Thun 2021, lơ̆m phrâo glăi pơdơi abih thun bruă, nai Nguyễn An Sơn hơmâo tuh pơ alin blơi đing dưm truă pruih kơphê ia tơdjôh, boh thâo ia rơgơi mơ̆ng Israel amăng đang kơphê ñu 6 hektar mơkrah, kơphê pơjeh Robusta soh sang anŏ ñu pla, ngă hrŏm hơdră rông lu than, phun, phai lui tơdŭ đĭ ƀu trơ̆i trel hĭ ôh. Ñu brơi thâo, hơdră ngă anai, ngă bơkơđai glăi hăng hơdră ƀing arăng pla kơphê rơnuk anai, pla lui sa phun, trơ̆i tơdŭ brơi rông than ber đôč ƀơi Dak Lak juăt ngă lu, samơ̆ djru kơ ñu hơdră phrâo anai lĕ bruih ia pơkrem, pơhrŏ ƀiă rơnoh prăk blơi hơbâo pruai, kmơ̆k dưm amăng đang, huăi hlăt čao, samơ̆ boh lu hiam klă:
“Hlâo adih, pla phun kơphê rông mă sa ƀĕ phun, trơ̆i tơdŭ kiăng pĕ boh than ber đôč. Tơdah ta ngă hnun, jai kraih phun ñu čăt bluh đĭ tơdŭ than čơnuh čơƀeng lu. Ră anai phai lui mơai ñu čăt đĭ, huăi čăt čơƀeng lu ôh, anun bruă hyu lah than čơƀeng huăi lu mông. Sa dơ̆ng ngă hnun hiam klă hăng ayuh hyiăng, huăi bơbeč djơ̆ mơ̆ng anŏ pơblih ayuh hyiăng yua kơ ƀing ta mă yua đing bruih ia tơdjôh pơkrem ia laih anun huăi kơnang nao kơ bruă pruai kmơ̆k tui hluai hơjan. Hlâo adih sit kiăng pruai kmơ̆k khom lăng nao ayuh hyiăng, adai hơjan kah nao pruai, ră anai sit kiăng pruai pruai mơtam, kiăng dưm kmơ̆k brơi phun ñu đĭ hiam, ñu ƀong hơbâo man ƀrô, hmao bơyan, djơ̆ hrơi blan anun boh kơphê lôm asar”.
Yua thâo ngă tui sa hnơ̆ng boh thâo ia rơgơi mă bruă, boh kơphê ñu boh jor biă mă, nai pơdơi abih thun bruă, glăi jing mơnuih ngă hmua rơgơi ơi Nguyễn An Sơn, sang anŏ juăt pĕ sa hektar truh 5 tơn ha mơkrah, lu hloh rơbêh 1,5 wơ̆t pơkă hăng hơdră juăt ngă tui tơđar, boh tŭ yua pơkă dưm dưm rim thun pơhrui glăi giăm 1 klai prăk. Biă mă ñu, bruă ba yua đing pruih ia tơdjôh mơ̆ng dêh čar Israel laih anun rông lu than, phun djru hrŏ ƀiă hrơi mông mă bruă hyu lah than, dŏ glăi kơnong 1/6 pơkă hăng hlâo.
Tui hăng nai prin tha Phan Việt Hà, Kơ-iăng khua anom bruă, khua wai lăng gah boh thâo ia rơgơi ngă hmua pla kyâo kual Dap Kơdư lăi, hơdră pla kơphê mơ̆ng ơi Nguyễn An Sơn ƀuh rơđah ngă bơkơnar anŏ tŭ yua tơlơi bơwih ƀong huă hăng bruă glăm ba pơgang ayuh hyiăng, sa jơlan gah ngă tui bruă ngă hmua hiam klă hơđong ƀơi kual Dap Kơdư kiăng ngă tui mơtam.
“Phun kơphê ră anai mơnuih ngă hmua pla boh lu laih, tơdah pla rông mă sa phun sit mơ̆n ƀu boh lu đơi ôh. Yua kơ anun, sa amăng hơdôm hơdră kiăng pơđĭ tui rơnoh pơhrui glăi, pĕ kơphê jor lĕ pla tui bruă rông lu phun than, ƀu trơ̆i tơdŭ ôh. Hơbô̆ bruă anai amra ngă tui rông lu tal than: pĕ pơhrui boh mơ̆ng than gah yŭ laih anun pruai kmơ̆k rông than pơngŏ dơ̆ng. Thun tơdơi pĕ boh ƀơi hơdôm than gah ngŏ, rông glăi than mơ̆ng yŭ. Ngă tui rông than lu tal djơh hăng anun sit mơ̆n kơphê boh lu hloh”.
Hăng pran jua kiăng mă bruă mơ̆ng sa čô nai pơtô, mơnuih ngă hmua kah hăng ơi Nguyễn An Sơn anai, ñu ăt kah pơpha na nao kơ sang anŏ pla kơphê pơkŏn ieo gah, hơdră pla pơjing truh kơ bruă dưm truă đing ia pruih ƀlĕ tơdjôh huăi huač ia, brơi mơnuih ieo gah hrăm tui, nao čuă lăng đang hmua ñu. Ơi Nguyễn Hùng Vỹ, Kơ-iăng Khua khul mơnuih ngă hmua să Čư̆ Mgar, tơring čar Dak Lak brơi thâo:
“Ơi Nguyễn An Sơn lĕ mơnuih khin ngă tui ba yua hơdră phrâo ia rơgơi ăt kah hăng bruă ngă pla kơphê phara hơjăn ñu phrâo ngă. Ñu ăt brơi arăng mut ĕp lăng đang kơphê hăng pơtô brơi hơdră ñu ngă, ñu thâo hơgĕt pơtô glăi tŭ yua kơ pô pơkŏn. Mơ̆ng anun, mơnuih ngă hmua să ăt pơphun brơi lu grup nao čuă, ĕp lăng đang hmua ñu kiăng hrăm tui. Hơdôm blah đang kơphê phun tha laih, kiăng rŭ pla glăi, gơñu ngă tui hơdră phrâo anai soh, pla kơphê rông lu than kah hăng ơi Nguyễn An Sơn ngă anun”.
Mah tơbiă mơ̆ng anih pơtô, đuăi lui sang hră djă čur sui laih, glăi pơ sang ngă hmua đôč samơ̆ nai Nguyễn An Sơn ăt jing pô djă a apui ba jơlan hlâo, djru pơtô, brơi tơlơi kơhnâo kơ mơnuih ƀôn sang ieo gah amăng bruă ngă hmua, djru hrŏm pran jua kơ bruă ngă hmua tơring čar Dak Lak kiăng djop mơtah mơda hloh, dưi hơmâo asar kơphê hiam jơman hrŏm ba hyu amăng rŏng lŏn tơnah. Hơdôm tơlơi gir run mơ̆ng ñu hăng tơlơi djru pơgôp pran jua, tơlơi pơmin dưi hơmâo kơnuk kơna tŭ yap. Thun 2024, ñu hơ̆k mơak dưi hơmâo Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar Dak Lak pơpŭ hăng anăn bơni “Mơnuih ngă hmua rơgơi hloh tơring čar”. Thun anai, ñu ăt dưi ruah lăi pơthâo anăn brơi apah bơni “mơnuih ngă hmua Việt Nam rơgơi thun 2025”.
Viết bình luận