Phrâo anai, Ding jum ngă hmua hăng pơđĭ kyar ƀon lan hơmâo pơphun jơnum lăng nao rai mơng ataih đơ đam dêh čar lăng glăi 3 thun ngă tui jơlan hơdră tui hơnong pơkă dêh čar amăng man pơdong plơi phrâo (rơwang thun 2021-2025). Tui lăi pơthâo, truh ră anai, đơ đam dêh čar hơmâo 6.022 boh să đĭ plơi pla phrâo, 263 anih anom gưl tơring glông dưi ngă pơgiong hơnong pơkă plơi pla phrâo. Đơ đam dêh čar hơmâo 19 boh tơring čar, ƀôn prong hơmâo 100% mrô să plơi pla phrâo. Yă Đinh Thị Ngoại (djuai ania Bahnar) dŏ amăng plơi Lơk, să Nghĩa An, tơring glông K’Bang, tơring čar Gia Lai brơi thâo:

“Neh met wa amăng plơi Lơk gir run mut hrŏm, ngă tui tơlơi črâo trun, thâo gum pơgôp tơdruă, man pơkra jơlan ƀêtông, jơlan amăng plơi pla. Tơdơi kơ mă yua boh thâo phrâo amăng ngă đang hmua prăk pơhrui jai đĭ tui, plơi pla ăt agaih rơnăk, tơlơi bơwih ƀong huă đĭ đăi ƀiă pơhmu hăng hlâo adih”.

Ngă tui tơlơi črâo trun mơng Khul apăn bruă Ping gah tơring čar Gia Lai amăng kơtưn git gai mơng djop gưl Ping gah amăng man pơdong plơi pla kual mơnuih djuai ania ƀiă, 5 thun laih rơgao, rơnoh prăk mơng ngăn drăp kơnuk kơna hăng mơnuih mơnam hơmâo pơgôp giăm 1.500 klai prăk kiăng man pơdong plơi pla phrâo kual mơnuih djuai ania ƀiă amăng tơring čar Gia Lai.

Rơwang thun mơng 2021-2023, abih tih rơnoh prăk ngă tui jơlan hơdră man pơdong plơi pla phrâo amăng đơ đam dêh čar giăm 1.572 rơbâo klai prăk. Hlâo anun, mah đơ đam dêh čar glăk gơgrong pơgang klin Covid-19, samơ̆ Jơlan hơdră anai ăt pơgiong tui Kơnuk kơna jao trun. Samơ̆, tui ơi Ngô Trường Sơn, Khua anom bruă djru man pơdong plơi pla phrâo dêh čar lơm ngă tui ăt dŏ lu anŏ aka ƀu klă.

“Bruă ngă tui hơnong pơkă hăng bruă mă kiăng pơhlôm hơđong kjăp mơng sa, dua boh să tơdơi pơgiong ƀu tŏ tui klă, sit biă ñu lĕ anih dŏ hơdip jum dar, prăk pơhrui, pơhlôm hơđong amăng plơi pla…Hơdôm ring bruă, jơlan glông tơdơi kơ pơgiong ƀơi sa, dua boh ƀon lan glăk răm tui ƀơƀrư̆ yua ƀu hơmâo tơlơi đing nao, pơkra ming na nao…”

Amăng Jơnum đơ đam dêh čar lăng glăi 3 thun ngă tui Jơlan hơdră tui hơnong pơkă dêh čar amăng man pơdong plơi pla phrâo, ƀing khua mua hơdôm boh ƀon lan hơmâo lu tơlơi pơgôp hiăp, rơkâo đĭ hơdră pơsir. Sit biă ñu wai pơgang anih dŏ hơdip jum dar, ơi Nguyễn Ngọc Phúc, kơ-iăng khua Jơnum min mơnuih ƀon sang tơring čar tơring čar Lâm Đồng brơi thâo, kiăng hơmâo hơdră pok phư amăng duñ pơƀut glăi asuk ruk amăng plơi pla.

“Anai lĕ amra him lăng asuk ruk rĭm thun amăng plơi pla hăng ĕp anih anom hyu duñ pơƀut. Ƀing ta ngă kơnong sa bruă đôč, anai lĕ rơkâo mơnuih ƀon sang pơgôp prăk kiăng kơ duh brơi anom bruă duñ pơƀut asuk ruk. Mơng anun amra pơhlôm agaih rơnăk. Ƀing gơmơi pơmĭn bruă anai kiăng ngă. Ră anai, ƀing gơmơi glăk pok pơhai ƀơi sa boh tơring glông anun lĕ Đức Trọng kiăng ngă tui hơbô̆ bruă anai. Tơdơi truh kih ƀing gơmơi čang rơmang dưi pok prong amăng đơ đam tơring čar”.

Khua ding jum ngă hmua hăng pơđĭ kyar ƀon lan ơi Lê Minh Hoan lăi pơtong: Jơlan hơdră tui hơnong pơkă dêh čar amăng man pơdong plơi pla phrâo ƀu djơ̆ kơnong man pơkra anih anom, jơlan glông đôč ôh mơ̆ lĕ kiăng hrưn đĭ tơlơi hơdip mơda brơi mơnuih ƀon sang dong.

“Djop mơta bruă ƀing ta glăk ngă hơmâo anŏ klă, aka ƀu klă. Samơ̆ ƀing ta kiăng pơmĭn phara dong, pơmĭn dơlăm ƀiă, lơm ta thâo dơlăm tui, ñu amra hrup hăng Khua sang bruă prăk Japan ba gơnam nao pơ Hà Nội sĭ. Ñu lăi sa boh, tơdah ta hơmâo tơlơi hor ta amra ngă mơtăm yơh. Yua ƀing ta ngă, amra ba glăi tơlơi yâo mơ-ak brơi ta pô, ba glăi tơlơi dưi brơi abih bang mơnuih. Kiăng tơdơi anai lu mơnuih gum hrŏm wai lăng amăng ƀon lan…”

Ră anai, amăng đơ đam dêh čar glăk pok pơhai 3 jơlan hơdră tui hơnong pơkă dêh čar, amăng anun hơmâo jơlan hơdră man pơdong plơi pla phrâo. Samơ̆, bruă jao trun prăk tuh pơ alin mơng ngăn drăp kơnuk kơna thun 2022 hăng rơwang thun 2021-2025 dŏ kaih. Khua pơ ala mơnuih ƀon sang dêh čar ơi Vương Đình Huệ rơkâo ngă rơđah tơlơi gơgrong mơng djop ding jum, gơnong bruă yua kaih amăng bruă jao prăk amăng 3 jơlan hơdră tui hơnong pơkă dêh čar ba truh kơ ngă khưi khai:

“Bruă krăo lăng anai kiăng lăi glăi tơlơi tơña. Yua hơget dŏ kaih “Yua hơget hơmâo tơlơi gun găn, aka ƀu klă ? hăng bruă pơsir hĭ hiưm pă ñu ?. 3 Jơlan hơdră dŏ kaih hơdôm rơtuh boh tơhnal amăng tơlơi pơtrun mrô 28, tơdơi anun pơkra amăng mrô 27, ră anai tơlơi gơgrong mơng djop ding jum, gơnong bruă hiưm pă mơ̆ ba truh kơ tơlơi anai. Yua hơget jao trun kaih ? Rơnoh prăk djru kaih ƀiă prăk tuh pơ alin yua hơget ? tơdah tŏ tui amra ngă khưi khai”.

Grup krăo lăng mơng Jơnum min apăn bruă Khua pơ ala mơnuih ƀôn sang dêh čar rơkâo hơmâo akŏ bruă ngă tui amăng mă yua prăk kak ƀudah lăi pơthâo rơnoh prăk kak mơng gơnong glông amăng hơdôm jơlan hơdră tui hơnong pơkă dêh čar rơwang thun 2024-2025 kiăng hơdôm boh ƀon lan gơgrong amăng kah pha mă yua./.