Tơdron lăk tong krah tơring glông Dak Mil, Dak Nông lăng hiam biă mă amăng phang pơđiă hăng bơnga kơñĭ. Hla kơ, akhăn gru mriah rup pơtŭ kơñĭ đhet angin pưh. Hrơi mông mơak čơkă bơyan phang, mơak hrŏm lŏn ia pơblih phrâo bă hră amăng djop anih hơdor glăi tal 50 thun hrơi blah dưi ƀơi Đức Lập, Dak Mil ră anai, tal kơsung blah pok phun hrŏm kơsung blah prong kual Dap Kơdư, anăp nao hlong pơklaih rơngai abih bang amăng thun 1975, pơlir hĭ truh kih lŏn ia jing sa.

Tơhan hơđăp ơi Nguyễn Văn Thí thun anai 73 thun, plơi pla Nam Định, ră anai hlăk dŏ pơ să Dak Ndrot, tơring glông Dak Mil hơdor glăi, akŏ thun 1975, Trung đoàn 28, Sư đoàn 10, rŭi nao pơ Dap Kơdư tui jơlan hơgŏm. Tal kơsung blah ƀu thâo hlâo mơ̆ng khul tơhan ƀing gơñu, mut nao blah hơtun amăng puih tơhan ayăt ƀơi Đức Lập mơguah sing bring lơ 9/3, pơrai abih anih bong glăi mơ̆ng ƀing ayăt gah Dơnung Ƀuôn Ma Thuôt, pơgăn jơlan pơtruh nao rai mơ̆ng ayăt nao pơ kual Ngŏ Dơnung. Ơi Nguyễn Văn Thí hok mơak ră ruai:

“Krep djơ̆ 6h5 mơnit mơguah lơ 9/3, Trung đoàn 28 pơnah phao, ƀing tơhan pơnah kơnông hlong kơsung blah đam nao amăng anih khul ling tơhan Bảo An gah ayăt dŏ. Lơ̆m sa anăp kơsung nao sa Tiểu đoàn kiăo tui laih anun Tiểu đoàn 1 mơ̆ng gah yŭ kơdư blah hơtun nao; Tiểu đoàn 3 mơ̆ng Ngŏ dơnung blah đĭ. Truh 9 mông 30 mơnit, ƀing ta hơmâo mă laih khua tơhan ayăt ƀơi Đức Lập. Lơ̆m blah giong, amăng mlam lơ 9/3, gơmơi hơdai gum hrŏm ƀing tơhan hơkrŭ pơkŏn nao blah sua glăi  Ƀuôn Ma Thuôt yơh”.

Tơhan hơđăp ơi Y Mới, thun anai 82 thun, dŏ ƀơi să Đức Minh, tơring glông Dak Mil, pô kơsung blah hrŏm pơrai ƀing ayăt ƀơi kơdư 722, guang dar gah Ngŏ dơnung hăng ƀut amăng lăm Đức Lập, ñu hơdor glăi, hlăk anun, tơlơi kơsung blah ngă dŏ kơtuă mơ̆ng tơhan hơkrŭ ta kơsung nao, ƀing ayăt ƀu hmao thâo ôh:

“Tal blah ƀơi Đức Lập ƀing tơhan hơkrŭ ta blah dưi tŭ yua prong biă mă. Tơhan ta blah pơrai lu tơhan ayăt pơ anai, mă hơdip 100 čô tơhan, pơkong abih phao pơprong, kơnong hăng 20 boh rơdêh sar, hrŏm hăng rơdêh tơhan ayăt. Hơmâo hơdôm mă abih. Lơ 10/3, kơsung nao blah ƀơi Ƀuôn Ma Thuôt, laih anun ƀing tơhan hơkrŭ ta hlong tơgŭ blah prong abih bang amăng kual Dap Kơdư”.

Ƀut tơring kual Đức Lập gah tơring čar Quảng Đức hơđăp, ră anai tơring glông Dak Mil, tơring čar Dak Nông. Pơ anai, ƀing tơhan ayăt man pơdong 5 boh puih kơđông prong, hơmâo ƀing djru bruă rơgơi hăng ngă luh dơlăm....ƀing tơhan gơñu kơtang biă mă, wơ̆t khua git gai Sư đoàn 23, 2 tiểu đoàn tơhan blah ƀơi lŏn, 3 khul tơhan pơnah kơnông 105 mm, 1 khul rơdêh sar,rơdêh kăm ñong, 5 grup prong tơhan amăng kual plơi pla.

Blah dưi ƀơi Đức Lập lơ 9/3, lĕ tal kơsung blah pok jơlan kơsung blah dưi sua glăi plơi prong Ƀuôn Ma Thuôt, tal kơsung blah prong kual Dap Kơdư bơyan phang thun 1975. Hăng boh tơhnal dưi ngă djơh hăng anun, amăng rơnuk blah ayăt Mi kiăng pơklaih rơngai lŏn ia, ling tơhan hăng mơnuih ƀôn sang tơring glông Dak Mil hing ang dưi tŭ mă tơlơi apah bơni hăng anăn “Ling tơhan blah ngă khin hơtai mơ̆ng mơnuih ƀôn sang”.

Ơi Lê Văn Hoàng, Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring glông Dak Mil, brơi thâo, djă pioh gru grua khin hơtai anun, gong gai kơnuk kơna hăng mơnuih ƀôn sang djop djuai ania gum hrŏm pran jua man pơdong tơring glông sa pran kơtang pơtrut pơđĭ kyar ƀơi tơring čar Dak Nông:

“Tơring glông ăt pơtum lu pran jua, bruă mă kiăng ngă giong tơhnal pơkă, anăp nao akŏ pơdong tơring glông plơi pla phrâo amăng rơnuč thun 2025; pơgang rơnuk rơnua, hơđong lŏn ia; akŏ pơdong khul grup ping hăng glông bruă kơđi čar kơjăp hơđong hlom bom; pơkơdong glăi hăng pơgăn truh kih tơlơi soh sat ƀong kông ngăn, ngă phăk phai, huač kông ngăn dêh čar. Gir run akŏ pơdong, ba tơring glông Dak Mil amra jing plơi prong hơnơ̆ng mrô III hlâo kơ truh thun 2030”.

Ha mơkrah rơnuk thun rơgao, Đức Lập hlâo adih ră anai pơblih phrâo laih, jing sa amăng hơdôm kual bơwih ƀong huă pơđĭ kyar tơring čar Dak Nông. Hơdor glăi 50 thun hrơi pơklaih rơngai Đức Lập, lăp pơ-ư ang gru grua khin hơtai, djop gưl rơnuk ră anai hăng kơñ pơgi ni anăp ăt tŏ tui ƀing ơi yă anong wa nao hlâo mă bruă, kiăng man pơdong plơi pla jai hrơi trơi pơđao, pơdrong sah, hiam klă, rơgơi kơhnâo.