Ataih mơ̆ng sang dô̆ mơ̆ng sang anô̆, kual war drŏng un jŭ mơ̆ng rơkơi bơnai ayong A Tuấn hăng amai Y Chéc, djuai ania Jeh –Triêng, plơi Dục Nhầy 3, să guai dêh čar ƀơi Đăk Dục, tơring glông Ngọc Hồi dưi pơdŏng hmâo akô̆ tlôn. Hrŏm hăng kual war un pơpha jing jơlan nao rai ƀơi tŏng krah pioh gal bơwih brơi kơ hơdôm pluh drơi un pioh ngă añăm hăng pioh djuai (un ania), sang anô̆ dô̆ dăng păng rưng kiăng hmâo anih rơhaih prong rơbêh kơ 100m2 pioh un rơbat nao rai. Ayong A Tuấn brơi thâo, mơ̆ng tơlơi gum djru, pơtô brơi mơ̆ng mơnuih apăn bruă Khul pơlir hơbit đah kơmơi să Đăk Dục hăng mơnuih apăn bruă Puih kơđông pơgang guai dêh čar Dục Nông, sang anô̆ hmâo pơđĭ kyar bruă rông un hrŏm hăng anun pơđut bruă rông tlaih pŭ un:

“Hrŏm hăng đah kơmơi djru 6 klăk prăk, rơkơi bơnai blơi hmâo 2 drơi un jŭ. Truh ră anai tuh rai hmâo 6 hnưr laih pioh glăi wot abih bang 6 hnưr hlao, ră anai hmâo tui anai lah. Rơkơi bơnai kâo pơkra war rông ƀơi anai. Kâo ngă ba glăi kơ sang anô̆ hơđong gah tơlơi hơdip mơda djop prăk pioh yua amăng tơlơi hơdip mơda”.

Ngă tui Bruă pơsur “Ngă pơplih tơlơi pơmin, hơdră ngă mơ̆ng neh wa djuai ania ƀiă, ngă brơi neh wa hrưn đĭ tơtlaih mơ̆ng ƀun rin kơjăp phik”, 3 thun rơgao tơring glông Kon Plông đing nao pơjing hơdră hrŏ trun ƀun rin nao hrŏm hăng pơgang bôh thâo đưm pioh pơđĭ kyar tuai čuă ngui. Hrŏm hăng anun pơtrut kơtang bruă lăi pơhing, pơsur neh wa Hơdang, Hrê pơplih pơkra rơbêh kơ 155 ektar đang bơwih ƀong lu mơta. Truh abih blan 9 phrâo rơgao ha rơtuh bôh sang anô̆ djuai ania ƀiă amăng tơring glông hmâo pơplih pơkra rơbêh kơ 50 ektar đang bơwih djop mơta hơdai nao pla phun bôh, añăm pơtăm, bơnga ƀơi anih anom rơ-ŏt. Ơi Châu Văn Lâm, Kơ-iăng Khua git gai Ping gah tơring kual Măng Đen, tơring glông Kon Plông brơi thâo, kiăng dưi pơplih tơlơi pơmin, hơdră ngă mơ̆ng neh wa hmâo bruă mă yôm phăn mơ̆ng hơdôm čô mơnuih ping gah amăng Grŭp Ping gah plơi:

“Grŭp Ping gah hơdôm bôh plơi lăi pơhing, pơsur neh wa pơplih pơkra đang pla phun bôh troh, pla añăm, hơbơi pơtơi, bôh troh mă mơ̆ng kual rơ-ŏt pioh pơplih tơlơi hơdip mơda rim hrơi ăt kah hăng pơđĭ dlông prăk pơhrui glăi mơ̆ng mơnuih ƀôn sang. Grŭp Ping gah pơpha rim mơnuih ping gah gơgrong gah sang anô̆, ƀut sang anô̆. Ƀing gơmơi mă ping gah lĕ phun than, mơnuih ping gah gơgrong gah sang anô̆, ƀut sang anô̆ ngă hlâo, laih anun sang anô̆, ƀut sang anô̆ ngă tui".

Tơring glông Tŭ mrông, tơring čar Kon Tum hmâo rơbêh kơ 95% mrô mơnuih ƀôn sang lĕ djuai ania Hơdang. Kiăng pơplih tơlơi pơmin, hơdră ngă mơ̆ng neh wa amăng bruă ngă đang hmua, gong gai hăng hơdôm khul grŭp mơ̆ng tơring glông ngă tui jơlan gah "giăm mơnuih ƀôn sang, jê̆ mơnuih ƀôn sang" hăng “djă tơngan pơtô bruă”. Ơi Ka Ba Thành, Khua git gai Ping gah tơring glông, brơi thâo: truh kih prong mơ̆ng tơring glông lĕ hmâo pơplih laih tơlơi pơmin ngă kơnong kơ kiăng djop ƀong huă, alah hyu čan ling, huĭ čan prăk sang prăk mơ̆ng neh wa, biă ñu hăng hơdôm bôh sang anô̆ ƀun rin:

“Mơnuih ƀôn sang hmâo khin hơtai pơđĭ kyar bruă ngă đang hmua. Čan prăk mơ̆ng thun 2021 truh thun 2023 lĕ rơbêh kơ 280 klai prăk. Hơnong ñu sa thun năng ai ñu 80 klai prăk čan lĕ sang anô̆ ƀun rin, ƀun rin ƀơƀiă hăng sang anô̆ gah hơdră bruă. Mơ̆ng anun ƀuh lĕ hmâo pơplih laih tơlơi pơmin, hơdră ngă mơ̆ng neh wa mơ̆ng dô̆ pơtô brơi, dô̆ kơnang ră anai khin hơtai, gơgrong hlâo čan prăk pioh pok prong bruă ngă đang hmua, amăng anun hmâo pla phun sâm, pla phun jrao, rông hlô”.

Tơdơi kơ 3 thun pok pơhai ngă tui bruă pơsur “Ngă pơplih tơlơi pơmin, hơdră ngă mơ̆ng neh wa djuai ania ƀiă, ngă brơi neh wa djuai ania ƀiă hrưn đĭ tơtlaih mơ̆ng ƀun rin kơjăp”, hơdôm gưl, hơdôm gơnong bruă mơ̆ng tơring čar Kon Tum hmâo pơdŏng, pơlar 866 hơdră ngă djru tơdruă bơwih ƀong huă, pơplih pơkra đang hmua ngă pơhưč giăm truh 10.600 wot sang anô̆ ƀun rin, ƀun rin ƀơƀiă djuai ania ƀiă gum hrŏm. Hơdôm hơdră hmâo iâo pơhrui rơbêh kơ 96 klai prăk djru pơjeh, prăk mă yua, hơdră phrâo djru rơbêh kơ 5.500 bôh sang anô̆ ƀun rin djuai ania ƀiă hrưn đĭ tơtlaih mơ̆ng ƀun rin kơjăp phik.

Hrŏm hăng anun, mrô sang anô̆ djuai ania ƀiă lui tui ƀơƀrư̆ phiăn sô hơđăp ƀu tŭ yua, thâo mă yua bôh thâo phrâo măi mok amăng ngă đang hmua đĭ tui; mrô sang anô̆ gum hrŏm amăng anom mă bruă hrŏm, grŭp mă bruă hrom leng kơ dưi ngă hăng hloh kơ tơhnal ba tơbiă... Ơi Dương Văn Trang, Khua git gai Ping gah tơring čar, Khua Khul pơ ala mơnuih ƀôn sang tơring čar Kon Tum, brơi thâo, sa amăng hơdôm tơhnal pơkă yôm phăn mơ̆ bruă pơsur glăk anăp nao lĕ pơplih tơlơi pơmin, hơdră ngă mơ̆ng rơbêh kơ 9.700 bôh sang anô̆ djuai ania ƀiă dô̆ glăi pioh hrưn đĭ tơtlaih mơ̆ng ƀun rin:

“Bôh yôm pơplih tơlơi pơmin hơdră ngă lu mơta samơ̆ amăng anun đing nao kơ bruă ngă đang hmua, Ngă đang hmua klă prăk pơhrui glăi hmâo lu amra tơtlaih mơ̆ng ƀun rin. Să pơhư prong, tơring glông pơhư prong, tơring čar pơhư prong hơdră ngă hăng tuč rơnuč ñu ba glăi laih bôh tơhnal mơ̆ng bruă pơsur lĕ ngă pơplih tơlơi pơmin hăng ngă pơplih laih hơdră ngă mơ̆ng neh wa djuai ania ƀiă pioh neh wa pô hrưn đĭ tơtlaih mơ̆ng ƀun rin sit nik kơjăp phik”.

Hrŏm hăng hơdôm hơdră bruă đing nao hlâo tuh pơplai, djru mơ̆ng Ping gah, Kơnuk kơna, Bruă pơsur “Ngă pơplih tơlơi pơmin, hơdră ngă mơ̆ng neh wa djuai ania ƀiă, ngă brơi neh wa hrưn đĭ tơtlaih mơ̆ng ƀun rin kơjăp phik” yua kơ tơring čar Kon Tum pok pơhai ngă tui glăk djru pơjing tơlơi pơplih klă amăng bruă ngă đang hmua hăng tơlơi hơdip mơda neh wa djuai ania ƀiă amăng tơring čar. Kiăng bruă pơsur ngă tui dong hơdôm jơlan hơdră, tơlơi pơtrun pơsit, tơlơi črâo ba mơ̆ng Ping gah tơring car, Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar biă ñu lĕ hơdôm bôh yôm bơdjơ̆ nao bruă hrŏ trun ƀun rin hăng Jơlan hơdră pơkă mơ̆ng lŏn ia pơdŏng plơi pla phrâo amăng kual neh wa djuai ania ƀiă./.