Anih hrăm pơtô pơhrua kơ mơnuih ƀu thâo hră ƀơi Sang hră gưl sa-gưl dua  Trần Quốc Toản, să Dak Ha, tơring glông Dak Glong, dưi pok glăi tơdơi kơ 1 thun pơdơi jăng jia yua klin Covid 19. Yă Triệu Mùi Gỉn, 58 thun, djuai ania Yao, brơi thâo, hur har kiăng thâo hră anun ñu nao mut hrăm hrom amăng anih hrăm hăng gir run na nao ƀu pơdơi ôh kiăng thâo sa bơboh čih hră:

“Ƀu thâo hră ƀuh tơnap biă mă, arăng rai pơ sang brơi lăng hơgĕt ƀu thâo pơđok ôh, măi telephôn ăt ƀu thâo yua lơi. Kâo hrăm 2 blan laih, gir run na nao ƀu rai pơ anih hrăm lĕ dŏ pơ sang ăt hrăm mă hơjăn, ră anai thao ƀơ ƀiă laih, pơđok sa bơboh”.

Dak Glong lĕ tơring glông hơmâo mrô mơnuih ƀu thâo hră lu hloh tơring čar Dak Nông, amăng anun mrô mơnuih aka hrăm abih anih 3 jing ƀu thâo hră hnong 1 truh kơ 4.500 čô mơnuih; ƀu thâo hră hnong 2 aka truh anih 5 lĕ 7000 čô, abih bang mơnuih djuai ƀiă soh. Thun anai, tơring glông pơphun brơi 17 boh anih hrăm pơhrua amăng tlam mơmŏt brơi kơ 530 čô mơnuih. Mông hrăm tui hluai, glăi mơ̆ng hmua, yang hrơi dơ̆ng tŭ mơ̆n tui hluai ană plơi pla gêh găl hơmâo mông wăn yơh.

Pok anih hrăm lŏm lui tơlơi ƀu thâo hră

Hơdôm anih hrăm anai, djru kơ ƀing hrăm thâo pơđok, thâo čih, thâo jŭ yap  mrô pơ alin pơpha gơnam, pioh pơtrut bruă bơwih ƀong huă amăng sang anŏ.Amăng tơring čar Dak Nông truh ră anai, mah mrô mơnuih thâo hră mơ̆ng 15 thun truh 60 thun đĭ tui 1% pơkă hăng thun hlâo, ăt dŏ 94%, samơ̆ tơring čar dŏ 27 rơbâo 500 čô mơnuih ƀu thâo hră. Rĭm thun djop gưl gong gai kơnuk kơna hơmâo lu hơdră pok anih pơtô hrăm hră lŏm lui ƀu thâo hră, samơ̆ mrô hơmâo kơnong ƀiă đôč. Ơi Phan Thanh Hải, Kơ-iăng Khua Gơnong bruă Pơtô hăng Pơjuăt tơring čar Dak Nông lăi, kiăng pơhrŏ ƀiă mrô mơnuih ƀu thâo hră, glăi ƀu thâo hră, kiăng hơmâo lu hơdră ngă sa amăng plĕ mơ̆ng djop sang bruă kơđi čar, pơtrut kơtang ngă tui jơlan hơdră mơnuih mơnam gum hrom pok bruă pơtô hrăm, hrăm hră na nao tơl abih tơlơi hơdip, djru kơ hơdôm sang anŏ tơnap tap brơi ană bă nao hrăm hră…

‘’Pơ anăp anai ƀing gơmơi ăt pơtrut bruă akŏ pơjing sang anŏ hur har hrăm hră, djop drơi pô hor kơ tơlơi hrăm hră kiăng pơtrut pơsurr tơlơi hrăm hră djop mơnuih trăng hrăm hră hloh, djru hrom pơhrŏ ƀiă tơlơi ƀu thâo hră. Mơ̆ng anun mơnuih ƀôn sang thâo hluh hloh kơ boh yôm amăng bruă hrăm kiăng thâo hră hnun kah dưi pơđĭ kyar drơi jăn pô, dưi jĕ giăm rô nao rai hăng lu mơnuih mơnam amăng dêh čar amăng plơi pla sit akŏ pơjing bruă mă djop mơnuih hrăm hră’’.

Hrom hăng anom bruă pơtô pơjuăt, hơdôm thun rơgao, tơhan pơgang guai dêh čar tơring čar Dak Nông ngă hrom, djru ba mơnuih ƀôn sang pơ kual giăm guai dêh čar thâo pơđok hră. Amăng anun hơmâo puih kơđông tơhan pơgang guai dêh čar Thuận An pok lu anih hrăm hră pơtô pơhrua kơ ƀing aka ƀu thâo hră mơnuih djuai ƀiă soh ƀơi să giăm guai dêh čar Thuận An, tơring glông Dak Mil. Rơbêh 60 čô mơnuih hrăm dŏ ƀơi 2 boh plơi Sa Pa hăng Bu Dak hơmâo lu mơnuih hrăm lu hnơr phara; mơ̆ng 8 thun truh 50 thun.

Abih bang lêng kơ mơnuih djuai ania Mnông soh, laih anun mơnuih ƀôn sang amăng anih hơmâo tơlơi đăo ơi adai, anun bruă pơtô hrăm pơphun tong ten. Anih hrăm pơphun rĭm wơ̆t hrơi tơjuh pă mông pă tlam mơmŏt, mơ̆ng 7 mông truh 9 mông.

Mơnuih ƀôn sang djă apui pit nao hrăm hră mơmŏt mlam

Hơmâo lu sang anŏ wơ̆t rơkơi bơnai mơtam nao hrăm, ană bă nao soh. Hrup hăng rơkơi bơnai bơn Y Nhot hăng amai H’Brŭ ƀon Sa Pa khom mơ-it ană ñu pơ sang yă ñu wai brơi, dua rơkơi bơnai ñu nao hrăm hră tlam mơmŏt.Tơngan djă gor wăng khăng abih pơtuh plă tơngan samơ̆ dua rơkơi bơnai djă gai čih, čih boh hrăm hiam laih anun čih mrô jŭ yap. Ayong Y Nhot lăi, hlăk dŏ čơđai ñu ăt nao hrăm hră laih mơ̆n, samơ̆ lui hĭ du bla, ră anai tha laih glăi hrăm dơ̆ng. Abih dua rơkơi bơnai ñu ƀu thâo hră ôh, anun tơnap biă mă amăng tơlơi hơdip mơda hrup hăng pơtô ană bă hrăm hră, anai khom hrăm hră dơ̆ng tha tŭ mơ̆n.

“Bơnai lĕ kiăo tui ama nao pơ hmua, kâo lĕ hrăm hră ƀiă đôč. Ta ƀu thâo hră, ƀu thâo anăn ia jrao, ƀu thâo anăn ia jrao pơdjai kman hlăt ƀong amăng đang kơphê, tiu ta. Hrăm hră kiăng thâo jŭ yap ting mrô thâo pơ alin, kah pơpha mrô rơnoh hơdôm anai hơdôm anun. Rông ană bă khom thâo pơtô gơñu đa. Kâo hrăm hơmâo sa wơ̆t hrơi tơjuh laih,, thâo laih mrô, boh hră thâo pơ alin, kah pơpha, mă lui pơgôp glăi mrô”.

Hrom hăng bruă pơpha ƀing nai pơtô hrăm hră, tơhan pơguang guai dêh čar hyu jak iâu pơtô lăi mơnuih ƀôn sang nao sang hră, djop mông, rĭm mlam hrăm hră hơmâo tơhan nao pơgang ba soh kiăng rơnuk rơnua hrăm hră. Lơ̆m nai dŏ pơtô, gah rơngiao lĕ hơmâo djru pơblang brơi tơlơi pơhiăp djuai ƀiă, pơtô kơ ƀing hrăm hră tañ thâo hluh. Hăng tơlơi khăp pap biă mă, ƀing tơhan pơgang guai dêh čar tơring čar Dak Nông hơmâo pơtô lăi ană plơi pla, djru lu mơnuih thâo hră dŏ ƀơi kual guai dêh čar kiăng pơtrut ngă tui mơak amăng tơlơi hơdip mơda rĭm hrơi jai hrơi pơđĭ kyar hloh.