Sang anŏ amai Đinh Thị Phước, tơkeng thun 1996, amăng plơi Đăk Kjông, să Lơ Ku, tơring glông Kbang, tơring čar Gia Lai hlâo anun dong amăng sang anŏ ƀun rin yua kơƀah lŏn ngă hmua hăng phrâo trun mơng sang amĭ ama. Dua rơkơi bơnai ñu hơmâo 2 čô ană, tơlơi hơdip gơnang nao 5 ar lŏn yua amĭ ama kah pơpha hăng hyu mă bruă arăng apah. Tơlơi hơdip bưp lu tơnap tap.

Ƀuh sang anŏ ñu tơnap tap, Khul Ping gah plơi Đăk Kjông hơmâo jao brơi mơnuih Ping gah kiăo tui črâo ba, pơtrut amai Phước wai lăng 12 ektar glai; črâo brơi ñu wai lăng glai lăp djơ̆ hloh. Mơng anun, ñu hơmâo dong prăk pơhrui hơđong hăng 36 klăk prăk ha thun dong mơng thun 2014 truh ră anai, lơm kyâo glai dŏ anet, ñu pla pơplah hrŏm phun rơtă kiăng hơmâo dong prăk pơhrui. Yua gir run bơwih ƀong, truh ră anai dua rơkơi bơnai amai Phước hơmâo blơi pơhrua 2 ektar lŏn, him lăng truh rơnuč thun anai dưi pơklaih mơng ƀun rin:

“Sang anŏ gơmơi ƀun rin, bơni kơ ƀing apăn bruă hơmâo đing nao gum djru brơi. Kâo amra gir run bơwih ƀong huă, pơkrem prăk blơi lŏn pơdong sang hăng pơđĭ kyar bơwih ƀong huă amăng sang anŏ. Tơlơi hơdip amăng sang anŏ gơmơi ră anai jơnap ƀiă yơh pơhmu hăng hlâo adih”.

Plơi Đăk Kjông, să Lơ Ku, tơring glông Kbang, tơring čar Gia Lai hơmâo 84 boh sang anŏ hăng 426 čô mơnuih. Ƀơi anai, 95% mrô mơnuih lĕ djuai ania Bahnar. Hlâo anun, plơi dong amăng dơnao drai ia apui lơtrik An Khê-KaNak. Thun 2009, plơi pŭ nao pơdong gah kơdư ƀiă, ataih mơng anun 14 km. Hăng lŏn 8 ar lŏn mơnai hăng 1,7 ar hmua pơdai ngă 2 bơyan hơmâo jao brơi rĭm boh sang anŏ, blung hlâo tơlơi hơdip mơng mơnuih ƀôn sang bưp tơnap tap.Yua kơ hơmâo tơlơi git gai lăp djơ̆ mơng Khul Ping gah plơi hăng khul plơi pla, ană plơi pla dưi man pơkra sang phrâo hăng pơgôp hrŏm hăng gong gai man pơkra jơlan ƀêtông hăng sang jơnum plơi. Mơnuih ƀôn sang man pơkra pơga, bah amăng jang hăng gum hrŏm wai lăng jơlan plơi pla mơtah, agaih rơnăk.

Ƀu djơ̆ kơnong tui anun, neh met wa amăng plơi Đăk Kjông ăt djru čan prăk, jao rơmô hăng lu hơdră djru pơkŏn kiăng đĭ tui prăk pơhrui. Tơdơi kơ lu thun gir run, him lăng truh blan 11/2024, plơi Đăk Kjông amra dưi tŭ yap plơi pla phrâo, kơđŏm glăi tơlơi yak nao yôm phăn mơng plơi pla. Ơi Đinh Bới-Khua git gai Ping gah plơi Đăk Kjông, să Lơ Ku, tơring glông Kbang, Gia Lai brơi thâo:

“Kâo lĕ khua git gai Ping gah, yua anun hơmâo jao ƀing apăn bruă Ping gah djru brơi sang anŏ ƀun rin, sang anŏ tơnap tap. Kâo ăt pơtô pơblang tơl hơdôm boh sang anŏ ƀun rin kiăng gir run bơwih ƀong huă, hơmâo dong prăk pơhrui amăng sang anŏ, kiăng tơlơi hơdip jai hơđong, tañ pơklaih mơng ƀun rin. Gir run pơđĭ kyar bơwih ƀong huă amăng sang anŏ”.

Hơdôm thun rơgao, bruă man pơdong plơi pla phrâo amăng kual mơnuih djuai ania ƀiă tui tơlơi črâo trun mrô 12 lơ 13/02/2018 mơng Khul apăn bruă Ping gah tơring čar Gia Lai, rĭm thun Ping gah să Lơ Ku, tơring glông Kbang lêng kơ hơmâo tơlơi pơtrun, akŏ bruă pok pơhai tong ten tui hơdôm hơnong pơkă tơring glông jao. Ping gah hơmâo jao bruă brơi ƀing apăn bruă hăng hơdôm khul grup gơgrong djru brơi hơdôm boh plơi pla, sit biă ñu lĕ črâo ba djop sang anŏ kĭ hră pơklaih mơng ƀun rin. Mơnuih ƀôn sang hơmâo gum djru kơ boh thâo plơi pơjing, rông hlô hăng hơdôm boh thâo kiăng hloh amăng bơwih ƀong huă.

Să Lơ Ku, tơring glông Kbang, tơring čar Gia Lai ăt pơplah hrŏm lu jơlan hơdră dêh čar amăng pơđĭ kyar bơwih ƀong huă-mơnuih mơnam kual mơnuih djuai ania ƀiă hăng jơlan hơdră pơhrŏ trun ƀun rin hơđong kjăp, djru anah phun pla, kmơk, hlô rông hăng măi mok brơi mơnuih ƀôn sang pok pơhai hơdôm hơbô̆ bruă. Mơnuih Ping gah hơmâo jao nao tơl plơi pla kiăng jơnum hrŏm, pơtô pơblang, djru brơi hơdôm boh sang anŏ ƀun rin. Mah dŏ lu tơlơi lông, bruă pơhrŏ trun ƀun rin amăng plơi pla ba glăi boh tŭ yua, glăk ƀơƀrư̆ djru brơi neh met wa djuai ania Bahnar hrưn đĭ tơlơi hơdip hăng pơđĭ kyar hơđong kjăp. Hơdôm thun giăm anai, mrô sang anŏ ƀun rin amăng plơi Đăk Kjông hrŏ trun kơtang mơng 38,46% thun 2021 dŏ kơnong 5,8% amăng thun 2023. Ơi Trần Xuân Nam, kơ-iăng khua git gai Ping gah, Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang să Lơ Ku, tơring glông Kbang, tơring čar Gia Lai brơi thâo:

“Mơnuih apăn bruă Ping gah hơmâo jao bruă, rĭm blan kiăng lăi pơthâo brơi Khul Ping gah kơ tơlơi sit nik, tui kiăo tui lăng bruă djru brơi hơdôm boh sang anŏ ƀun rin, hrŏm hăng khua mua khul Ping gah amăng plơi pla hyu pơtô pơblang, djru brơi mơnuih ƀôn sang hrưn đĭ pơklaih mơng ƀun rin; ngă tui hơdôm tơlơi pơphun pơplih tơlơi pơmĭn, bruă mă amăng kual mơnuih djuai ania ƀiă. Mah ba than ba glăi mơng pơhrŏ trun ƀun rin aka ƀu djơ̆ hăng tơlơi čang rơmang samơ̆ mơng sem lăng ăt hơmâo tơlơi yak nao klă tui hơnong pơkă pơhrŏ trun ƀun run amăng să”.

Hrŏm hăng tơlơi git gai tong ten hăng tơlơi gum hrŏm mơng Ping gah hăng gong gah ƀon lan, neh met wa djuai ania Bahnar amăng plơi Đăk Kjông, să Lơ Ku, tơring glông Kbang, tơring čar Gia Lai hơmâo hơđong tơlơi hơdip, pơhrŏ trun ƀun rin tañ kiăng man pơdong plơi pla pơdrong asah, hiam klă. Bruă mă anai brơi ƀuh pran gum pơgôp mơng djuai ania Bahnar hăng tơlơi gơgrong yôm phăn mơng Ping gah amăng bruă gum hrŏm hăng hrưn đĭ tơlơi hơdip mơda brơi mơnuih kual djuai ania ƀiă./.