VOV4.Jarai - Kah hăng sa dua djuai ania [ia\ pơkon [ơi kual }ư\ Siăng, djuai ania Bahnar ăt hmâo sang dlông ha rơtuh met, tum pơ[u\t abih bang mơnuih lu rơnuk amăng sa bôh sang ano# hơd^p hrom.

 

Tơdơi anai, yua kơ tơlơi đ^ kyar mơnuih mơnam, hơdôm bôh sang prong, sang dlông [ơ [rư\ [ia\ tui, jing hơdôm sang anet hloh, ber hloh hăng sit yơh mơnuih amăng sang ano# ăt [ia\ tui mơn.

 

Amăng tơlơi pơplih anun, hơdôm rơkơi bơnai hlăk ai trun sang pha, pơdo\ng tơlơi bơwih [ong sang ano# mơng pô.

 

Samơ\ hlâo hăng tơdơi kơ trun do# pha, rơkơi bơnai hlăk ai khom ngă hơdôm bruă mă hăng tơlơi dưi pô hăng ơi yă am^ ama.

                       

Rơkơi bơnai hlăk ai djuai ania Bahnar, lom phrâo pơdo# le\ leng kơ do# hrom hăng sang ano# gah bơnai [udah gah rơkơi.

 

Kiăng trun sang pha, gơ`u khom ngă djop bruă kiăng ngă hăng sa ]ô han tâo pioh kơ dua bơnah kơnung djuai kiăng hơdor tơngiă bơni kơ am^ ama pô [a\, ơi yă pô pơjing, ]em rông pơtô lăi jing mơnuih.

 

Dua rơkơi bơnai hlăk ai pơ plih nao rai do# gah kơnung djuai gah rơkơi hăng gah kơnung djuai bơnai, rim bơnah năng ai `u 3 thun.

           

Amăng hơdôm hrơi do# sang tơhmua, dua rơkơi bơnai hlăk ai ngă đang hmua rah hrom sang ano# hăng hơne] hyu e\p rah lon phrâo pioh ngă đang hmua kơ drơi pô.

 

Khă tui anun, braih pơdai pơhrui glăi mơng hmua kơdư phrâo ăt jing pơdai hrom mơn.

 

Kơnong kơ pơdai huă amăng sa thun rơbêh, anun kah rơkơi bơnai hlăk ai mơng dưi s^, pơplih rơmô kơbao, un mơnu\ ngă kông ngăn kơ pô.

 

Ơi Greng – tha plơi Đăk Jă, să Đăk Jă, tơring glông Mang Yang, tơring ]ar Gialai, brơi thâo:

           

“Tơdơi kơ pơdo#, dua rơkơi bơnai hlăk ai khom do# gah sang bơnai, tlâo thun laih anun nao do# gah sang rơkơi ăt dua tlâo thun mơn.

 

Tơdah dua rơkơi bơnai hlăk ai bơwih [ong huă akă dưi le\ po\t glăi sang bơnai hăng kơđai glăi.

 

Truh kơ hrơi dua rơkơi bơnai dưi djă pơkrem pioh hmâo hmăi [ia\ kông ngăn kah hăng hmâo sa, dua drơi rơmô, hmâo hmua kơdư kơ pô pơhrui hmâo hmăi hơdôm rêu pơdai le\ rơkâo ơi yă, am^ ama trun sang pha”.

           

Lom ngă giong bruă mă hăng dua bơnah sang rơkơi hăng bơnai, hmâo [ơ [iă kông ngăn ha jăn, rơkơi bơnai ]rông sai pơsit rơkâo trun sang pha.

 

Gơ`u ruah “hrơi klă hiam, sang mơ-ak” (anun le\ sang anô# hơd^p brơnôm, [u pơhiăp khia` areh nao rai, [u hmâo hlơi duam ruă, huăi gơ` kơ tơpai asơi lu), pô rơkơi lăi pơthâo hăng am^ ama bơnai tơdah glăk do# gah sang bơnai, [u dah lăi pơthâo hăng am^ ama pô kơ tơlơi pơmin ]i rơkâo trun do# pha. Tha plơi ơi Greng, ruai glăi:

           

“Tơdah [ơi gah sang bơnai le\ tơ`a ama bơnai le\ dua gơmơi kiăng do# pha, trun sang pha [u thâo ôh, dưi mơn gơgrong, samơ\ dua gơmơi amra gir run kah hăng gơyut gơyâu, ]ang rơmang am^ ama păp `ai brơi”.

           

Dưi hmâo am^ ama tu\ ư, dua rơkơi bơnai glăi nao pơ\ sang rơkơi rơkâo tơlơi gum pơhiăp.

 

Tơdah dưi hmâo am^ ama dua bơnah tu\ ư thơ, pô rơkơi nao lăi pơthâo hăng kơnung djuai kơ tơlơi pơmin ]i do# pha hăng gơ`u nao djru pơdo\ng sang do# [ơi lon mơ\ pô hmâo pơdo\ng pơjing [udah yua kơ sang bơnai, sang rơkơi brơi.

 

Tlam mơmot, bơnai rơkơi trun sang pha ngă yang pơ phun trun đuăi hăng sa bôh ]eh tơpai hăng sa drơi mơnu\.

           

Tơdơi kơ ngă yang, han tâo rơkơi do# sang bơnai jak iâu am^ ama bơnai mơ`um tơpai. Tui hăng ako# tlôn mông ngă yang, am^  bơnai le\ pô mơ`um blung a, laih anun truh  ama bơnai, laih anun truh am^ ama pô, kiăo tui anun le\, bơnai, rơkơi, ană bă… amăng [rư\ mơng tha truh kơ muai.

 

Lom sa ]ô mơnuih mơ`un mă [ia\ kiăng kơ mơ`um giă. Lom jak iâu mơ`um tơpai, ană tâo đah rơkơi bơni kơ tơlơi [a\ [em ]em rông, pơtô lăi, pơgang ba mơng am^ ama mơ\ ană bă mơng hmâo kah hăng ră anai.

 

Tơdơi kơ anun, am^ ama bơnai mă ia tuh nao amăng ]eh tơpai, jak iâu ană tâo đah rơkơi mơ`um hăng pơtă pơtăn tui anai:

 

“Tơdah tơlơi hơd^p mơda bưp tơnap tap, duam ruă thơ po\t glăi hăng ơi yă, am^ ama, hăng sang ano# be\. Anăm kư guam ôh, sang ano# leng kơ dăng tơngan ]ơkă jum ba sôh”.

           

Tha plơi ơi Greng, plơi Đăk Jă, să Đăk Jă, tơring glông Mang Yang, tơring ]ar Gialai, brơi thâo rơđah hloh:

           

“Amăng mlăm hrơi anun dua rơkơi bơnai hlăk ai nao do# [ơi sang phrâo pơdo\ng giong.

 

Hăng kông ngăn le\ tơdah sang ano# dua bơnah rơkơi hăng bơnai hmâo  le\ hơdôm hrơi tơdơi gơ`u mơng pơ pha brơi, kah hăng ]eh tơpai yôm, hmua ia…

 

Bơ\ hmua kơdư le\ rơkơi bơnai khom jah mă, yua kơ đưm hlâo adih mơnuih [ia\, lon lu.

 

Ră anai lon khom pơ pha dưm kơnar kơ adơi ayong sa am^ ama amăng sang, đah rơkơi hăng đah bơnai leng kơ dưm kơnar”.

           

Tơlơi do# hrom – do# pha lăi nao kơ bôh nik lu mơta amăng tơlơi hơd^p mơda plơi pla mơng djuai ania Bahnar.

 

Rơkơi bơnai phrâo pơdo\ng khom do# hrom hăng sang ano# am^ ama dua bơnah kiăng gum hrom pran hlăk ai mă bruă đ^ kyar bơwih [ong huă, hơdor tơngia kơ pran jua [a\ [em ]em rông pô jing mơnuih.

 

Bruă do# hrom mă bruă hrom ăt le\ kiăng gơ`u hrăm tui tơlơi găn rơgao bruă bơwih [ong huă ngă đang hmua mơng hơdôm mơnuih tha rơma, hrăm tui tơlơi do\ do\ng [o\ng huă, hăng amăng [rư\ pơkrem pioh kông ngăn kơ pô.

 

Kơnong kơ hmâo djop tơlơi, rơkơi bơnai djuai ania Bahnar mơng kah đuăi trun sang pha, pơdo\ng mă pô sa tơlơi hơd^p phrâo.

 

Anai ăt le\ hơdră pơtô pơhra\m, hơdră hơd^p mơda mơnuih mơnam kiăng kơ tơlơi thâo thăi amăng plơi pla neh wa djuai ania Bahnar [ơi kual }ư\ Siăng anai./.

Siu H’ Prăk: Pô ]ih hăng pôr