Ơi A An Toàn, djuai ania Jêh Triêng (dŏ ƀơi plơi Đăk Wâk, să Đăk Kroong, tơring glông Đăk Glei, Kon Tum) lĕ mơnuih hrưn đĭ pơklaih mơng ƀun rin. 15 thun hlâo anun, sang anŏ ơi A An Toàn lĕ sang anŏ ƀun rin. Lŏn ngă hmua ăt prong mơn, samơ̆ kơnong pla hơbơi plum hăng tơjŭ pơdai đôč, amăng hơdôm bơyan giăm yuă hơpuă, sang anŏ rơmon rơpa khŏm tŭ mă braih djru mơng kơnuk kơna. Thun 2013, dua rơkơi bơnai ñu čan 120 klăk prăk kiăng kơ tuh pơ alin pla kơphê hăng blơi rơmô ba glăi rông. Yua thâo pơkrem lơ̆m yua prăk kak amăng tơlơi hơdip amăng sang anŏ, ƀơƀrư̆ tơlơi hơdip sang anŏ jơnap tui, 5 čô ană lêng kơ hrăm hră soh. Ră anai sang anŏ ơi A An Toàn jing sang anŏ pơdrông asah amăng plơi Đăk Wâk.

Giăm 2 thun hlâo anun, dua rơkơi bơnai ñu hơmâo man pơdong sang prong rơhaih hăng nua 1 klai 400 klăk prăk. Ơi A An Toàn hơmâo rơbêh 3 ektar đang kơphê, 2 dơnao rông akan. Drông war rông 8 drơi un ania, ha thun dưi tuh hrôh 200 drơi ană. Akŏ thun 2022 anai, ñu čan dong 800 klăk prăk tuh pơ alin blơi kân điện tử kiăng kơ blơi pơhrui gơnam đang hmua hăng pok prong sang sĭ gơnam ƀong brơi kơ hlô mơnong. Thâo bơwih ƀong huă, hăng abih pran črâo brơi neh met wa amăng plơi pla pơklaih mơng ƀun rin yua anun hơmâo neh met wa đăo gơnang ruah ngă khua Khul pơ ala mơnuih ƀon sang să Đăk Kroong, ơi A An Toàn brơi thâo:

“Prăk čan mơng Agribank djru brơi bruă bơwih ƀong amăng sang anŏ. Kâo pơđĭ kyar bơwih ƀong huă kiăng hơmâo lu dong prăk pơhrui. Tơdơi anun, kiăng ba gru brơi neh met wa lăng hăng ngă tui, gum tơngan hrŏm pơđĭ kyar bơwih ƀong huă. Lơ̆m kâo pơmĭn tui anun, kâo nao čan prăk pơ sang bruă prăk Agribank. Mrô prăk čan anai pơhlôm prăk tuh pơ alin hăng sĭ mơdrô ăt gêh gal, tŭ yua, hơmâo dong prăk pơhrui brơi sang anŏ, laih dong djru brơi lu neh met wa amăng plơi pla”.

Ơi A Lê Chúc, kơ-iăng Khua sang bruă prăk Agribank, anom bruă pơdong ƀơi tơring glông Đăk Glei brơi thâo: Ră anai mơnuih ƀon sang ƀơi 12 boh să amăng tơring glông dưi čan prăk hăng mă yua lăp djơ̆ yua anun bruă bơwih ƀong ba glăi tŭ yua. 5 thun giăm anai, hnưh đom mơng mơnuih djuai ania ƀiă đĭ dua wŏt. Yua hơmâo prăk čan mơ̆ lu sang anŏ dưi pơklaih mơng ƀun rin.

“Ngă tui tơlơi gơgrong mơng Agribank anun lĕ jơlan hơdră tlâo bơnah: Ngă hmua, mơnuih ngă hmua hăng ƀon lan. Truh ră anai, rơnoh prăk čan đĭ tui hăng tuh pơ alin brơi neh met wa ƀơi ƀon lan, sit biă ñu lĕ mơnuih djuai ania ƀiă. Ră anai, ƀing gơmơi dưi pơđĭ kyar 856 klai prăk, 90% rơnoh prăk anai ƀing gơmơi tuh pơ alin brơi mơnuih ngă hmua, bruă ngă hmua hăng ƀon lan. Mơnuih ƀon sang hơmâo gơgrong hăng lêng kơ dưi čan prăk, đing nao tuh pơ alin ngă hmua, pla pơjing đang kơphê, kơsu. Rông hlô mơnong lu hloh lĕ rông rơmô. Mơnuih ƀon sang ăt hơđong amăng bơwih ƀong huă”.

Ơi A Klok, djuai ania Sêdang dŏ ƀơi plơi Đăk Tang, să Đăk Sú, tơring glông Ngọc Hồi pơdah brơi kơ ƀing gơmơi ƀuh tơlơi anai, him lăng amra pĕ pơhrui 120 tơ̆n kơphê mơtah. Ră anai rĭm hrơi sang anŏ apah 20 čô mơnuih pĕ kơphê. Ơi A Klok lĕ sa amăng ƀing mơnuih thâo rơgơi bơwih ƀong huă amăng tơring glông Ngọc Hồi. Sui mơng anai 15 thun, hăng prăk čan 500 klăk prăk, ơi A Klok tuh pơ alin pla 3 ektar đang kơphê. Tơlơi bơwih ƀong jai hrơi pơđĭ kyar, ñu čan dong kiăng pok prong đang kơphê đĭ 8 ektar. Ră anai tơlơi bơwih ƀong huă sang anŏ hơđong laih, sang man pơdong prong rơhaih, blơi rơdêh ôtô phrâo.

Thun hlâo A Klok khin hơtai čan tuh pơ alin man pơkra lan tơdrŏn pioh amu kơphê nua ñu 2 klai prăk. A Klok brơi thâo: tơdah kiăng sĭ kơphê nua pơmă, kiăng tuh pơ alin man pơkra, ngă tui djơ̆ tơlơi pơkă mơng pla, bơwih brơi phun pla, pĕ pơhrui hăng pơkra pơjing. Hrŏm hăng bruă ngă pơdrông asah brơi sang anŏ, ơi A Klok ăt djru brơi bruă mă kơ rơbêh 20 čô mơnuih hơmâo prăk pơhrui hơđong. A Klok dong yua bruă man pơdong plơi pla phrâo, djru brơi mơnuih tơnap tap amăng plơi pla dưi čan prăk bơwih ƀong, pơklaih mơng ƀun rin.

“Yua kơ hơmâo hơdră djru mơng Ping gah, Kơnuk kơna amăng pơđĭ kyar bơwih ƀong huă kual mơnuih djuai ania ƀiă ƀơi Dap kơdư lăi hrŏm, mơnuih djuai ania Sêdang ƀơi să Đăk Sú hnun mơn. Hlâo adih, yua hơmâo prăk čan mơng sang bruă prăk, kâo čan 500 klăk prăk. Hăng mrô prăk čan anai kâo tuh pơ alin pla kơsu, pơkra jơlan, pla kơphê. 3 thun tơdơi anun dưi pĕ pơhrui, mơng anun sang anŏ hơđong bơwih ƀong huă”.

Yă Hà Thị Thanh Hòa, kơ-iăng Khua sang bruă prăk Agribank brơi thâo: Ră anai rơbêh 80% hnưh đom mơng ƀing mơnuih djru čan prăk pioh ngă hmua.  Rơnoh pơđĭ kyar amăng 5 thun giăm anai rơbêh 15% hăng lêng rơbêh 40% tui mrô hnưh đom sang bruă prăk đơ đam tơring čar. Lơ̆m mơnuih djuai ania ƀiă thâo tŭ mă prăk čan, ƀing gơñu amra pơklaih mơng ƀun rin hơđong kjăp. Yă Hòa brơi thâo:

“Amăng hơdôm thun laih rơgao Agribank Kon Tum git gai khut khăt hơdôm anom bruă ƀơi hơdôm tơring glông Pok pơhai tŭ yua hơdôm hơdră djru mơng Kơnuk kơna amăng tlâo mơta ƀơi ƀon lan. Sit biă ñu hơdôm tơring glông kual ataih, ƀing gơmơi pok pơhai khut khăt bruă duh ƀu kiăng brơi tơl tơngan ƀơi hơdôm ƀon lan. Pơtrut bruă bơwih bơwang mơng sang bruă prăk ƀơi ƀon lan; pok thẻ mơ̆ lăp djơ̆ hăng kual plơi pla kiăng mơnuih ƀon sang kiăng amuñ mơ-it prăk kak nao rai. Mơng anun pơgôp plai ƀiă mơnuih čan prăk mă kmlai lu./.