai c\ăt đ^ hiam, huăi hơmâo tơkuih, hơmâo c\im brim [ong.

Tha plơi K’Brẹp, 68 thun, dô| [ơi {on Krot Sớt, să Bảo Thuận, tơring glông Di Linh, Lâm Đồng ruai glăi:

‘’Đưm hlâo, mơng rơnuk ơi, yă đưm hơmâo laih tơlơi ngă yang anai, ngă yang kiăng pơdai c\ăt đ^ klă, bluh đ^ hiam, rơkâo yang rơbang lăng ba. Hlâo adih, ơi yă ta pơmin djo\p gơnam lêng hơmâo yang dô| soh.

Yang yơh pô lăng ba, c\râo brơi jơlan kơ abih bang, amăng anun hơmâo ană mơnuih. Yua anun, ană mơnuih ta kho\m ngă yang pơdai rơkâo kơ yang lăng ba, ngă pơdai mơboh lu, rơkâo tơlơi klă hiam kơ sang ano\ hăng plơi pla…’’.

Kiăng ngă ngă sai pơdai, djuai ania K’ho kho\m pơdong gong hơdrai. Gong hơdrai hơmâo pơdong đ^, amăng anun hơmâo 1 [e\ gong tơpă, glông hăng 4 [e\ gong glông tơgut trun pơ ala kơ bơnga pơdai glông kah hăng aku mơnu\ ông.

Gơnam pơyơr kơ yang hơmâo mơnu\ hăng tơpai c\eh. Tơdah sang ano\ hlơi hơmâo le\ ngă yang hăng un. Tơpai c\eh hơmâo arăng pok hla, mơnu\ hơmâo arăng trơ\i drah [ơi gong hơdrai.

Lơ\m trơ\i giong drah mơnu\, arăng pik drah `u [ơi gong hơdrai laih anun arăng phai yang mơtăm yơh. Mơnu\ ngă yang hơmâo pô sang ngă a`ăm [ong [ơi hmua hlao, o\m [udah hơtuk h^, bơ pruăi mơnu\ arăng hơbai tơsă h^ pioh ngă gơnam pơyơr yang dưm giăm gong hơdrai, gah yu\ gơnam ngă yang kho\m tap hăng hla pơtơi mơda.

Ơi ơi K’Brỏh, 76 thun, tha plơi [ơi [ut plơi Kơ Ming, tơring kual Di Linh, tơring glông Di Linh, tơring ]ar Lâm Đồng, mơnuih juăt phai yang sai pơdai phai tui anai:

‘’Ơ yang! Hrơi anai kâo sai pơdai [ơi lo\n, hmua pơdai anet prong, [ơi lo\n hiam, rơkâo kơ gih anăm ngă jruh hơjan prong, anăm ngă ia dăo, anăm brơi pơjeh răm ôh…’’.

Djuai ania K’ho đưm hlâo pơmin, lơ\m sai pơdai, kho\m ngă yang sai pơdai. Đam anih pơdong gong hơdrai, sang ano\ hơmâo hmua sai pơdai amra pla phun rơbua kơtal mă mơng glai, rơbua kơtal amra ngă kơtal [ơi pơjeh pơdai, lơ\m tơkuih [ong amra kơtal mơtăm yơh, jing tơkuih [u thâo [ong pơjeh pơdai dong tah.

Lơ\m c\im [ong pơdai, c\im ăt kơtal tui anun mơn. Hơmâo anih đa, arăng tơc\oh săn rơbua kơtal luk jriu hăng pơjeh pơdai c\ăt akha tap hăng kiao hiap dưm [ơi hmua, mă tơpai c\eh bơbrưh nao [ơi pơdai ngă pơjeh luk hăng rơbua kơtal, hu\i kơ tơkuih, c\im [ong, kiăng pơdai c\ăt đ^ dưm kơnar, mơtah hiam.

Pô sai pơdai [ơi mông ngă yang le\ đah rơkơi, tơdăm kjăp pran. Bơ đah kơmơi [u dưi sai pơdai ôh, yua tui hăng tơlơi pơmin mơng djuai ania K’ho đah kơmơi pi [ă yua anun drơi jăn `u [u hơdjă, tơdah brơi đah kơmơi sai pơdai amra ngă tơkuih, c\im [ong pơdai, ia hơjan kor pơđuăi pơjeh pơdai.

Tui hluai kơ hmua anet [udah prong mơn sang ano\ mơng sai mă pô [udah iâu adơi ayong gum sai kiăng ta`. Tha plơi K’Brẹp ră ruai dong:

Hrơi sai pơdai le\ sang ano\ amra pơphun ngă yang, tơdah sang ano\ hơmâo hmua prong le\ ta jak iâu kơnung djuai, sang ano\ ieo gah djru ba.

Sang ano\ pô hơmâo hmua amra prăp lui tơsơi ia yơh, [ong huă [ơi nia [udah [ơi atông pơdong pơ hmua tơdơi kơ sai giong pơdai’’.

Hlâo adih, tơdơi kơ ngă yang sai pơdai, djuai ania K’ho juăt pơphun [ong mơ`um pơ hmua hlao. Bơ tơdơi anai lơ\m arăng sai giong, ngă yang giong, arăng juăt iâu mơ`um [ong pơ sang.

Ngă yang sai pơdai kiăng yang pơdai lăng ba, hrưh pơdai c\ăt đ^ hiam. Tơkuih huăi [ong, c\im huăi phă, hơjan hlim huă ngă sat kơ pơdai phrâo sai.

C|ang rơmang pơdai c\ăt đ^ dưm kơnar, c\ăt đ^ hiam, pơdai mơboh, sang ano\ hơmâo [ong hơmâo huă. C|ang kơ yang lăng ba pô sang ngă pơdai trơi pơđao, sang ano\ hiam drơi jăn pran jua.

Hrơi anai, ngă yang sai pơdai mơng djuai ania K’ho Sre [u hơmâo neh met wa ngă tui hăng đưm hlâo dong tah. Yua neh met wa hơdip tui rơnuk phrâo.

Khă hnun, ngă yang sai pơdai mơng djuai ania K’ho Sre le\ gru hiam amăng bruă ngă pơdai ia mơng djuai ania K’ho Sre.

Siu H’Mai: Pô pơblang hăng pôr