VOV4.Jarai - Tui hăng phiăn juăt rim thun amăng bơyan pơ phun tơju\ pla phrâo, tơdơi kơ jik jah agaih giong, kơnong kơ tơguan hơjan trun le\ tơju\ pla yơh, djuai ania Êđê pơ phun ngă yang hơduah ia hơjan.

Anai le\ phiăn juăt nao hrom hăng phiăn ngă yang kơ đang hmua pioh rơkâo brơi bơyan đang hmua phrâo hơjan klă pơ-iă hiam, pơdai jor, kơtor lu, bôh plôi bôh hơdă bă kơ sang, djop sang trơi pơđao.

Lom hơdôm mơta gơnam pioh ngă yang pơdă lui giong, mơnuih [ôn sang tum pơ[u\t jum dar [ơi anih lo\n hong pơ\ pin ia [ôn Păn Lăm, plơi prong {uôn Ama Thuo#t, tơring ]ar Daklak, jua ]ing tơtar đ^ dik dăk, anun le\ lom ngă yang hơduah ia hơjan sit nik dưi pơ phun.

Ơi Y Sơn Rô (ama Djô), khoa [ôn Păn Lăm brơi thâo, ngă yang hơduah ia hơjan le\ sa phiăn ngă yang kơ bruă đang hmua tui phiăn juăt djuai ania Êđê juăt pơ phun amăng blan 4 rim thun lom bơyan tơju\ pla phrâo pơ phun.

Bruă ngă yang hmâo bôh tu\ yua rơkâo kơ yang rơbang pơtrun brơi kơ lu pơdai, kơtor rơtă, tơlơi hơd^p mơda trơi pơđao, yâu mơ-ak.

“Phiăn ngă yang anai le\ pioh [ing gơmơi rơkâo hơ-ư\] hơmơi kơ sa thun hơđong, mơ-ak klă, m[s hơđong pran jua, rơkâo mơng blan 4 le\ adai hmâo hơjan kiăng neh wa pơ phun bơyan tơju\ pla pơdai, kơtor klă hiam, plơi pla drơi pơđao, pơđ^ kyar hloh, tơlơi hơd^p mơda neh wa trơi pơđao hloh”.

Phiăn ngă yang tla#o amăng, tơju\ pơdai hăng pruih ia pioh rơkâo hơjan klă pơ-iă hiam, pơhrui glăi pơdai jor kơtor lu

Kiăng prăp lui kơ bruă ngă yang hơduah ia hơjan, hlâo kơ anun, mơnuih [ôn sang hmâo ruah laih sa anih agaih kiăng lăi nao kơ đang hmua, pơ phun war lui to\ng ten jum dar.

{ơi krah hmua, ara\ng pơdo\ng go\ng drai hăng sa bôh rơnưh dua tal, tal hăng dlông pioh pơ pu\ kơ ơi adai, tal gah yu\ le\ atông pơdai kiăng lăi nao kơ tơlơi trơi pơđao. Hơdôm mơta gơnam tam yua mă bruă kah hăng ]ong, jông, gai huar, gai rơmôl pioh tla#o amăng dưm [ơi giăm rơnưh.

{ơi yu\ tơkai dưm rup yang Ă – pô pơsur ngă ]im dlai mut phă đang hmua, ngă răm rai pơdai kơtor m[s ba truh ană plơi hơd^p amăng tơlơi rin rơpa. Hơdôm mơta ru\p ană tơkuih, kơsua, un hăng hruh hni dưi hmâo neh wa dưm dăp [ơi jum dar đang hmua.

Pô ngă yang Y Ret Aliô, [ơi [ôn Niêng 1, să Ea ~uôl, tơring glông {ôn Đôn brơi thâo, pơ phun mơng tơlơi pơmin kơ yang, rim gơnam ngă yang hăng gơnam mă yua leng kơ hmâo bôh tu\ yua hơđong hăng [u dưi kơ[ah lom ngă yang.

“Ru\p mơnuih le\ kiăng lăi nao kơ [ing yang rơbang hăng ơi adai yua kơ đưm hlâo adih djuai ania Êđê pơmin ơi adai hăng [ing yang rơbang wai lăng hăng djă pioh dlai kyâu lar djuai, djop ia yua.

Bơ\ [ing hlô mơnong kah hăng ]im brim, djuai hlô pơhă phun pla, [ong phun pla anun m[s khom hyu đom buă lua pơnah, dưm ]ơđông, dưm kap pioh mă gơ`u. Jum dar hmua le\ khom war kơja\p kiăng pơgang phun pla huăi hmâo hlô dlai pơhă prai”.

Tơdơi kơ phiăn ngă yang pơđut, djop mơnuih mơ`um tơpai ]eh, bơkơtuai nao rai tơlơi adôh suang

}ơngua gơnam ngă yang dưm gah anăp rơnưh, jua ]ing tơtar đ^, pô phai yang do# phai rơkâo hơjan trun pioh m[s hmâo ia tơju\ pla, pơdai hroh lu amung, lu asar pông, pơhrui glăi pơdai bă atông, kơtor bă wang, djop sang ano# amăng plơi trơi pơđao…

Kiăo tui anun, pô phai yang djă mo\ng tơpai klai hăng drah mơnu\ a`ah nao [ơi hơdôm bôh rêu pơdai, gơnam yua mă bruă hăng a`ah trun [ơi lo\n kiăng jak iâu [ing yang rơbang gum hrom mơ`um tơpai hăng ană plơi.

Djop mơnuih gum hrom iâu đ^ bơ-or, pơdah tơlơi tu\ ư hrom, pơsit pran jua yak mut bơyan đang hmua phrâo.

}ing hơgor atông rung đ^ tơtir. Lom anai, neh wa pơ phun pha drơi pha hyu mă hruh ia hni hăng pel e\p lăng hơdôm ]ơđông, kap dưm jum dar hmua, [ing tơdăm djă khiol, đăo suang sa dar jum dar đang hmua hăng glăi pơ\ rơnưh gah yu\ le\ yang ă pơkra hăng hnal kyâu hmâo ara\ng kă [ơi sa tơkai rơnưh, koh ako# ă hăng bôh than kiăng lăi le\ pơkiăo đuăi yang sat, prung pơđuăi yang ă nao pơ\ anih pơkon (yua kơ yang ak ngă pơdai djep anun m[s hil ne]”.

Tu] rơnu], djop mơnuih ngă tui phiăn tla#o amăng, tơju\ pơdai hăng pruih ia, pơđut hơdôm phiăn ngă yang hơduah ia hơjan.

Nao pơhmư\ mông ngă yang rơbêh kơ 40 thun giăm ]i wor bit lui, [u dưi pơ phun amăng [ôn, wa H’ Lơm Niê (Am^ Chinh), [ơi [ôn Păn Lăm lăi pơthâo, `u [uh mơ-ak biă lom dưi lăng glăi sa phiăn juăt hmâo mơng `u do# anet.

Anai ăt le\ tal pioh [ing ană amôn `u [ơi mơta lăng [uh phiăn juăt mơng ơi yă đưm.

“Đưm hlâo adih do# anet kâo ăt hmâo mơn lu tal lăng [uh phiăn ngă yang samơ\ sui laih, hmâo mơn 40 thun hăng anai [u [uh phiăn ngă yang tui anai. Ră anai lăng [uh glăi mơ-ak biă, dưi lăng phiăn juăt mơng djuai ania pô.

}ang rơmang tơdơi anai, thun dơi, thun dơi dong glăi dưi pơ phun tui anai kiăng pơtă pơtăn djop mơnuih, biă `u [ing hlăk ai kơ hơdôm phiăn juăt klă hiam mơng ơi yă pioh glăi”.

Jua ]ing hơgor [u dưi kơ[ah amăng hơdôm phiăn ngă yang mơng djuai ania Êđê

Tơdơi kơ phiăn ngă yang hơduah ia hơjan [ơi pin ia pơđut, djop mơnuih pơwo\t glăi pơ\ sang pô pin ia ngă yang pioh kơ tơlơi suaih pral kơ pô pin ia hăng pơ phun jơnum ngui, mơ`um tơpai ]eh, bơkơtuai nao rai adôh, atông ]ing hơgor.

Anai ăt le\ tal pioh mơnuih djuai ania Êđê pơtă pơtăn ană amôn kơ phiăn ngă yang pha ra, hmâo noa yôm bôh thâo ană mơnuih mơng djuai ania.

Djuai ania Êđê pơmin, tơdơi kơ ngă yang hơduah ia hơjan mơ\ hmâo hơjan trun thơ, dưi lăng le\ sa tơlơi phă, đơ đam plơi amra ngă yang mơ-ak hơjan trun ako# bơyan hăng ngă yang rơkâo ia hơjan to# tui dong./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih pơblang hăng pôr