VOV4.Jarai - Amăng blan 3/2016, amăng rơwang Jơnum ngui bôh thâo adôh suang  đưm kual }ư\ Siăng dưi pơ phun pơ\ plơi prong Kontum, 43 ]ô nghệ nhân mơng tơring ]ar Kontum ư-ang dưi ]ơkă mă anăn “Nghệ nhân rơgơi mơbruă”, yua kơ Khoa mir sir dêh ]ar ta [ơk brơi.

Amăng mrô hơdôm ]ô mơnuih thâo tơlơi đưm  ]ơkă mă anăn anai hmâo Nghệ nhân Y Sinh pơ\ tơring glông Đak Tô, pô pluh thun rơgao pioh pran jua pô djă lui, ba er adôh mơng djuai ania Hơdang por đ^ dlông, tơtar hyu ataih.

            Sang nghệ nhân Y sinh ataih mơng jơlan Hồ Chí Minh hơdôm pluh yak tơkai, do\ng [ơi kual krah tơring kual Đak Tô, tơring glông Đak Tô samơ\ hrim dah leng kơ bă kơ jua ]ư\ siăng dlai klô.

Amăng sang ane\t mơng sang ano# nghệ nhân, hơdôm gơnam hmâo noa hloh, dưi pơhro#p kơdrưh hloh hăng ăt hmâo lu anih hloh le\ hơdôm gông bro# mơng djuai ania Hơdang.

Hơdôm bôh gông trưng, Klông pu\t laih anun ]ing hơgor… dưi pô sang mă yua, do# kơngu uă su\t dơnar laih.

{uh `u hlăk ai lu biă bơhmu hăng 58 thun mơng `u, nghệ nhân Y Sinh ngơ nge\ do# ră ruai kơ bưng bo#t `u truh hăng er adôh tui phiăn juăt mơng djuai ania pô:

             “Lom do# ane\t [uh [ing neh me\t, wa, adơi amai tông gông bro# djuai ania le\ kâo kiăo tui mơtam yơh. Kâo mưn [uh hor kơ gông bro# djuai ania pô dong mơng muai.

{uh neh wa pô pe\ gông tông bro# hă kâo do# đing hmư\ yơh.

{u hmâo pơhra\m, [u hmâo hlơi pơtô brơi ôh samơ\ kâo ăt thâo tông mơn trưng, gông klông pu\t, tông dua [e\ tơngan, tông amu` biă.

Kâo hmâo tơlơi hor kơ gông bro# djuai ania anai anun kâo [u thâo wor bit ôh.”

            Pơmin hăng đok adôh kah hăng yang brơi hăng bôh thâo ]ơkă mă er adôh to\ng ten, prong đ^ Y Sinh amra kiăo tui jơlan adôh suang.

Tui anun mơn, bruă mă mơ\ `u mă le\ bruă pơtô pơhra\m hăng bruă pơtô ba m[s mơng Ping gah tơring glông Đak Tô truh hrơi pơdơi thun tha laih.

Djong djă đ^ lăi pơthâo Hră bơni mơng Khoa ding jum wai lăng Bôh thâo, Bơkơja\p drơi jăn hăng Tuai ]ua\ ngui ]ih djă pioh bôh than yôm phăn mơng pô amăng bruă pơkra gông bro# djuai ania [ia\ amăng tal Jơnum ngui tơlơi adôh suang đưm kual }ư\ Siăng amăng blan 3/2016, mơta `u blang rơđah đ^ tơlơi mơ-ak.

Nghệ nhân Y Sinh ră ruai: khă [u hmâo mă gah bruă adôh suang, samơ\ `u [u hơdor abih ôh hơdôm wot yak đ^ [ơi anih pơdah tơlơi adôh suang, gum hrom hơdôm tal jơnum ngui, pơdah, pơplông hơdôm gưl, hơdôm tơring ]ar amăng kual Dơnung, pơ\ kual Dưr.

Hră bơni, [a\ng bơni, hră tu\ yap lu đơi khom tlaih truh mơng khung dăp glăi kiăng kơ rơguăt.

Hơdôm mơnuih kơsem min bôh thâo đưm, kơsem min er adôh mơng djuai ania Hơdang kiăng hmư\ tơlơi adôh đưm, [u dah tơlơi hơdor glăi tơlơi jơnum ngui ngă yang nao pơ\ đang hmua, tơlơi ngă yang trôm kơbao, huă asơi hle hluai tui jua gông trưng, jua gông klông pu\t leng kơ weh nao hơduah e\p nghệ nhân Y Sinh sôh.

Y Sinh le\ mơnuih ngă brơi er adôh mơng djuai ania Hơdang por dlông đ^, tơtar hyu ataih. Hăng kơđai glăi, er  adôh ăt djru mơn nghệ nhân hmâo lu tơlơi pơ-ư pơ-ang, jing jơlan tô nao rai bruă bơkơtoai hăng thâo hluh.

Ruai glăi kơ sa wot pơdah adôh suang kơ m[s hăng [ing kơsem min gah bôh thâo dêh ]ar Thuỵ Điển hmư\ jua klông pu\t mơng djuai ania pô, Nghệ nhân Y Sinh lăi:

             “Lom kâo tông er adôh kual }ư\ Siăng hă neh wa pah tơngan hrơ hro\p mơtam.

Do\ng hăng dlông anih pơdah tơlơi adôh suang kâo ư-ang biă.

Pơ-ư kơ pô le\ pơ ala kơ djuai ania Hơdang.

Mơnuih dêh ]ar ta] rơngiao ara\ng hor biă   jua klông pu\t, gơ`u pơhrui mă amăng sa đing sa đing.

Gơ`u dơnong kơ tơ`a nao, tơ`a rai kâo. Yua gơnang kơ pô thâo  tông mơn kâo mơng dưi lăng [uh ană mơnuih ara\ng, gơ`u kiăng hơge\t mơng pô.

Tơlơi hor kơ er gông bro# mơng pô, pô jai kraih hor `u hloh.”

            Bruă blung a nghệ nhân Y Sinh ngă tơdơi kơ pơdơi thun tha le\ mă yua 10 klak prak găn rơgao pluh rơwang km nao tơl să Đak Na, Đak Sao gah tơring glông Tu Mrông blơi ba glăi hơdôm đing djrao pô hor pioh pơkra rai hơdôm bôh gông trưng hăng klông pu\t djơ\ hăng phiăn juăt djuai ania Hơdang.

~u jing sa ]ô mơnuih amăng mrô [ia\ mơnuih thâo pơdah rah, laih anun thâo lu kơ bôh thâo đưm kiăng ngă brơi  đing djrao [u hmâo dih hne tơtar đ^ jing er adôh mơng }ư\ Siăng.

Hơdôm mông wa\n `u hyu ]ua\ m[s pơ\ hơdôm bôh plơi amăng tơring glông, hơduah e\p, djă pioh ngă hrôh đ^ jua er adôh djuai ania Hơdang mơng pô.

Lăi nao kơ tơlơi gum hơgo#p mơng nghệ nhân Y Sinh hăng bruă bôh thâo adôh suang  plơi pla hăng er adôh mơng djuai ania Hơdang, amai Đoàn Thị Quỳnh, pô hmâo 30 thun mă gah bruă Anom bôh thâo, Tơlơi pơhing hăng Bơkơja\p drơi jăn tơring glông Đak Tô, brơi thâo:

             “Amai Y Sinh  hur har pran jua biă hăng bruă bôh thâo adôh suang.

Abih bang hơdôm tơlơi jơnum ngui [ơi tơring ]ar, dêh ]ar ta `u  leng kơ gum hrom hur har pran jua.

{u djơ\ tui anun đu] ôh, `u do# pơtô brơi kơ abih bang dong. Tơdah hlơi kiăng `u amra pơhra\m brơi [u rơngiă prak ôh.”

            Ư-ang le\ sa amăng 43 ]ô nghệ nhân mơng tơring ]ar Kontum dưi hmâo Khoa mir sir dêh ]ar ta [ơk brơi hră pơ anăn “Nghệ nhân rơgơi mơbruă” gah tơlơi adôh suang đưm, Y Sinh jai [uh rơđah bruă gơgrong mơng pô hăng bruă djă pioh hăng ngă tui er adôh mơng djuai ania Hơdang.

Yua anun `u do# pơmin hăng tơlơi bơngot kơ er adôh suang mơng djuai ania Hơdang amra rơngiă tui [ơ [rư\, do# pơmin kơ bruă pok anih pơhra\m pơtô kiăng er adôh mơng djuai ania Hơdang po\t glăi hăng djuai ania Hơdang kah hăng bruă [ong mơ`um, jua suă mă ayuh hyiăng hrim hrơi:

             “Kâo le\, ]ang rơmang pơtô glăi kơ neh wa. Tơlơi pơmin anai [u djơ\ phrâo anai đu] ôh mơ\, hmâo dong mơng sui laih.

Kâo bơngot biă yua kơ tơlơi suaih pral mơng kâo.

Kâo tha laih, ră anai 58 laih, tơdah do# hơd^p dăi ăt hmâo mă sa thun, pluh thun đu] mơn… 

Lom anun kâo akă pơtô glăi kơ neh wa, adơi amai, ană amon ôh.

Kâo ]ang rơmang mơn plơi pla [ơi anih pô do# hơd^p mơda anai, thun pơ\ anăp anai ngă gal  djru gum brơi kâo pok sa bôh anih hơpă thơ [ơi sa plơi, sa bôh să hơpă thơ amăng tơring glông Đak Tô.”

             Hăng [u do# tơguan tơlơi gum djru mơng gah rơngiao, nghệ nhân Y Sinh glăk  pơplông hăng hrơi blan kiăng lăi pơthâo, hmâo dong mrô mơnuih hmâo hrom tơlơi pơmin kah hăng `u.

Hrim hrơi `u  rong hyu hơduah e\p mă [ing ]ơđai, hơduah e\p m[s djuai ania Hơdang pơ\ hơdôm bôh plơi pla, hăng  pran pơsit hur har hloh ngă brơi er adôh suang po\t glăi tơlơi hơd^p mơda hrim hrơi mơng djuai ania Hơdang.

Tui hăng Y Sinh anai le\ hơdră pơgang klă hloh pioh kơ er adôh mơng djuai ania Hơdang amra por dlông đ^ hloh, ataih hloh dong.

                                                                      Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr