“Tơlơi adoh rơngôt” yua bruă dŏ rơkơi bơnai aka ƀu truh thun
Thứ bảy, 09:11, 23/12/2023 H'Zawut čih/Siu H'Mai pơblang H'Zawut čih/Siu H'Mai pơblang
VOV4.Jarai - Bruă dŏ rơkơi bơnai aka ƀu truh thun hăng dŏ ană anong wa pô ăt dŏ hơmâo đôč amăng hơdôm kual mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă ƀơi tơring čar Dak Lăk. hơdôm thun laih rơgao, mah gong gai hăng hơdôm anom bruă bơdjơ̆ nao gir pơtô pơblang kiăng plai ƀiă, pơgăn hĭ, samơ̆ truh ră anai ăt dŏ hơmâo đôč, ba glăi lu tơlơi sat răm. Ngă tui Kơčăo bruă “Plai ƀiă bruă pơdô̆ rơkơi bơnai aka ƀu truh thun hăng dŏ glăi ană anong wa pô amăng kual mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă” phrâo anai, Anom bruă Djuai ania tơring čar Dak Lăk ngă hrŏm hăng Jơnum min mơnuih ƀôn sang hơdôm boh tơring pơtrut pơtô pơblang kiăng plai ƀiă hơmâo mơnuih dŏ ung mơ̆ng muai bơnai mơ̆ng anet.

Glăk 16 thun đôč, H’Đô Ayun (djuai ania Êđê) dŏ ƀơi ƀuôn Dhung, să Čư̆ M’gar, tơring glông Čư̆ M’gar (tơring čar Dak Lăk) dŏ rơkơi laih. Lơ̆m phrâo pơdô̆, dua rơkơi bơnai hơmâo amĭ ama lăng ba, aka ƀu bơngơ̆t hơget ôh. Samơ̆ mơ̆ng hrơi ƀă ană, tơlơi hơdip hơmâo lu tơlơi tơnap laih. Mông anai ñu hơmâo 2 čô ană laih, amai H’Đô Ayun ƀuh laih tơlơi soh mơ̆ng ñu. Tơlơi hơdip tơnap, kơƀah djŏp mơta yơh lơ̆m anun dua rơkơi bơnai ñu lêng kơ aka ƀu hơmâo tơlơi pơmin kơjăp, anun jing pơklaih hĭ:“Tơnap tap djŏp mơta yơh. Yua dah kâo dŏ rơkơi tañ đơi. Kơƀah prăk kăk rông ană bă laih anun bruă brơi čơđai nao sang hră tơnap mơn. ƀu hơmâo prăk brơi ană hrăm hră. Biă mă gơ̆ ană kâo hrăm anih 7 laih, samơ̆ glăk hrăm anih 4 đôč. Yua kơ ta tơnap đơi. Bơwih ƀong hai ƀu đĭ kyar lơi, yua dah ta aka ƀu thâo hluh. Tơdah dưi pơwơ̆t glăi, kâo amra ƀu dŏ rơkơi tañ ôh, yua dah pô pap biă ñu lĕ ană bă...”

Kar kăi hnun mơn, mơ̆ng hrơi amai H’Mai Kƀuôr, ƀuôn Dhung, să Čư̆ M’gar, tơring glông Čư̆ M’gar, tơring čar Dak Lăk dŏ rơkơi lơ̆m ñu glăk 16 thun mơn. Mah sang anŏ ƀu brơi ôh, ƀing nai pơ sang hră ăt lăi mơn samơ̆ ñu ƀu hmư̆. H’Mai Kƀuôr dŏ rơkơi lơ̆m aka ƀu truh thun, amăng thun glăk hrăm hră, thun glăk hor hyu ngui. Dŏ rơkơi tañ, bruă hrăm jing pơdơi hĭ mơn, tơlơi hơdip ñu wer wer ƀơi sang sĭ mơdrô anet, djru bruă amăng sang anŏ. Amai H’Mai Kƀuôr lăi, dŏ rơkơi tañ anun jing dŏ wơwer ƀơi sang apui đôč yơh, gah rơngiao hơmâo lu tơlơi mơ-ak aka ƀu thâo ƀuh samơ̆ hiư̆m mơ̆ng ngă dong, yua rơkơi yua ană:“Lơ̆m glăk dŏ čơđai đôč kâo ngă amĭ baih. Tơnap tap tơket tơkeng laih. Djơ̆ djuam duam ruă ƀu hơmâo prăk blơi ia jrao, tơnap biă. Pơmin pơmin kâo rơngôt biă mă yua dah lui sang hră, dŏ rơkơi tañ”.

H’Đô hăng H’Mai lêng kơ dŏ rơkơi tañ. Sa čô glăk mơ-ak hĭ mơn hăng tơlơi hơdip ră anai, ha čô lĕ rơkơi bơnai pơklaih laih. Tơlơi pơmin dŏ rơkơi, dŏ bơnai tañ kiăng hơđong tơlơi hơdip tañ, sang anŏ hơmâo mơnuih mă bruă ƀu djơ̆ dong tah. Yă H’Mưu Kƀuôr (juăt iâu Aduôn H’Mai) ƀơi ƀuôn Dhung, să Čư̆ M’gar, tơring glông Čư̆ M’gar lăi:“Kâo lêng kơ pơtă ană tơčô khŏm gir hrăm, anăm alah ôh, kâo ƀu brơi ană bă lui sang hră dŏ rơkơi bơnai tañ ôh, dŏ tañ đơi ƀu thâo ngă bruă hơget ôh kơ tơlơi hơdip sang anŏ”.

Tơring glông Čư̆ M’gar, tơring čar Dak Lăk hơmâo rơbêh 197.000 čô mơnuih hăng 25 phung djuai ania hơdip hrŏm. Mơ̆ng akŏ thun 2018 truh ră anai tơring glông hơmâo 50 čô đôi rơkơi bơnai pơdô̆ lơ̆m aka ƀu truh thun laih anun glăk tơdu trun laih. Lu tơring hlâo adih jing anih hmư̆ hing hơmâo bruă anai samơ̆ thun anai aset tui laih, amăng ƀrư̆ hơmâo gah lui. Khă hnun, ƀơi tơring glông ăt čih pioh thim 8 čô mơnuih dŏ ung mơ̆ng muai bơnai mơ̆ng anet. Ơi Y Wem Hwing, Kơ-iăng khua tơring glông Čư̆ M’gar, tơring čar Dak Lăk brơi thâo, hơdôm thun giăm anai, gong gai hăng hơdôm anom bruă khul grup pơphun ngă lu hơdră tŭ yua plai ƀiă bruă dŏ ung mơ̆ng muai bơnai mơ̆ng anet hăng dŏ glăi ană anong wa pô amăng kual mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă. Mah hơmâo laih boh tŭ yua blung a, samơ̆ kiăng pơplih tơlơi pơmin mơ̆ng neh met wa, kiăng pơđĭ tui hloh bruă pơtô pơblang:“Amăng hơdôm thun giăm anai, bruă dŏ rơkơi bơnai aka ƀu truh thun, dŏ ană anong wa pô hrŏ trun laih. Hơdôm anom bruă khul grup mơ̆ng tơring glông krăp lăng bruă anai. Tơdơi kơ ƀuh hơmâo bruă dŏ rơkơi bơnai mơ̆ng anet, dŏ ană anong wa pô, Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring glông git gai să pơsir bơtơhmal. Hơdôm anom bruă khul grup gir ngă bruă, pơtô brơi abih bang mơnuih ƀôn sang ƀu dưi dŏ rơkơi bơnai aka ƀu truh thun, dŏ glăi ană anong wa pô”.

Ngă tui kơčăo bruă “Plai ƀiă bruă pơdô̆ rơkơi bơnai aka ƀu truh thun hăng dŏ ană anong wa pô amăng kual mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă”, phrâo anai, Anom bruă Djuai ania tơring čar Dak Lăk ngă hrŏm hăng Jơnum min mơnuih ƀôn snag hơdôm boh tơring pơphun jơnum pôr pơthâo plai ƀiă bruă dŏ rơkơi bơnai aka ƀu truh thun hăng dŏ glăi ană anong wa pô kơ giăm 3.900 wơ̆t čô čơđai sang hră ƀơi 30 boh să hơmâo mrô mơnuih dŏ rơkơi bơnai mơ̆ng anet hăng dŏ ană anong wa pô lu hloh. Laih dong, Anom bruă djuai ania tơring čar Dak Lăk ăt ngă hrŏm hăng Anom pơtô bruă Ping gah tơring čar pơđĭ tui bruă pôr pơhing ƀơi hơdôm boh să hơmâo mrô mơnuih dŏ ung mơ̆ng muai bơnai mơ̆ng anet hăng dŏ ană anong wa pô lu ƀơi tơring čar.

H'Zawut čih/Siu H'Mai pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC