Adai mơguah ia ngôm aka thu ƀơi ƀuôn Tuôr, ƀu hmư̆ dơnai rơdêh mơñi đuăi nao rai hăng jua diăp rơdêh arăng kơtit ƀơi jơlan prong mrô 14, jơlan tuh gŏ drŏng mut nao amăng plơi, jơlan čun čue, găn anăp sang anai, hơdai nao pơ sang adih, lăng đang kơphê, boh sầu riêng (Durian), bơnga kơñĭ, mriah, jŭ hêm ƀơi war pơga djrêm djram bơnah jơlan nao. Sang gru đưm Kathy yơh lăng nao pơhưč tuai amlek lăng nao, yua sang ngă hăng kyâo, pik mia ia iom hiam dơnar bơngač lơlong, rơñan đĭ trun ăt dŏ ngă rơñan gru đưm, gah anăp lan sang hơmâo đang bơnga hiam hlăk čuh blang. Mơnâo ƀâo bơngưi pưh rai mơ̆ng sang apui, anih tơnă hơbai phuang tơbiă pơrơngiao jai kraih pơhưč pran jua.

Pơdong giong thun 2023, 2 thun laih rơgao, pơkă rim thun sang gru đưm Kathy hơmâo čơkă 200 wơ̆t tuai nao jưh, 80% mrô anun lĕ tuai dêh čar tač rơngiao, lu hloh lĕ ƀing Prang, Mi, Angle, Thụy Điển….ƀing tuai weh nao ngui hăng dŏ glăi, amra ĕp lăng bruă mă pơkra ming mơnong ƀong huă, dŏ glăi hyu ngui amăng plơi pla, trun nao pơ hmua ia djuh, kiăng ĕp lăng tơlơi dŏ dong ƀong huă tui gru đưm djuai ania Êđê pơ anai, wơ̆t hăng bruă rơngaih mrai, mơñam eng ao, laih anun mơñum tơpai čeh, dŏ hmư̆ tơlơi akhan đưm ƀơi tơpur apui…

H’Belly Êban hơ̆k mơak ră ruai:

“Tuai rai mơak biă mă đĭ rơdêh kai hmua dăk dăk, hyu amăng plơi, ĕp lăng gông brô̆, čing hơgor đưm, čing kram, bơnal eng ao hăng ayun suang hrŏm. Ƀing gơmơi pơphun bruă ngă čơkă tuai laih anun ƀing tuai apah prăk kơ bruă mă, ba glăi rơnoh prăk pơhrui kơ sang anŏ, tuh pơplai kơ tơlơi hơdip mơda bơwih ƀong huă. Kâo mơak biă mă yua ƀu kơnong dưi pơhrui glăi prăk đôč ôh, dŏ djă pioh hăng pơlar tui gru ama grua amĭ djuai ania ta mơ̆ng đưm”.

Sa čô tuai mơ̆ng dêh čar Indonesia weh nao ngui ƀơi Ƀuôn Tuôr hăng homestay amai H’Belly kah pơpha:

“Kâo rai pơ anai tal blung a, rai pơ Việt Nam. Kâo ƀuh mơak biă mă lĕ adai ayuh hyiăng hiam mơak laih dơ̆ng hơdră ană plơi pla pơ anai dŏ djă pioh wai lăng ayuh hyiăng anun. Tơlơi hơdip mơda rơnang blang đôč hăng mơak biă mă. Gơnam ƀong huă jơman, lăng phara biă, lăi pơthâo kơ ană mơnuih djuai ania Êđê, truh kơ pơdah thâo gông brô̆ đưm, lăng mơak biă mă yơh”.

Ƀing tuai ăt djă ba lu mơta tơlơi mơak phrâo kơ H’Belly laih anun mơnuih ƀôn sang amăng plơi. Anun lĕ hơdră pơtô pơhrăm kơ ƀing čơđai muai kiăng lui ƀiă măi telephôn. Anun lĕ tơlơi pơhrăm mơ̆ng pô ngă amĭ mĕm mơnuih djuai ania Prang, ñu pơtô ba tơlơi dŏ dong ƀong huă, nao rai, pơhiăp hrŏm rơhmač hăng ƀing tuai rơnguai dêh čar Angle.  Thâo tơlơi Prang hruaih, H’Belly ƀu alah ôh, hrăm lu mơta tơlơi pơhiăp djuai ania, dêh čar pơkŏn, mơ̆ng tơlơi Angle, tơlơi Mi, tơlơi Thụy Điển kiăng akŏ pơjing tuôr ba hyu tuai, kah pơpha brơi kơ tuai thâo lu hloh gru grua djuai ania pô. Hăng ană plơi pla pô lĕ, H’Belly pơsur pran jua gơñu gir run dŏ djă pioh bruă mă gru grua đưm djuai ania, ñu lăi:

“Kâo pơtrut pơsur mơnuih ƀôn sang mơñam mrai đưm, tơnă asơi anih tơkong tơpai čeh, atông čing. Kâo amra blơi glăi abih bơnal mrai đưm, gơnam mơnuih ƀôn sang pơkra ming bơwih brơi kơ ƀing tuai blơi glăi. Lơ̆m hơmâo lu tuai mut amăng plơi, kâo hăng ană plơi pla mă bruă bơwih brơi kơ tuai. Ƀuh tuai Prang, Mi rai ngui lĕ, mơnuih ƀôn sang amăng plơi mơak pran jua čơkă jum. Ƀuh tuai Prang, tuai mơ̆ng kual Mi kô̆, blơi eng ao đưm, bơnal mrai đưm, blơi boh čroh, añăm pơtam, hơbơi pơtơi, blơi gơnam djă pioh, mơnuih ƀôn sang ƀuh hơgĕt kâo lăi lĕ jing sit biă mă. Mơ̆ng anun, arăng thâo hluh ta pô yơh jing mơnuih djă ba pơthâo, râo pơhmư̆ gru hiam djuai ania ta pô”.

Hơdôm khul grup tuai nao ĕp lăng, dŏ glăi amăng plơi jai hrơi lu, hơmâo tơlơi kiăng ĕp lăng tơña hơduah djă pioh pơpŭ kơ gru grua hiam đưm ñu phara biă mă, râo pơdưh tơlơi pơmin pran jua pơ-ư ang kơ mơnuih ƀôn sang Ƀuôn Tuôr. Pơdong lu sang dlông gru grua đưm, rŭ glăi tơlơi hiam amăng gru grua, ming pơkra sang dŏ, anih pioh čơkă tuai; bơwih brơi kơ ƀing tuai dŏ glăi đih đŏm, ƀong huă rim hrơi, mlam jai lu ngui ngor adoh suang, atông čing, ayuh suang, mut tơma hrŏm jua puăi tlao ŏk or amăng plơi, tuai hăng ană plơi pla mơak soh. Yă H’Drian Niê, 80 thun laih, hơ̆k mơak hăng ƀuh tơlơi pơblih phrâo amăng plơi, ñu lăi:

“Kâo hơ̆k mơak biă mă lơ̆m ƀuh jai hrơi hơmâo lu tuai, wơ̆t tuai amăng dêh čar hăng tač rơngiao mut rai ngui pơ ƀuôn Tuôr. Gơñu ƀu kơnong mơak hăng ƀuh arăng mơñam mrai tơlơi hơdip rơnuk rơnang đôč ôh, dŏ hor mơnong ƀong huă jơman hơdjă rơgoh kơnong añăm pơtam hla rơ̆k tơ̆k đôč, arăng pla gah klôn sang, amăng đang war laih anun pơ hmua. Kiăng kơ ƀuôn Tuôr jai hrơi pơđĭ kyar hăng pơhưč lu tuai hloh dơ̆ng, bruă pơhiăp tơlơi Anglê, tơlơi Prang sa tơlơi kiăng yom biă mă. Kâo čang rơmang ƀing hlăk ai ană tơčôgir run hloh, hrăm tơlơi arăng hăng hrăm wơ̆t tơlơi phiăn djuai ania pô. Tơlơi anai yơh amra djru ƀing ta dưi pơtruh hăng tuai jar kmar, ba Ƀuôn Tuôr jing anih tuai čuă ngui hmư̆ hing, pơdrong sah hăng thâo rơgơi”.