Dơ̆ng mơ̆ng hơmâo anŏ tŭ ư hrŏm abih bang amăng glông bruă kơđi čar laih anun gum ngă hrŏm, mut tơma sa pran jua amăng mơnuih ƀôn sang, lu jơlan nao rai amăng plơi, ƀơi să hluh gah dưi čuk pơkra giong, djru ngă brơi ƀô̆ mơta kual plơi pla phrâo pơblih hiam klă biă mă.

Phrâo mơgăt rơdêh kông nông juăt lăi rơdêh dăk dăk glăi mơ̆ng hmua truh pơ sang laih, ơi Lương Văn Hợp dŏ ƀơi plơi O Pêt, să Ia Pêt, tơring glông Ia Grai hok mơak lăi, črăn jơlan ataih rơbêh 10 km, pơtruh nao rai hăng să Ia Tô arăng ngă giong laih. Jơlan arăng pơkra hmar tui anun, sa črăn lĕ yua  hơmâo 47 boh sang anŏ mơnuih ƀôn sang pơyơr lŏn sang đang hmua gơñu, ruh hĭ ring bruă, buč lui phun pla, đang boh troh pioh brơi pok jơlan:

“Kâo hơmâo lui hĭ 60 phun kơphê, buč lui mơtam yơh, ruh hĭ pơnăng, war pơga pioh brơi pok jơlan rô nao rai rơhaih rơhong hloh, rô nao rai, tơdơi anai pioh kơ ană tơčô dơ̆ng. Sit mơ̆n ƀuh tŭ yua kơ ta biă mă”.

Rôk tui ter jơlan anai lăng đang hmua, phun boh troh, kyâo pơtâo sui thun, hơmâo rơnoh yôm kah hăng kơphê, boh troh sĭ yôm. Ơi Nguyễn Trọng Tức dŏ ƀơi plơi Pêt, să Ia Pêt, brơi thâo, lơ̆m jak iâu mơnuih ƀôn sang pơyơr lŏn sang đang hmua, ñu hăng ană plơi sư̆ rơbư̆ mơ̆n yua rơngiă hĭ sa črăn lŏn hmua, rơnoh pơhrui glăi kơ sang anŏ. Samơ̆ hơmâo tơlơi pơtô lăi, pơblang rơđah anŏ tŭ yua, sit čuk pơkra jơlan ba glăi kơ ta sui thun pơ anăp adih, kơ mơnuih ƀôn sang 2 boh să, djru bruă rô nao rai mơak klă, pơdŭ pơgiăng gơnam tam gêh găl hloh, sang anŏ ñu tŭ ư hrŏm yơh:

“Sang anŏ gơmơi ăt pơyơr lŏn 1,5 met (1 met mơkrah), glông 100 met. Ƀơi lŏn anun hơmâo dua glông phun bơ̆r, aring hmôk hăng 60 phun kơphê. Gah djeo lŏn sang anŏ gơmơi, hơmâo lŏn sang anŏ bơn ơi Nghiêm ăt pơyơr mơ̆n đang boh mit Thái gơñu hlăk pĕ boh. Mơnuih ƀôn sang hơmâo jơlan nao rai rơhaih rơhong klă hiam mơak mơ̆n”.

Ƀơi să Ia Khai, tơring glông Ia Grai, jơlan čơlah pơtruh nao rai hăng să Ia Krăi ăt dưi pok pơkra mơ̆n, amăng anun lu sang anŏ mơnuih ƀôn sang pơyơr lŏn đang gơñu kiăng pok prong jơlan nao rai. Yă Nguyễn Mai Lương, Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang să Ia Khai, brơi thâo, mơ̆ng thun 2023 truh ră anai, hơmâo 100 boh sang anŏ tŭ ư pơyơr lŏn sang đang hmua pioh čuk jơlan truh 20 km, nao rai amăng plơi pla, amăng să laih anun jơlan či nao pơ hmua đang:

“Lu sang anŏ aka ƀu thâo hluh lĕ ăt dŏ pơmin mơ̆n. Jak iâu bruă mă tui tơlơi pơtô pơblang hăng anŏ pơtrun mơ̆ng ping gah, jơnum min mơnuih ƀôn sang să hơmâo pơphun jơnum ană plơi, jak iâu ƀing tha plơi, khua ƀôn, khua ping gah plơi hăng hơdôm čô mơnuih arăng đăo kơnang kiăng akŏ pơdong grup hyu pơtô lăi, jak iâu hơdôm sang anŏ dŏ aka ƀu thâo hluh anun. Hrơi anai gơñu aka ƀu thâo hluh, hrơi pơgi, nao čuă jơmư na nao tơl thâo hluh hăng tŭ ư kah lui”.

Ƀơi tơring glông ƀun rin giăm guai dêh čar anun lĕ, Ia Grai ăt hơmâo pok pơhai lu kơčăo bruă pơkra jơlan, gong gai kơnuk kơna bưp lu tơlơi tơnap tap kơ rơnoh prăk duh glăi pioh čuk pơkra jơlan. Yua kơ anun, abih bang glông bruă kơđi čar hơmâo jak iâu, pơtô lăi, iâu pơthưr gum tơngan hrŏm mơ̆ng mơnuih ƀôn sang. Mơ̆ng thun 2022 truh ră anai, hơmâo hơdôm rơbâo boh sang anŏ pơyơr lŏn sang đang hmua, hơmâo gum tơngan hrŏm pơyơr hơdôm rơbâo met karê lŏn pioh čuk pơkra jơlan truh kơ 60 km pioh rô nao rai pơtrun hăng djop să Ia Pêt, Ia Yok, Ia O, Ia Krăi.

Ơi Nguyễn Văn Hà Khua anom pơtô ană plơi mơ̆ng ƀirô Ping gah tơring glông Ia Grai brơi thâo, blan 10/2023, khul khua mua apăn bruă ping gah tơring glông Ia Grai hơmâo ngă hră pơtrun mrô 15 kơ bruă kơtưn tui tơlơi git gai mơ̆ng djop gưl anom bruă ping gah amăng bruă hyu pơtô lăi, jak iâu ană plơi pla , brơi pơyơr lŏn sang đang hmua pioh pơkra jơlan nao rai truh thun 2030. Mơ̆ng hrơi hơmâo hră pơtrun ping gah tơring glông, djop gưl anom bruă ping gah, khul grup mơnuih tơpuôl amăng tơring glông hơmâo akŏ pơjing lu grup jak iâu pơyơr lŏn sang đang hmua, tơhnal pơkă truh thun 2030, pok prong jơlan nao rai, yap abih bang kiăng hơmâo truh 600 km:

“Kơtưn kiăng truh thun 2025, đơ đam tơring glông jak iâu mơnuih ƀôn sang pơyơr lŏn pok jơlan nao rai amăng să, plơi prong hiam. Tơhnal pơkă hrŏm lĕ tui hăng hră pơtrun mrô 15, kiăng ngă pơblih kơtang lu mơta, pơkra jơlan rô nao rai amăng plơi pla lơ̆m tơring glông truh thun 2030, djop jơlan brơi kơ mơnuih ƀôn sang rô nao rai hăng mă bruă, ngă atur kơ tơlơi kơtưn truh thun 2030, tơring glông Ia Grai dưi ngă djơ̆ tơhnal pơkă lĕ tơring glông plơi pla phrâo”.

Jơlan hơdră pơtrun kơ bruă jak iâu ană plơi pla pơyơr lŏn sang đang hmua pioh čuk pơkra jơlan nao rai ƀơi tơring glông Ia Grai hơmâo ba pơdưm čih pioh amăng hră pơtrun, laih anun pok pơhai ngă tui truh pơ djop plơi pla hăng hơmâo tŭ mă tơlơi tŭ ư mơ̆ng mơnuih ƀôn sang ha pran jua. Anai lĕ, atur pioh kơ tơring glông kơtưn, ngă hmar hloh amăng bruă čuk pơkra jơlan, jing anŏ pơtrut bơwih ƀong huă mơnuih mơnam ƀơi kual giăm guai dêh čar či Gia Lai.