VOV4.Jarai -  Amăng hơdôm thun rơgao, hơmâo tơlơi gum djru mơng Ding jum boh thâo ia rơgơi hăng Măi mok phrâo, 14 kơčăo bruă gah Jơlan hơdră “Djru mă yua boh thâo, jao glăi boh thâo măi mok pơtrut pơđĭ kyar bơwih ƀong huă - mơnuih mơnam ƀơi plơi pla, kual čư̆ siăng, kual mơnuih ƀon sang djuai ƀiă thun 2016-2025” (iâu klah čun jơlan hơdră plơi pla čư̆ siăng) hơmâo pơphun ngă ƀơi tơring čar Gia Lai. Hơdôm kơčăo bruă hơmâo pơđĭ tui tơlơi rơgơi pơkra gơnam, ba glăi boh than bơwih ƀong huă klă kơ mơnuih bon sang.

Ayong Rmah Hyoech (djuai ania Jarai) dŏ ƀơi să Ia Kly, tơring glông Čư̆ Prong, tơring čar Gia Lai jing sa amăng hơdôm boh sang anŏ gum hrŏm amăng kơčăo bruă “akŏ pơdong hơbô̆ bruă mă yua boh thâo ia rơgơi măi mok pơđĭ kyar kơphê” gah jơlan hơdră Plơi pla Čư̆ siăng mơng thun 2019. Ngă hrŏm hăng kơčăo bruă anai, ñu hơmâo pơtô pruih ia pơkrem ƀiă ƀơi 2 ha đang kơphê. Truh ră anai, đang kơphê sang anŏ ñu hơmâo pơhrui lu aset kơ 5 tơn/thun, ƀong lơi năng ai 70 klăk prăk.

“Hơbô̆ bruă hơmâo djru kâo măi pruih ia tơdjoh, kiăng plai ƀiă hrŏ ia pruih kơphê, djru brơi anah kơphê hăng kmơk pruai. Kâo lăng pơkrem lu prăk biă, plai ƀiă rơngiă pran mă bruă, ăt kah hăng kmơk pruai; đang kơphê hiam hloh mơn”.        

Sang anŏ amai Đinh H’Man, plơi Hvắc, să Ayun, tơring glông Čư̆ Sê jing sang anŏ hơmâo gong gao djru pơplih mơng phun pla ƀu rơ-oa jing pla phun kơtor Mi. Mơng hrơi hơmâo ruah ngă hrŏm pla kơtor, sang anŏ amai Đing H’Man hơmâo djru brơi pơjeh phun pla phrâo, pơtô brơi hơdră ngă hmua, mơng bruă pla truh kơ wok kơtor. Ăt tui hăng amai Đinh H’Man mơn, bơyan pơ anăp, ñu amra pơtô glăi hơdră pla kơtor Mi kơ neh met wa amăng plơi dong.

“Sang anŏ kâo hơmâo pla hơbơi plum laih hlâo kơ anun, samơ̆ lŏn djrưh đơi anun phun plum djai abih, gah să arăng djru brơi pơjeh hăng kmơk pruai, pơtô brơi pla kơtor anun jing gơmơi hok mơ-ak biă lơ̆m kơtor čă hiam, ƀiă truh hrơi wok laih, sang anŏ gơmơi mơ-ak biă”.

Hơbô̆ bruă pla kơtor Mi hơmâo ngă ƀơi să Ayun, tơring glông Čư̆ Sê.

Jơlan hơdră plơi pla čư̆ siăng glăk pơplih klă, hăng tơlơi đĭ kyar bơwih ƀong huă - mơnuih mơnam mơng hơdôm kual tơnap tap, biă ñu lĕ kual ataih, asuek, kual mơnuih ƀon sang djuai ƀiă ƀơi Gia Lai. Tui hăng ơi Nguyễn Văn Hợp - Khua anom bruă hmua hăng pơđĭ kyar ƀon lan tơring glông Čư̆ Sê, hơdôm hơbô̆ bruă mă yua boh thâo ia rơgơi gah bruă ngă hmua amăng ƀrư̆ pơplih phrâo tơlơi pơmin mơnuih ƀon sang amăng bruă ngă hmua, djru ngă hơđong brơi tơlơi bơwih ƀong, tơlơi hơdip mơda amăng kual hơmâo ngă kơčăo bruă anai.

“Hơdôm tơlơi pơplih phrâo gah boh thâo măi mok hơmâo ană plơi hla tui, jing pơplih tui mơn hơdră ngă hmua, lui hĭ ngă tui mơng hlâo, hơdai ngă bruă kiăo tui boh thâo kĭ thuâ̆t phrâo, thâo pla phun kơtor, rok čem rơmô hăng phun jrao tui boh thâo phrâo”.

Ră anai, tơring čar Gia Lai glăk pơphun ngă 14 kơčăo bruă gah Jơlan hơdră djru mă yua, jao brơi boh thâo măi mok phrâo pơtrut pơđĭ kyar bơwih ƀong huă - mơnuih mơnam amăng plơi pla, kual čư̆ siăng, kual mơnuih ƀon sang djuai ƀiă thun 2016-2025, hăng mrô prăk rơbêh 99 klăk prăk. Hơdôm kơčăo bruă hơmâo ngă 38 hơbô̆ bruă ƀơi hơdôm kual plơi pla; djru jao glăi 79 boh thâo măi mok phrâo, dưi mă yua amăng bruă ngă hmua pơkra gơnam, djru pơđĭ kyar bơwih ƀong huă mơnuih mơnam ƀơi kual ataih yaih, kual mơnuih ƀon sang djuai ƀiă. Ơi Trần Anh Tuấn - Kơ-iăng khua Gơnong bruă boh thâo ia rơgơi hăng măi mok phrâo tơring čar Gia Lai brơi thâo:

“Hluai tui jơlan hơdră anai, mơnuih ƀon sang tơdơi kơ pơphun ngă bruă tui boh thâo ia rơgơi phrâo lêng ba glăi boh than klă hloh pơhmu hăng hơdră ngă bruă hlâo adih, hơmâo ană plơi tŭ ư ngă hrŏm, hơmâo ngă tui na nao kiăng đĭ kyar. Mơng anun, mơnuih djuai ƀiă amra pơhlôm hơmâo prăk pơhrui lu tui, hơđong tơlơi bơwih ƀong”.

Tui hăng Ding jum boh thâo ia rơgơi hăng măi mok phrâo, Jơlan hơdră djru mă yua, jao glăi boh thâo măi mok pơtrut đĭ kyar bơwih ƀong huă - mơnuih mơnam amăng plơi pla, čư̆ siăng, kual mơnuih ƀon sang djuai ƀiă rơwang thun 2016-2025 hơmâo akŏ pơdong aset biă mă ñu 1.200 hơbô̆ bruă mă yua boh thâo phrâo tŭ yua, djơ̆ hăng lŏn tơnah ayuh hyiăng amăng plơi pla, čư̆ siăng, kual mơnuih ƀon sang djuai ƀiă dŏ. Amăng anun hơmâo aset biă ñu 30% hơbô̆ bruă hơmâo ngă ƀơi kual čư̆ siăng, hơmâo mơnuih ƀon sang djuai ƀiă. Akŏ pơdong aset biă mă ñu 20% hơbô̆ bruă pơtruh ngă hrŏm mă yua boh thâo măi mok phrâo pơkra gơnam ba sĭ hơmâo nua, djru brơi tơlơi bơwih ƀong kơ mơnuih ƀon sang. hơmâo jao glăi aset biă mă ñu 1.500 wơ̆t măi mok phrâo, djơ̆ hăng rim kual, pơtrut đĭ kyar bơwih ƀong huă - mơnuih mơnam ƀơi plơi pla, čư̆ siăng, kual mơnuih djuai ƀiă dŏ hơdip.

Sit biă ñu ƀơi Gia Lai, hơdôm hơbô̆ bruă djru plơi pla čư̆ siăng amăng ƀrư̆ pơƀuh rai boh than klă, pơplih phrâo tơlơi pơmin, hơdră ngă bruă mơng mơnuih ngă hmua. Hăng plơi pla mơnuih djuai ƀiă ƀơi tơring čar, jơlan hơdră hơmâo djru boh thâo phrâo, hơmâo mă yua ƀơi lu anih, pơtrut tui tơlơi hơmâo, tơlơi gêh gal mơng Gia Lai amăng bruă ngă hmua./.

Hoàng Qui: Čih - Siu H’Mai: Pơblang