VOV4.Jarai - Pi kian gah rơngiao hruh ană le\ tơlơi ruă kơtang gah [ing đah kơmơi hrơi, amu` hơmâo tơlơi djai bru\ biă mă. Anai le\ tơlơi ruă juăt hơmâo, yua hnun, [ing đah kơmơi amăng thun [ă ană kiăng thâo hluh kơ bruă pi [ă, hơdôm tơlơi ruă juăt bưp kiăng dưi pơgang hăng pơjrao ta`.

Hruh ană le\ anih pơjing ană nge. Tơdơi kơ ia amăng hruh ană bưp ia not le\ amra pơtlep nao rai mut nao amăng hruh ană, pơjing rai ană nge hăng rông ană nge. Khă hnun, yua tơlơi hơget thơ mơ\ ano\ pơtlep pơjing ană mơnuih [u mut nao ôh [udah mut nao kaih jing ngă hruh ană ngă rơngiao, juăt [uh hloh le\ mơng 95-98% do\ [ơi vòi trứng, arăng iâu anun le\ pi kian gah rơngiao hruh ană.

Lơ\m phrâo pi, pi gah rơngiao hruh ană [u thâo krăn ôh yua dah pô [ă pi mưn kar hăng ta juăt [ă pi hnun mơn, drơi jăn ta pơplih mơn kah hăng [u săt băn, pơđuăi pran…yua hnun lu mơnuih thâo kaih, hruh ană pơc\ah h^, ngă tuh drah gơglui amăng kian, ba truh tơlơi djai bru\.

Amai Ngô Thị Ch, do\ [ơi să Ea ~uôl, tơring glông Buôn Đôn, Dak Lak rơgao hrơi săt eng 10 hrơi, juăt ruă kian, djơ\ ano\ `u ruă ha bơnah kian neh. Bưng h^ mơn `u nao khăm ta` yua hnun hơmâo pơjrao h^.

“Kâo juăt ruă hlung, `u ruă we` hnun, djơ\ ano\ `u ruă ha bơnah kian neh, pơmin ruă hlung đôc\ đac\ yua anun hơmâo nao khăm ôh. Hơdôm hrơi anai, mưn ruă kơtang hloh, kâo nao khăm gah rơngiao, ơi ia jrao lăi kâo pi gah rơngiao hruh ană”.

Lăi nao boh tơhnal yua hơget hơmâo tơlơi ruă pi kian gah rơngiao hruh ană, ơi ia jrao chuyên khoa 1 Nguyễn Thị Hoa – Kơ-iăng khua Sang ia jrao prong plơi prong Buôn Ma Thuột, Dak Lak brơi thâo:

“Ba truh tơlơi ruă pi gah rơngiao hruh ană, tal sa le\ yua bơbrah [ơi vòi trứng (ano\ pơjing ană [ơi [ing đah kơmơi ta). Tal dua le\ yua bơbrah [ơi tơlang khưng yua tơlơi ruă [ă hyu mơng bruă pơjuăt rơkơi bơnai kah hăng djơ\ krơ [udah chlammydia. Yua ple\ ană, yua bơbrah amăng kian neh, hơdôm tơlơi ruă pơko\n kah hăng đing pơđoh boh pơjing ană anet đơi [udah bơbrah hruh ană, bơbrah kl^ lom amăng hruh ană [udah yua mơng breh  vòi trứng yua anet đơi”.

Tui hăng ơi ia jrao Nguyễn Thị Hoa, abih bang mơnuih pi gah rơngiao hruh ană le\ hơmâo [ơi [ing săt băn [u kơnar, [u thâo ôh hrơi dưi [ă ană. Yua hnun, [ing đah kơmơi kiăng hơdor hơdôm mơta tơlơi anai: kaih săt băn, tơsâo bơbrah đ^, mơhao pơtah, drah amăng mơnong hyong amăng sui hrơi, drah ju\ mriah, biă `u le\ ruă kian.

Ruă we` hlung, jai hrơi jai ruă kơtang. Lơ\m hruh ană pơc\ah le\ amra ruă kơtang hloh, rơbah abih tơkai tơngan, bơbrui mơta, hwing ako\...Lơ\m anun kiăng nao hlao pơ sang ia jrao, hu\i kơ pơc\ah hruh ană amra ngă drah rô abih amăng hlung, amra ngă plao, đa djai mơtăm yơh.

Pi gah rơngiao hruh ană le\ ană [u prong, [u kơnong tui anun đôc\ ôh amra ngă sat kơ tơlơi suaih pral hăng tơlơi [ă pi tơdơi anai, yua hnun, bruă pơjrao tơlơi ruă pi gah rơngiao hruh ană kiăng hơmâo ơi ia jrao apăn bruă khăm, [u dưi pơjrao mă pô ôh. Tơdah ta` thâo, hruh ană aka [u pơc\ah, pô ruă mơ`um jrao kiăng lê| ană. Tơdah ană nge prong hloh kơ 3cm le\ kho\m breh nội soi [udah breh mơng rơngiao.

Kiăng dưi pơgang h^ [ă pi gah rơngiao hruh ană, ơi ia jrao Nguyễn Thị Hoa pơtă: {ing đah kơmơi do\ rơkơi kiăng nao khăm na nao, đah mơng ta` [uh hơdôm tơlơi ruă bơdjơ\ nao bruă pơjuăt rơkơi bơnai kiăng hơmâo hơdră pơjrao; mă yua hơdră hu\i [ă ană klă, be\ h^ [ă ană lơ\m ta aka [u kiăng, hơdư\ [iă bruă c\e] ană nge amăng hlung.

Lơ\m săt băn kho\m mơnơi hơgơi, rao kuang hơbuang, biă `u amăng mông tơdơi tơkeng hăng brơi ană mem. Lơ\m [ă pi, [ing ta kho\m nao khăm lăng ta`. Kơđiăng kơ tơlơi pơplih, ano\ phara amăng drơi jăn ta kiăng nao khăm hmao tlôn. Bruă ta` [uh pi [ă gah rơngiao hruh ană amra plai [iă abih drah yua pơc\ah hruh ană, plai [iă tơlơi djai bru\, amu` [iă pi [ă glăi dong.

Kim Oanh – Quang Nhật : C|ih – Siu H’Mai : Pơblang