VOV4.Jarai - Ngă tui jơlan hơdră dêh čar gơñăm nao man pơdong plơi pla phrâo, lu plơi pla, să ƀơi kual Dap Kơdư hơmâo tơlơi pơplih hiam laih. Tơlơi hơdip hơmâo đĭ tui mơn. Hăng să Čư̆ Suê, tơring glông Čư̆ M’gar, tơring čar Dak Lăk lĕ tơlơi pơplih jing apui lơtrik, jơlan, sang hră, sang ia jrao hơmâo laih pơ plơi pla. Neh met wa mơng hơdôm boh plơi pla amăng să hơmâo pơtrut pơkra gơnam, hrưn đĭ ngă pơdrong.

Anih anom agaih, sang dŏ prong, hiam, mơnuih ƀon sang hơmâo pran mơn, anun jing tơlơi rơđah rơđông hlơi hlơi lêng kơ krăn soh lơ̆m rơbat nao ƀơi jơlan bê tông nao rai đut plơi Sút Hluốt, să Čư̆ Suê, tơring glông Čư̆ M’gar, Dak Lăk. Yă H’Đàn Niê, khua plơi ƀuôn Sút Hluốt pơ-ư pơ-ang, mơng sa boh plơi rin, yua hơmâo jơlan hơdră man pơdong plơi pla phrâo, ƀuôn Sút Hluốt jing pơplih phrâo phara. Jơlan nao rai mơ-ak mơn, gơnam mơng hmua hơmâo ba sĭ, tơlơi hơdip đĭ tui. Hrŏm hăng anun tơlơi gêh gal hrăm hră, hrăm tui arăng, pơplih tui tơlơi pơmin ăt hơmâo ngă amuñ mơn.

“Mơng hrơi hơmâo jơlan hơdră man pơdong plơi pla phrâo, plơi pla gơmơi hơmâo lu tơlơi pơplih laih. Mơnuih ƀon sang thâo pơmin hloh amăng bruă djru nao rai tơdruă pơđĭ kyar bơwih ƀong, rông gơnam, tơjŭ pla, pơkra kơphê tui boh thâo phrâo. Bruă pơtô hrăm ăt hơmâo lăng ba mơn, huăi hơmâo dong tah čơđai lui sang hră, gơñu gir hrăm truh gưl prong đại học, cao đẳng, hrăm abih anih 12 djơ̆ hnưr thun. Bruă djai rơngiă, pơdŏ rơkơi bơnai ăt pơplih mơn, ngă mă amăng ƀiă hrơi, ƀu mơyut jôk pioh atâo sui dong tah, hŭi ngă soh tơlơi pơgang klin, bơbeč djơ̆ tơlơi hơdip ană plơi pla”.

Ƀing đah kơmơi să Čư̆ Suê lăng ba bơnga ƀơi jơlan.

Kar hăng plơi Sút Hluốt mơn, amăng 10 boh plơi pla mơng să Čư̆ Suê ăt pơplih mơn mơng hơmâo man pơdong plơi pla phrâo. Jơlan nao rai kơjăp hăng apui lơtrik hơmâo dăng hyu djŏp să, djru neh met wa pơkra gơnam klă hloh, boh thâo gru grua đưm, ia jrao, pơtô hrăm hơmâo lăng ba mơn, djru kơ neh met wa pơđĭ tui tơlơi hơdip. Mrô sang anŏ hơmâo mă yua ia hơdjă rơbêh kơ 88%, mrô mă yua apui lơtrik hơmâo giăm 100%....ơi Y Hoa Niê, pô arăng đăo gơnang amăng plơi Sút Mđưng, să Čư̆ Suê lăi:

“Pơhmu hăng mơng hlâo adih lĕ mơnuih ƀon sang thâo hluh tui biă mă yơh, thâo pơplih bruă ngă hmua, pla pơjing, yua anun mơn gơnam hơmâo pơkra klă hloh, lu hloh. Mơnuih ƀon sang gir kơtir, grun ngă bruă đôč yơh, kiăo tui hơdôm tơlơi pơtrun, tơlơi pơtô ba mơng kơnuk kơna, man pơdong plơi pla jai hrơi pơđĭ kyar, ƀu brơi tơlơi hơdip tơnap tui mơng hlâo dong tah, tui hlâo juăt hyu mơñum ƀong, măt tơpai asơi, ƀu mă bruă ôh, alah mơtah. Hrơi anai, plơi pla pơplih laih”.

Jơlan mut nao pơ să plơi pla phrâo Čư̆ Suê, tơring glông Čư̆ M’gar, tơring čar Dak Lăk.

Ơi Đặng Văn Hoan, khua jơnum min mơnuih ƀon sang să Čư̆ Suê, tơring glông Čư̆ M’gar brơi thâo, mơng rơnuč thun 2018, să Čư̆ Suê dưi ngă giong laih bruă man pơdong plơi pla phrâo. Truh ră anai, Čư̆ Suê gir pơđĭ tui hloh hơdôm tơlơi pơkă kiăng ngă hăng anăp nao man pơdong plơi pla phrâo pơđĭ kyar hloh. Thun 2021, prăk pơhrui yap tui akŏ mơnuih mơng să hơmâo 52 klăk prăk, đĭ 18 klăk pơhmu hăng thun 2019, mrô sang anŏ rin mơnuih djuai ƀiă hrŏ trun kơtang, ră anai dŏ glăi kơnong kơ 3%, mrô sang anŏ pơdrong jai hrơi lu tui. Hrơi blan pơ anăp, Ping gah, Jơnum min mơnuih ƀon sang să pơsit pơđĭ kyar kiăng hơđong, yua hnun hơdôm tơlơi pơtrun lăng nao biă kơ bruă pơđĭ kyar bơwih ƀong. Ơi Đặng Văn Hoan brơi thâo dong:

“Jak iâu neh met wa khŏm pơplih phrâo phun pla, ngă hơbô̆ bruă bơwih ƀong hrŏm kah hăng anom ngă ƀong hrŏm ngă hmua bơwih brơi kiăng ngă hiư̆m pă blơi glăi pơkra hơdôm mơta gơnam yua amăng plơi rông pla. Man pơdong thim 1 boh anom bơwih ƀong hrŏm kơphê hơđong kơjăp đah mơng kiăng hơmâo mơnuih ƀon sang djuai ƀiă mut ngă tom, ngă hiư̆m pă kiăng nua ñu ăt kah hăng gơnam hơmâo pơkra klă tui. Tal 2 dong lĕ pơjing anih tuai čuă ngui amăng plơi pla đah mơng pơsir brơi bruă rin glăi dong hăng pơjing să hrưn đĭ bơwih ƀong huă”.

Hăng hơdôm tơlơi dưi ngă, hrŏm hăng tơlơi gir mơng gong gai, hăng tơlơi pơmin hrưn đĭ, pơmin sit tơlơi hơdip mơng djuai ania Êđê ƀơi să Čư̆ Suê, tơring glông Čư̆ M’gar jai hrơi đĭ kyar.

Tơlơi ngă ƀing ta hơmâo pran lĕ abih bang mơnuih ƀơi tơring glông Čư̆ M’gar thâo hluh laih tơlơi gơgrong mơng gơñu, yua hnun gir ngă bruă man pơdong plơi pla phrâo. Jơlan nao rai ƀơi tơring glông hơmâo pơtruh nao pơ să, rơbêh 95% jơlan tơring glông hơmâo pơkra hăng kơsu, bê tông. Amăng hơdôm thun rơgao, mrô prăk pioh ngă Jơlan hơdră man pơdong plơi pla phrâo ƀơi anai hơmâo rơbêh 1.000 klai. Amăng anun, prăk mơnuih ƀon sang pơčruh hơmâo giăm 56 klai hăng rơbêh 22.000 hrơi mă bruă.

Rơwang thun 2021-2025, tơring glông Čư̆ M’gar, tơring čar Dak Lăk pơđĭ tui hơdôm rơnoh pơkă hơmâo ngă, pơđĭ kyar dlăm hloh hơdôm rơnoh pơkă tuui hluai kơ tơlơi dưi ngă, tơlơi kơtang mơng tơring glông anun lĕ gru grua boh thâo, tuai hyu ngui. Laih dong, pơƀut pơkra anih anom, lăng ba tơlơi hơdip mơnuih ƀon sang, pơhlôm rơnuk rơnua plơi pla, anih hơdip, ayuh hyiăng lŏn adai. Gir hơmâo prăk pơhrui yap tui akŏ mơnuih rim thun đĭ soh, mrô sang anŏ rin dŏ glăi yŭ kơ 5%; gir dưi ngă “Tơring glông plơi pla phrâo”.

Hương Lý: Čih - Siu H’Mai: Pơblang