Mơnuih ngă hmua yâo mơ-ak
Thứ bảy, 09:56, 18/03/2023 Phương Chi/Siu H'Mai Pơblang Phương Chi/Siu H'Mai Pơblang
VOV4.Jarai - Amăng bruă pơkra gơnam, gơnam mơng hmua Việt Nam hơmâo hmư̆ hing laih ƀơi anih sĭ mơdrô juăt ruah gơnam tơnap hloh, pok prong hơbô̆ bruă anai amra djru bruă ngă hmua Việt Nam dưi pơđĭ kyar hơđong, pơhlôm wơ̆t anŏ klă mơng gơnam, pơgang ayuh hyiăng hăng hơdôm bruă amăng mơnuih mơnam.

 

 

 

Tơlơi anai ăt pơsit brơi tơlơi pơmin sĭ mơdrô glăk djreng akha laih. Mơnuih ngă hmua thâo pơmin hloh amăng bruă pơkra rai gơnam tui tơlơi kiăng ƀơi anih sĭ mơdrô, pơplih bruă sĭ gơnam ta hơmâo, jing sĭ gơnam arăng kiăng.

Ƀơi Anom ngă ƀong hrŏm kơphê Lam Anh plơi Tuơh Ktu, să Glar, tơring čar Đăk Đoa, Gia Lai, atur sang man hăng ƀrik mriah hơmâo sut rơgoh, rơ-ơ̆ biă mă. Anai jing anih pơphun “mơnuih ngă hmua mơ-ak mơ-ai ƀơi lŏn Glar”. Gơñu huăi dong hnưh wưh tơlơi kơ arăng, hơmâo hơdip amăng kual plơi pla lŏn adai hiam, laih anun pơkra gơnam klă kơ mơnuih blơi yua.

Ƀơi kơčok ia kơphê 3 asar pơtŭ mơng Jơlan hơdră rim boh să sa mơta gơnam OCOP djă anăn anom ngă ƀong hrŏm, ayong Suân, mơnuih djuai ania Bahnar, hơdor glăi rơnuk đưm hlâo:

“Hnưh ƀu thâo abih dong tah. Rim thun prăk hnưh hơđăp hơdai prăk hmư̆ phrâo, jai hrơi jai lu tui. Lu mơnuih sĭ lŏn či tla hnưh. Adơi ayong amăng plơi hlơi mơng ƀu amlaih kơ pran. Hlâo adih bruă hơget mơng ƀu yua jrao hoá học, rim čô mơnuih lêng kơ hơmâo tơlơi ruă kơtang, ayuh hyiăng lŏn adai hơƀak mơn. Yua hnun, kiăng pơplih tơlơi pơmin mơng sang anŏ, ngă bruă hơget kiăng hơdjă kơ anih hơdip, hơdjă rơgoh boh lŏn anai, anun jing kâo pơsit gum hrŏm hăng anom ngă ƀong hrŏm ngă kơphê hơdjă”.

Pla tui hơdră pơkă jar kmar kơ kơphê hơdjă, pơhlôm hiam drơi kơ mơnuih pla hăng pơgang ba ayuh hyiăng (arăng iâu UTZ), mơng thun blung a mơtăm, prăk ngă hmua aset ƀiă rơbêh kơ 50% pơhmu hăng mơng hlâo. Ngă hmua hơđong hơmâo pok prong tui lơ̆m mơnuih djuai ania Bahnar ƀơi Đăk Đoa ƀuh tơl mơta, rơwa tơl boh kơphê tơsă ngur mơ̆ Anom ngă ƀong hrŏm Lam Anh blơi nua pơmă hloh dua wơ̆t truh kơ klâo wơ̆t pơhmu hăng nua ƀơi anih sĭ mơdrô. Kơnong kơ 2 thun đôč, kual pla kơphê hơdjă hơmâo pơđĭ tui đang ngă kơphê prong hloh 100 wơ̆t. Ayong Uê, ding kơna anom ngă ƀong hrŏm Lam Anh amra nao truh pơ rim đang kơphê, pơtô brơi hơdră ngă kơphê kơ neh met wa, kiăng hlơi hlơi lêng kơ suaih pral, hơdip mơ-ak:

“Mơng thun 2020, 100 boh sang anŏ gum ngă hrŏm. 100 boh sang hơmâo nao čuă đang hơmâo pơtô brơi neh met wa ƀu dưi pruih jrao rok, jrao amăng kơtok mơ̆ kơnuk kơna ta kŏm, mă yua djah djâo pơkra mă. Ta nao pơtô brơi, nao pơ sang pô ƀơi lĕ pô anun hla tui”.

Kiăng ba sĭ gơnam hơđong, hơmâo nua pơmă, khŏm yap nao “hơdră ngă bruă lăng nao pơ anăp” mơng Khua anom ngă ƀong hrŏm, ayong Lê Hữu Anh. ayong Lê Hữu Anh tơkeng thun 1986 jing sa čô mơnuih pơplih tơlơi pơmin hloh, yua dah hlâo adih, sang anŏ ñu lĕ sang sĭ mơdrô kmơk pruai, ia jrao pruih phun pla prong hloh ƀơi lŏn Glar. Ƀuh neh met wa blơi lu đơi ia jrao pruih kơ phun kơphê, ñu jak iâu neh met wa lui hĭ hơdră ngă hmua mơng hơđăp či pla kơphê hơdjă, kơjăp, pơgang ba tơlơi suaih pral hăng ayuh hyiăng. Tui hăng ayong Lê Hữu Anh, anun jing glông jơlan tơbiă đuăi mơng tơlơi rin rơpa, ngă pơdrong kơ neh met wa laih dong jing pok bah amăng brơi kơphê dưi ba sĭ hyu pơ lu anih  ƀơi rŏng lŏn tơnah:

“Tơdah aka ƀu hơmâo Anom ngă ƀong hrŏm, aka ƀu hơmâo tơlơi pơplih phrâo tui anai jing ană plơi ăt ngă hmua tui đưm mơn, ngă tui hluai či ngă yơh. Ta mut hrŏm amăng anom ngă ƀong hrŏm jing pơplih tơlơi pơmin, ta ngă hmua klă hloh, ta khŏm pơsit anun lĕ bruă ngă sui thun yun blan. Ta khŏm dăp bruă sui thun, hơđong kơjăp, wơ̆t hăng lăp djơ̆”.

Mơng mơnuih ngă hmua hơmâo tơlơi pơmin pran jua hiam amra hơmâo bruă ngă hmua hơdjă agaih ayuh hyiăng, klă kơ tơlơi suaih pral mơng abih bang mơnuih. Hok mơ-ak biă yơh, bruă ngă hmua thâo pơmin, thâo glăm ba bruă, ngă hơđong kơjăp glăk bang hyu djŏp, mơng ƀing mơnuih hơmâo pran jua kah hăng “Mơnuih ngă hmua yâo mơ-ak” ƀơi să Glar, brơi ƀing ta čang rơmang kơ plơi pla phrâo yak nao pơ anăp hơđong kơjăp.

Phương Chi/Siu H'Mai Pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC