VOV4.Jarai - Hăng ơi A Ya (djuai ania Hơdang) [ơi thôn Yang Lố 1, să Sa Loong, tơring glông Ngọc Hồi (tơring ]ar Kontum), jua ]ing hơgor hăng tơlơi adôh đưm kah hăng sa ]ra\n drah kơtăk pô mơng tơlơi hơd^p mơda.

 

Rơgao hăng anai 45 thun, `u le\ mơnuih blung a gơgrong bruă pơtô glăi bruă atông ]ing hơgor hăng tơlơi adôh đưm kơ ]ơđai sang hră djuai ania Hơdang [ơi kual asuek tơring ]ar Kontum.

 

Ră anai giăm truh 70 thun laih, dưi hmâo kơnuk kơna tu\ yap le\ nghệ nhân, ơi A Ya to\ tui bruă anai kơ mơnuih [ôn sang.

           

Ơi pang, yă dôn hăng [ing gơyut glăk hmư\ ]răn atông ]ing hơgor “Mơ-ak kual }ư\ Siăng tlaih rơngai” yua kơ nghệ nhân A Ya hrom hăng gru\p atông ]ing hơgor plơi Yang Lố 1, să Sa Loong, tơring glông Ngọc Hồi (tơring ]ar Kontum) pơdah.

 

}răn anai jing juăt laih hăng ngă ol kơdol pran jua kơtang biă hăng gơyut hmư\ bro# Gong phun jua pơhiăp dêh ]ar Việt Nam yua kơ er atông [uh kơdrom biă hăng kơnuih pơdah atông thâo hre] dong.

           

Nghệ nhân A Ya brơi thâo, kiăng hmâo tơlơi atông pha ra anai le\ jing sa bruă pơhra\m dleh tơnap mơn mơng gru\p atông ]ing hơgor plơi Yang Lố 1, amăng anun drơi pô `u pô ba jơlan, pơtô glăi pran pơhư\].

 

Rim pơphun pơhra\m, `u hơdor glăi kơ 45 thun hlâo adih, anun le\ thun 1976, lom `u le\ mơnuih blung a [ơi tơring ]ar Kontum dưi jao bruă pơtô glăi atông ]ing hơgor hăng tơlơi adôh đưm amăng sang hră.

           

“Lom anun, kâo dưi hmâo ara\ng pha bruă ]râo brơi hơdră atông ]ing hơgor hăng adôh tơlơi adôh đưm [ơi Sang hră gưl dua Sa Loong.

 

Tơdơi kơ anun Anom bruă pơtô pơhra\m brơi kâo nao mă bruă [ơi să Măng Mrai, tơring glông Sa Thầy amăng 3 thun.

 

Kâo dưi jao pơtô tơlơi adôh đưm, atông ]ing hơgor kơ ]ơđai sang hră, hrom hăng anun ăt gơgrong ba mơn bruă pơhrăm bôh hră kơ [ing ]ơđai.”

    

Nghệ nhân A Ya [ơi sang `u pô

Nghệ nhân A Ya ră ruai: Jua ]ing hơgor hăng tơlơi adôh đưm kah hăng sa ]ra\n drah kơtăk mơng tơlơi hơd^p.

 

Mơng tơlơi hor kơ ]ing hơgor, `u ro\ng hyu hơduah e\p mă nai pơtô kiăng tui hrăm er adôh [ơi sa bôh sang hră mơnuih [ôn sang pok pơ\ tơring ]ar Kontum.

 

Hơdôm hrơi pơdơi, `u hơne] mă glăi pơ\ plơi, kiăo tui [ing tha rơma nao atông ]ing hơgor amăng hơdôm mlăm jơnum ngui, hăng tơlơi pơmin le\ kiăng dưi hmư\ hăng gum hrom hơdôm jua er, er atông mơng đưm hlâo.

 

Tui hăng tơlơi pơmin mơng djuai ania Hơdang, ]ing hơgor le\ anih gơnang gah pran jua.

 

Yua anun, rim hmâo mơnuih “glăi hăng ơi yă pơ\ dêh ]ar atâo” le\ neh wa mă yua ]ing juh alum. Lom hmâo mông jơnum ngui le\ ]ing hơgor jing tơlơi pơsôh.

 

Khă hnun hai, yua kơ bơdjơ\ nao mơng tơlơi hơd^p rơnuk anai, rơnuk hlăk ai [u đing nao đơi ôh bôh thâo phiăn juăt, anun nghệ nhân A Ya bơngot biă:

           

“Kâo [uh [ơi sa dua kual pơkon, đa pơ\ dêh ]ar ta] rơngiao ara\ng lăng bôh thâo ]ing hơgor yôm biă, đa le\ gơ`u do# pơphun pơtô brơi, pơtô glăi kơ djuai ania [ing ta dong.

 

Djơ\ mơng lăi hă, amăng plơi pla [ing ta ră anai, [ing hlăk ai kah hăng [u hmâo hlơi hor kơ atông ]ing hơgor ôh.

 

Kâo rơkâo hmâo tơlơi pơtă kơ djop mơnuih, biă `u [ing hlăk ai le\: ta#o hloh anăm lui ôh bôh thâo ]ing hơgor.

 

Bôh thâo ]ing hơgor jing phun akha, djuai ania, gru bôh thâo yôm phăn mơng ơi yă pioh glăi.”

           

Lom hmâo lu plơi pla djuai ania Hơdang [ơi tơring ]ar Kontum [u do# ]ing hơgor le\, plơi Yang Lố 1, să Sa Loong, tơring glông Ngọc Hồi ăt do# mơn 2 gru\p atông ]ing gah [ing tha rơma hăng glăk do# mơdrah.

 

Kiăng djă pioh, pơđ^ tui ano# kơja\p mơng 2 gru\p atông ]ing anai, nghệ nhân A Ya juăt pơhra\m brơi, pơphun bơkơtuai hăng rơnuk hlăk ai.

 

Mơng anun, pơtô glăi kiăng [ing ding kơna hăng mơnuih mơnam ke\ ph^ hăng bôh thâo phiăn juăt mơng djuai ania pô.

           

“Ră anai, [ơi plơi [ing gơmơi juăt tum pơ[u\t năng ai `u sa rơwang hrơi tơjuh pơhra\m dua wot, kâo iâu pơthưr adơi ayong nghệ nhân pơhra\m amăng hơdôm hrơi pơdơi, juăt `u le\ hrơi 6 [udah hrơi tơjuh. Sa blan [ing gơmơi pơhra\m [ia\ biă mă `u 4 wot.

 

Abih bang [ing nghệ nhân thun tha kah hăng [ing gơmơi leng kơ ngă gru hlâo, triang pơhra\m atông ]ing hơgor.

 

{ing gơmơi lăng anai le\ bruă kiăng djru djă pioh gru grua bôh thâo phiăn juăt mơng ơi yă.

 

{ing gơmơi ăt hmâo blơi laih mơn sa ring ]ing phrâo noa `u 33 klăk prăk. Plơi [ing gơmơi ră anai hmâo 3 ring ]ing.

 

Ring ]ing phrâo blơi anai kâo hrom hăng tha plơi, nghệ nhân ]rông sai hăng ba tơbiă kơ]a\o bruă pioh pơtô brơi kơ [ing ]ơđai amăng plơi.”

           

Dưi hmâo tơlơi ]ung ba mơng nghệ nhân A Ya, hơdôm thun rơgao, Gru\p atông ]ing hơgor hăng tơlơi adôh đưm mơng plơi Yang Lố 1, să Sa Loong [u djơ\ kơnong kơ djru hơdôm tơlơi jơnum ngui yôm phăn [ơi tơring ]ar Kontum ôh mơ\ do# hmâo mă pri yôm [ơi hơdôm tal pơplông dong.

 

Rơđah biă `u, gru\p hmâo mă laih pri mrô sa Jơnum ngui ]ing hơgor [ơi tơring glông Ngọc Hồi; Pri mrô dua Jơnum ngui ]ing hơgor tơring ]ar Kontum.

 

Biă `u, hăng ]ra\n atông “Pông Vôp”, Gru\p ]ing hơgor – adôh tơlơi adôh đưm mơng plơi Yang Lố 1 hmâo mă miđai ia prăk [ơi tal Jơnum ngui ]ing hơgor đơ đam lo\n ia (dưi pơphun [ơi Gialai).

           

“}ing hơgor le\ bơngat jua djop djuai ania kual }ư\ Siăng lăi hrom hăng [ing gơmơi [ơi anai lăi ha jăn.

 

{ing gơmơi khom djă pioh noa yôm mơng ]ing hơgor, jing gru grua bôh thâo đưm mơng ană mơnuih.

 

}ing hơgor mơng đưm hlâo hmâo ke\ hrom laih hăng sa rơnuk ană mơnuih, mơng hrơi tơkeng rai truh kơ glăi hăng ơi yă pơ\ dêh ]ar atâo [ing gơmơi lăng ]ing hơgor le\ anih gơnang pran jua, tơlơi juh jum, pơtrut pơsur, kiăng djru nao rai tơdruă lom hmâo tơlơi hning rơngôt amăng plơi pla.

 

Tơdah [u hmâo ]ing hơgor thơ `u amra [u mơ-ak ôh, jai kraih hning rơngôt [u djơ\ kơnong kơ sa dua ]ô mơnuih ôh mơ\ abih bang mơnuih mơtăm.”

           

Hăng pran jua hor mơng pô, nghệ nhân A Ya [ơi plơi Yang Lố 1, să Sa Loong, tơring glông Ngọc Hồi, tơring ]ar Kontum hmâo gir run laih pơtô glăi bruă atông ]ing hơgor hăng tơlơi adôh đưm djuai ania Hơdang kơ m[s hăng ]ơđai sang hră [ơi plơi.

 

Pran jua hur har hăng thâo bruă mơng nghệ nhân A Ya glăk djru pơgang ba Bôh thâo ]ing hơgor kual }ư\ Siăng - Sa bôh thâo pioh glăi mơng ană mơnuih.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih pơblang