Tơdơi kơ 7 thun jĕ giăm lir hơbit hăng bruă pơkra ming kơdŭng djă, gơnam yua, pơkra mơ̆ng bơnal sum jean sô, amai Lý Thị Kim Bình, dŏ Ƀuôn Păl Lăm, plơi prong Ƀuôn Ma Thuột, tơring čar Dak Lak hơmâo pơdong anih anom pơkra ming gơnam sĭ mơdrô hăng 5 čô adơi amai ngă hrŏm. Rim thun, sang bruă ñu pơkra rai rơbêh 7.500 mơta gơnam kơdŭng djă djop mơta pơkra hăng bơnal sô, rơnoh prăk pơhrui glăi rơbêh 1 klai 500 klăk prăk. Amai Lý Thị Kim Bình lăi, hnang blung ñu pơkra kơdŭng mơ̆ng bơnal sum, ao jean sô, pơkra jing gơnam phrâo, laih anun hơmâo ƀing tuai hor blơi djă ngui anun yơh pơtrut ñu pok anih mă bruă pơkra ming prong hloh hăng pơkra rai lu mơta gơnam phrâo.

“Ană ta pô kač rup gơnam, ta pô pơkra hăng tơčoh. Ană ta mơ̆n ba sĭ pôr pơthâo amăng plang internet juăt lăi online đôč, arăng blơi lu mơ̆n lah. Pơgi kơdih gơmơi dưm pơthâo amăng plang tơlơi pơhing offline, sĭ ƀơi anăp kiăng kơ ƀing đah kơmơi hrơi ƀing ta hơmâo anŏ lăng nao pơ anăp, ñu phara hăng anŏ ngă bơbeč djơ̆ kơ ayuh hyiăng anih hơdip jum dar, bơbeč djơ̆ kơ mơnuih mơnam, pơhrŏ ƀiă djah tuh phai lui tă tăn amăng anih hơdip jum dar laih anun ba glăi anŏ pơhrui phun kơ ta dơ̆ng”.

Bơ amai Đào Thị Vân, dŏ ƀơi phường Tự An, plơi prong Ƀuôn Ma Thuột, tơlơi pơmin ƀuh ñu pơphun bruă mă hăng čơlŭ mŏng pơkra mơ̆ng kơđuh, hmôk amung bơnga boh mơnang ta juăt phun kau, lơ̆m ñu ƀuh tui arăng hlăk hyu čuă ngui anih anom răng pơkra gơnam sĭ mơdrô ƀơi tơring čar Quảng Ngãi. Tơdơi kơ hyu ĕp anih blơi gơnam ba glăi pơkra ming ƀơi Dak Lak, mơ̆ng thun 2023, ñu pơsit pran jua tuh pơ alin blơi măi mok pơkra mơtam. Truh ră anai, sang bruă ñu pơkra rim blan hơmâo truh 30.000 boh čơlŭ mŏng, jam, gơnam dưm, djă, pŭ asơi añăm djop mơta, rơnoh sĭ lơm sa mơta gơnam 2.300 prăk. Amai Đào Thị Vân brơi thâo, gơnam ñu pơkra ming kơđuh amung bơnga boh mơnang, boh arăng ƀong hla mlu, hơmâo lu mơnuih đing nao blơi yua biă mă, yua ñu ngă klă jĕ giăm hăng tơlơi hơdip rơgoh hăng ayuh hyiăng anih hơdip jum dar.

“Tơ tă anai sang bruă gơmơi hlăk blơi pơthâo amăng website laih anun ĕp anih sĭ mơdrô pơthâo amăng plăng điện tử. Thun hlâo lu sang bruă djru bruă mă hơmâo brơi kơ hơdră ƀing čơđai sang hră hrăm phun, čơđai sang hră anih prong pơphun anih ngui ngor, păng rơnưh dŏ cắm trại mă yua kiăng pơgang anŏ hơdjă ayuh hyiăng anih dŏ jum dar, mơtah mơda. Kơđuh gôm amung boh mơnang hơmâo mơ̆ng kyâo, phun boh troh juăt pla, gơnam mơ̆ng glai klô, đang hmua hơdră pơsir dưi čuh pơrai ăt amuñ mơ̆n, pơkra giong kơnong tram ia hăng rao rơgoh dưm amăng không kơtit jing gơnam yua, laih anun pơčrang hăng apui kơtang UV pioh pơdjai kman hăng jing gơnam yua rơgoh hơdjă djơ̆ hnong pơkă yơh”.

 Mơ̆ng hơdôm arăt hrĕ akă ƀudah hrăng hăng klơi kơsu arăng glŏm lui đôč ƀơi anih man pơdong ƀudah hnŭm, anih pơdă sang čơ giong, amai H’ Âu Niê, dŏ pơ ƀuôn Tlung, tơring kual Ea Kar, tơring glông Ea Kar, tơring čar Dak Lak hơmâo pơkra ming, pơjing rai gơnam pioh yua gêh găl biă mă amăng bruă mă hrim hrơi. Giăm mơkrah thun hăng anai, ñu pơtum lu adơi amai ngă hrŏm laih anun kơnang kơ grup mơnuih mơnam mut phung, ding kơna khul pơtruh brơi tơlơi pơhing ĕp anih sĭ mơdrô.

Hơdôm boh bai dưm gơnam, bai dưm djah, bai, rô mơnŭ ƀudah kơdŭng djă nao pơ sang čơ pơkra hăng hrĕ hrăng kơsu arăng lui laih, rơnoh sĭ mơ̆ng 80 rơbâo truh 200 rơbâo prăk. Tui hăng amai H’Âu Niê lăi, bruă anai huăi tơnap lơi, djop pô thâo soh ngă pơkra ming pơ sang anŏ amăng mông wăn đôč.

“Ră anai hơmâo mơ̆ng 7-8 čô ding kơna amăng grup ngă hrŏm. Pơkra ming sa mơta gơnam mơ̆ng 3-7 mông mă bruă giong yơh tui hluai gơnam, dưi hneč mă amăng mông wăn tŭ mơ̆n. Gơnam pơkra mă hăng tơngan, pơkra pơjing rai mơ̆ng hrĕ hrăng kơsu, hyu duñ mă amăng djah ba glăi pơrơgoh hĭ. Truh ră anai, gơnam ta pơkra ming rai hơmâo sĭ kơ lu plơi pla, ƀôn ƀut jum dar plơi gơmơi anai, tui hluai ƀing tuai blơi, arăng rơkâo kiăng djru pơkra pơtă lui hlâo”.

Yă Tô Thị Tâm, Khua khul đah kơmơi mut phung tơring čar Dak Lak brơi thâo, ngă tui kơčăo bruă mrô 939 mơ̆ng Khua dêh čar kơ bruă djru phung đah kơmơi pơphun bruă mă mơ̆ng thun 2017-2025, lu adơi amai đah kơmơi dưi hơmâo tơlơi djru, pơsir brơi pơphun bruă mă. Amăng mrô anai, lu adơi amai hơmâo hneč mă yua gơnam djah arăng lui laih pơjing gơnam yua phrâo ƀơi plơi pla, ƀơi anŏ gơnam arăng pia lĕ djah baih, glŏm lui yơh, gơñu hyu duñ ba glăi ngă rơgoh hĭ hăng pơkra glăi gơnam yua phrâo.

“Khul đah kơmơi mut phung, ƀing adơi amai đah kơmơi gir run pran jua thâo pơčeh phrâo amăng bruă mă laih anun hrưn đĭ mă mơ̆ng drơi jăn pô, hyu ĕp, mă yua gơnam hơmâo amăng anih dŏ, anŏ gêh găl amăng plơi pla, pơjing gơnam yua lăp amăng plơi pla laih anun gơnam pơkra hơmâo mơ̆ng đưm đă juăt hơmâo pioh hla tui. Kơnang kơ anŏ gêh găl anun, pơjing rai gơnam sĭ mơdrô, bơwih brơi tơlơi hơdip, gơnam pơkra pioh djă hyu dŏ dong ƀong huă rim hrơi ƀơi plơi pla, hyu duñ djah arăng lui amăng plơi, mơ̆ng sang anŏ arăng ƀu kiăng yua dơ̆ng tah, laih anun mă ba glăi pơkra ming gơnam hiam mă yua, pơsir bruă mă kơ ƀing adơi amai hăng pơgang anih hơdip jum dar”.

Hăng tơlơi thâo ngă bruă, pơčeh phrâo, lu adơi amai đah kơmơi ƀơi Dak Lak hơmâo pơjing rai gơnam mơ̆ng djah glŏm lui laih, pơjing rai gơnam yua phrâo, sĭ mơdrô glăi. Boh tơhnal tŭ yua anun ƀu kơnong ba glăi rơnoh prăk pơhrui glăi kơ sang anŏ đôč ôh, dŏ djru hrŏm akŏ pơjing bruă mă, tơlơi dŏ dong ƀong huă thâo pơgang anŏ hơdjă rơgoh ayuh hyiăng anih hơdip jum dar dơ̆ng.