Hrưn đĭ găn rơgao tơlơi tơnap tap, mơnuih ƀôn sang gir hrăm tui ba yua boh thâo ia rơgơi amăng bruă ngă hmua pla pơjing, hăng pơblih phrâo pơjeh phun pla kiăng hơđong tơlơi hơdip mơda.

Amăng sang phrâo man pơdong, ayong Y Huôt, dŏ pơ plơi Dak găn, să Dak Găn, tơring glông Dak Mil, Dak Nông, hok mơak brơi thâo, thun hlâo adai hơjan lu, gêh găl kơ bruă ngă hmua, pla kơphê, tơjŭ pơdai. Yua wai lăng klă, hrăm tui hơdră mă bruă, sang anŏ gơñu hơmâo pơhrui glăi hơđong, blơi prăp gơnam yua mă bruă bơwih brơi tơlơi hơdip mơda, ngă hmua hăng brơi ană bă hrăm hră djop.

“Sang anŏ gơmơi hơmâo 3 ar hmua pơdai ia, sa bơyan hpuă yuă 30 kơsăk djop huă. Rơngiao kơ anun hơmâo 2 ha kơphê, thun hlâo hơmâo 5 tơn asar kơphê krô. Sang anŏ gơmơi gir run ngă bruă bơwih ƀong huă pơđĭ kyar sang anŏ, tuh pơ alin blơi komơk hơbâo pruai, pơgang phun pla kiăng thun pơ anăp hơmâo rơnoh pơhrui lu hloh”.

Ƀơi kual giăm guai dua boh tơring glông Dak Mil hăng Čư̆ Jŭt, anih kơdư čư̆ čan, lŏn khăng khăi rơga ƀu jing mơnong đơi ôh, să Dak Găn dưi lăi kual lŏn khăng khăi hloh ƀơi tơring čar Dak Nông. Ơi Y Krơt, khua ƀon Dak Sra, să Dak găn brơi thâo, pioh djru kơ mơnuih ƀôn sang hơđong tơlơi hơdip mơda, khul mơnuih apăn bruă pơsur tơlơi ngă hmua djru pơtô brơi mơnuih ƀôn sang hơdră wai lăng đang hmua, pla pơjing, pơgangarong aruač hlăt čao kơ phun pla.

Biă mă ñu ngă hrom khua mua amăng plơi, krăo lăng bruă pơpha ia yua mơ̆ng dơnao pơkong Đôry să Dak Rla, treng hang ia hnoh Dak Găn pioh kơ mơnuih ƀôn sang ƀôp ia bruih kơ hmua đang bơyan phang.

“Tơlơi tơnap mơ̆ng mơnuih ƀôn sang lĕ yua lŏn rơga, pơtâo, pla kơphê ƀu djop ia ôh, anun pla boh pơ-ô̆ yuan tơki kơ anih anom sĭ mơdrô, pla kơtor, rơtă rơbai, ăt tơnap mơ̆n. Samơ̆ pơkă hăng hlâo adih lĕ ră anai tơlơi hơdip mơda plai ƀiă laih, ƀu tơnap tap tơl ư̆ rơpa ôh. Laih anun hơmâo tơlơi djru mơ̆ng kơnuk kơna, mơnuih ƀôn sang ăt gir run, kah pơpha nao rai tơlơi thâo thăi, čan prăk mơ̆ng sang bruă prăk pioh tuh pơ alin kơ bruă mă, mơ̆ng anun tơlơi hơdip mơda plai ƀiă yơh”.

Tui hăng ơi Y Hơn, Kơ-iăng Khua jơnum min pơ ala mơnuih ƀôn sang să Dak Găn, đơ đam să hơmâo 15 boh plơi, 10 djuai ania adơi ayong dŏ hrom, giăm ha mơkrah lĕ mrô mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă. Hrom hăng rơbêh 1.800 ha phun boh čroh, kah hăng kơphê, kơsu, tiu, mơnuih ƀôn sang amăng să jah hmua pla boh čroh hơmâo năng ai 1.400 ha. Biă mă ñu,  đơ đam pla boh pơ-ô̆ yuan hơmâo 600 ha, Dak Găn dưi hơmâo Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar Dak Nông pơkă kual pla hăng ngă hmua ba yua boh thâo ia rơgơi phrâo, anăp nao pla boh pơ-ô̆ yuan pioh sĭ mơdrô pơ dêh čar tač rơngiao.

Pơblih phrâo pơjeh phun pla hăng lŏn tơnah tui hluai djơ̆ găl hăng ayuh hyiăng, tơlơi bơwih ƀong huă ƀơi Dak Găn jai hrơi pơđĭ kyar.

Truh abih thun 2022, đơ đam să hơmâo 68 boh sang anŏ dŏ ƀun rin hăng 234 boh sang anŏ giăm ƀun rin. Hnong pơhrui glăi pơkă rĭm čô mơnuih mă bruă sa thun 43 klăk prăk. Ơi Y Hơn lăi, ƀu pơdơi ôh hrưn đĭ tơnap tap ƀơi lŏn khăng khăi, neh met wa mơnuih djuai ƀiă Dak găn hlăk hrom hăng kơnuk kơna gir run, kơtưn đĭ ngă tui kiăng giong 19 tơhnal pơkă man pơdong plơi pla phrâo:

“Neh met wa amăng plơi pla gum pơgôp biă mă, ngă tui djơ̆ tơlơi phiăn jơlan hơdră ping gah, kơnuk kơna pơđĭ kyar tơlơi bơwih bong huă hơđong sang anŏ. Mơnuih ƀôn sang djru nao rai tơdruă tơlơi thâo thăi amăng bruă mă, ngă tui boh thâo ia rơgơi pla kơphê, kơsu, pla boh pơ-ô̆ kiăng mơboh lu, tŭ yua klă. Mơnuih ƀôn sang ăt ngă hrom gum pran jua hăng kơnuk  kơna gir run abih thun 2023 să Dak găn man pơdong giong yơh tơhnal pơkă plơi pla phrâo mơ̆ng tơring glông Dak Mil”.

Ră anai tơring čar Dak Nông hơmâo pơkă kual man pơkra bơnư̆ pơkong ia dơnao Dak Gang amăng kual lŏn 2 boh tơring glông Dak Mil hăng Čư̆ Jŭt, mơnuih ƀôn sang să Dak Găn amra tŭ yua. Anai lĕ ring bruă pơtruh nao rai gưl II dưi hơmâo Ding jum ngă hmua hăng pơđĭ kyar plơi pla pơsit brơi tuh pơ alin, rơnoh prăk giăm 1000 klai, ba ia yua, bruih djop kơ 2000 ha phun pla. Yak nao amăng thun phrâo 2023, mơnuih ƀôn sang să Dak Găn hơmâo dơ̆ng lu pran jua phrâo pơtrut pơđĭ kyar bơwih ƀong huă mơnuih mơnam jai hrơi trơi pơđai hloh.