VOV4.Jarai - Giăm hmâo 20 thun ke\ ph^ hăng hơdôm anih pơtô atông ]ing hơgor, nghệ nhân Y Hiu Niê Kdăm [u hơdor ôh pơtô brơi hơdôm tal kơ mơnuih hrăm thâo atông hăng djă pioh tơlơi atông phun mơng djuai ania Êđê.

 

Hăng tơlơi hor hăng hur har pran jua pơgang, djă lui bôh thâo ]ing hơgor mơng djuai ania, nghệ nhân Y Hiu ăt do# gơgit hăng bruă pơtô brơi kơ lu anih hrăm, kiăng jua ]ing dưi djă lui hăng tơtar hyu na nao.

           

Hơdôm hrơi bơyan bơnga dik dak anai, [ơi kual tuai ]ua\ ngui Ko# Tam, plơi prong {uông Ama Thuo#t, tơring ]ar Daklak jai hrơi jai jing dik dak hloh yua kơ hơdôm jua ]ing mơ`i.

 

Lu tơlơi atông anai, yua kơ gru\p đah kơmơi mơng kual tuai ]ua\ ngui atông.

 

Hlâo kơ anun giăm hmâo sa blan, 17 ]ô mơnuih đah kơmơi mơng kual tuai ]ua\ ngui hmâo hơne] mă pơhra\m yua kơ Y Hiu Niê Kdăm pơtô brơi

           

Amai H’ Ri Ka Niê, ding kơna mơng gru\p atông ]ing đah kơmơi brơi thâo, khă hmâo laih hăng hmư\ lu kơ ]ing hơgor amăng plơi pla pô, samơ\ lom dưi hrăm [ơi anăp ăt [uh tơnap tap mơn pioh pơhrua jua atông.

 

Khă hnun hai, hăng tơlơi pơtô brơi to\ng ten mơng nghệ nhân Y Hiu, `u hmâo gir run tu\ mă pơhra\m klă hăng atông ]ing jai hrơi jai hre] hăng atông ]ing jai hrơi muan hloh.

           

“Nai pơtô amu` thâo hluh biă, kơnong pơtô brơi kơ rim er, đo\t atông.

 

Nai leng kơ hur har pran jua, kơnong kơ pơtô brơi to\ng ten brơi rim gơyut tui hrăm.

 

Dưi hmâo nai pơtô kâo [uh mơ-ak biă.

 

Kâo ]ang rơmang dưi hrăm lu hloh dong, thâo lu hloh kiăng pô thâo hre] hloh, tơdơi anai pioh pơtô glăi kơ [ing ]ơđai anet hloh thơ jai kraih klă.”

       

Nghệ nhân Y Hiu Niê Kdăm drơi pô e\p hơdră pơplih phrâo hơdôm er atông hăng gru pha ra ha jăn, ka] đ^ hăng dlông kơ[ang kơ [ing ]ơđai amu` thâo hluh

Lăng tui kơja\p bruă pơhra\m mơng gru\p atông ]ing hăng jing pô gum djru prăk kak kơ anih pơtô anai, yă Nguyễn Thị Ngọc Anh, Khua Khul wai lăng Sang bruă tuai ]ua\ ngui kual bôh thâo Ko# Tam brơi thâo, dưi hmâo tơlơi lăi pơthâo mơng Anom bôh thâo, bơkơja\p drơi jăn hăng tuai ]ua\ ngui plơi prong {uôn Ama Thuo#t kơ bruă pơtô atông ]ing, biă `u le\ kơ gru\p đah kơmơi, `u mưn [uh hur har pran jua hăng tu\ ư mơtăm.

 

Mơnuih rơkâo hrăm atông leng kơ dưi pơtrut pơsur hăng yap prăk blan kah hăng nao mă bruă kơ rim mông hrăm.

 

Gơnang kơ anun, rim mơnuih nao hrăm lêng kơ hur har, djă pioh klă hơdôm bôh yôm dưi hmâo Y Hiu pơtô brơi.

 

Kơnong kơ hơdôm hrơi hrăm rah mă bruă rah, [ing nao hrăm hmâo djă pioh laih hơdôm tơlơi atông hăng pơdah tơlơi atông klă. Yă Nguyễn Thị Ngọc Anh ruai glăi:

           

“Nai pơtô hur har pran jua biă, ba abih tơlơi thâo mơng pô pioh pơtô brơi kơ [ing ]ơđai. Hăng [ing ]ơđai ăt hor hrăm mơn, yua anun [ing ]ơđai mă rah bruă hrăm rah.

 

{ing ]ơđai thâo kiăng kơ nai hăng  ]ang rơmang dưi djă lui, pơgang gru grua bôh thâo mơng pô anun [ing ]ơđai pơhra\m hur har pran jua hăng djă pioh tơlơi hrăm klă biă.”

           

Nghệ Nhân Y Hiu gir run pơblang, djă tơngan rim ]ơđai pioh pơtô brơi hơdră atông ]ing kiăng kơ djơ\ jua

Nghệ nhân Y Hiu Niê Kdăm brơi thâo, `u pơphun pơtô atông ]ing mơng thun 2002, lom anun anih pơtô [ing ]ơđai mơng [ôn Mduk, phường Ea Tam, plơi prong {uôn Ama Thuo#t prăp lui pok anih hrăm, samơ\ [u e\p [uh nai pơtô brơi.

 

Yua [u kiăng [ing ]ơđai lui lơi tơyơl tơhnal hrăm atông ]ing, `u hmâo rơkâo hăng anom pơphun bruă pơhra\m kiăng dưi pơtô brơi.

 

Pơđut tal hrăm, lu [ing ]ơđai nao hrăm mơng [ôn Mduk thâo hre] laih hơdôm tơlơi atông phun hăng bôh tơhnal hloh kơ hơdôm anih pơtô atông ]ing dưi pơphun amăng ha tal anun.

 

Mơng anun yơh, bruă pơtô atông ]ing do# glăi hăng `u, ba hyu `u pơ\ djop plơi pla amăng plơi prong {uôn Ama Thuo#t hăng lu anih anom jum dar.

 

Yă Phạm Thị Hải Bình, Kơ-iăng Khua Anom bôh thâo, bơkơja\p drơi jăn hăng tuai hyu ]ua\ ngui plơi prong {uôn Ama Thuo#t pơsit, nghệ nhân Y Hiu hur har pran jua biă hăng bruă pơtô hăng pơgang bôh thâo ]ing hơgor mơng djuai ania pô.

           

“Hăng Y Hiu Niê Kdăm le\ anai jing sa ]ô nai abih pran jua hăng thâo gơgrong amăng bruă pơgang, blung hlâo le\ pơgang phiăn juăt bôh thâo mơng djuai ania Êđê, tơdơi kơ anun le\ amăng bruă pơtô [ing ]ơđai [ơi abih bang hơdôm anih hrăm mơ\ Anom bôh thâo plơi prong {uôn Ama Thuo#t hmâo pơphun.”

           

Y Hiu lăi pơthâo, `u [u hơdor abih ôh pô hmâo pơtô brơi hơdôm anih hrăm atông ]ing kơ hlăk ai tơdăm ngek dra muai.

 

Bruă pơtô atông ]ing hơgor biă `u hăng tơlơi pơhiăp hăng mưn [uh [u hnâo sa hơdră hrăm hơpă pơtô brơi ôh anun `u ba abih pran jua, tơlơi hor mơng pô pioh pơtô brơi kơ ]ơđai.

 

Tơdah ]ơđai akă thâo hluh, `u gir run pơblang, djă tơngan rim ]ơđai pioh pơtô brơi atông ]ing kiăng djơ\ er, truh hơbin pơhrua jua atông anun kah mơng lui.

 

~u do# hơduah e\p mă hơdră pơplih jua atông hăng hơdôm gru pha ra ha jăn, ka] đ^ hăng dlông kơ[ang brơi kơ [ing ]ơđai amu` thâo hluh.

           

“Kâo nao pơtô ăt sui laih mơn, giăm hmâo 20 thun, gum hrom hăng Anom bôh thâo plơi prong.

 

Kâo hmâo pơtô brơi laih wot [ing ]ơđai muai, hlăk ai, hăng amăng plơi pla kâo dong.

 

Laih anun truh mông kâo pơtô brơi kơ [ing gơyut đah kơmơi hlăk ai hăng sa gru\p đah kơmơi do# muai [ơi [ôn Tuôr, să Hoà Phú.

 

Kâo lăng [uh [ing ]ơđai hrăm ta` djă pioh biă hơdôm tơlơi kâo pơtô brơi, khă pơtô brơi đah rơkơi [udah đah kơmơi hai lêng kơ jing hơdră pơgang, djă lui phiăn juăt mơng pô, kiăng huăi rơngiă h^.”

           

{u djơ\ kơnong kơ thâo atông ]ing hăng pơ]eh rai lu djuai gông bro# mơng djuai ania Êđê ôh mơ\, Y Hiu Niê Kdăm do# jing mơnuih hmâo bôh thâo pơhrua glăi pran jua hor, bluh mut dong tơlơi amuaih kơ ]ing hơgor djuai ania kơ lu rơnuk ]ơđai dưi hmâo `u pơtô brơi. Anai le\ tơlơi mơ\ [u djơ\ nghệ nhân hơpă lêng kơ dưi ngă ôh.

 

Do# pơmin kơ tơlơi hu^ rơngiă h^ hơdôm bôh yôm phăn gru grua [ơi anăp tơlơi pơplih phrâo plơi prong, `u do# pơmin kơ bruă pơtô brơi [ing ]ơđai pơdah atông djop mơta gông bro# pha ra kah hăng gông, đing năm, đing [uôt.

           

Hrom hăng pơtô brơi hơdôm anih yua kơ Anom bôh thâo pok, nghệ nhân Y Hiu do# gơgrong do\ng tơbiă pơtô brơi [ing ]ơđai muai hor kơ atông ]ing [ơi plơi pla pô dong.

 

Lu am^ ama ]ơđai nao tơ`a kiăng kơ apah brơi kơ `u, lu lêng kơ hơngah lui. ~u lăi pơdah, tơlơi mơ-ak, ta#u yâu prong hloh mơng `u kơnong kơ dôl hyol le\ lăng [uh tơlơi truh kih mơng ]ơđai amăng rim jua ]ing, kiăng jua ]ing anun dưi tô glông na nao hăng hơdôm bơyang bơnga./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih pơblang